(KTSG) – Liên bộ Công Thương – Tài chính đã quyết định điều chỉnh tăng giá xăng dầu trong nước theo đà tăng giá của thế giới 10 ngày qua. Như vậy, giá xăng, dầu trong nước đã có lần tăng thứ 7 liên tiếp, chạm mốc lần đầu tiên trong lịch sử với gần 30.000 đồng/lít xăng.
Hiện nay hầu như người ta chỉ quan tâm đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mà không muốn quan tâm đến các chỉ số giá khác như chỉ số giá cơ bản (BPI – Basic Price Index) và chỉ số giá sản xuất (PPI – Production Price Index). “Rổ” hàng hóa theo cách tính chỉ số giá tiêu dùng không phân biệt sản phẩm trong nước và sản phẩm nhập khẩu. Chưa bàn đến các vấn đề vĩ mô như cung tiền, chi phí đẩy, quan hệ tiền – hàng, cung – cầu hàng hóa thì có mấy vấn đề xảy ra với CPI một cách trực tiếp:
– Nhập khẩu nhiều hàng hóa giá rẻ làm tăng nhập siêu nhưng làm CPI hạ nhiệt.
– Thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt… đánh trên hàng nhập khẩu góp phần làm CPI tăng. Chính sách thuế và phí đối với hàng nhập khẩu ảnh hưởng đến CPI.
Cả doanh nghiệp xuất khẩu dầu thô và doanh nghiệp nhập khẩu dầu thô đều được lời, chỉ có người dân và nền kinh tế thiệt hại.
Chỉ số giá sản xuất được hiểu là chỉ số giá của sản phẩm, hàng hóa tại cổng doanh nghiệp (chưa qua khâu lưu thông). Tính toán từ cấu trúc của bảng cân đối liên ngành cho thấy, xăng dầu chiếm khoảng 5,8% trong giá trị sản xuất và chiếm 8,2% trong chi phí trung gian của nền kinh tế; riêng đối với nhóm ngành vận tải xăng dầu chiếm 46,1% trong giá trị sản xuất và chiếm khoảng 62% trong chi phí trung gian. Và như vậy khi giá xăng dầu tăng 45% thì chi phí trung gian tăng khoảng 3,3%, chỉ số giá sản xuất tăng khoảng 2,34%. Riêng nhóm ngành vận tải chỉ số giá sản xuất tăng khoảng 18%; các ngành vận tải đường thủy và đường bộ tăng trên 20%. Mức tăng giá này khiến tổng giá trị tăng thêm (hoặc GDP) ở chu kỳ sản xuất tiếp theo có thể giảm khoảng 8%. Những ảnh hưởng này tính toán có thể thấp hơn khi sử dụng hệ số của bảng cân đối liên ngành cũ. Tuy nhiên, nếu tính GDP theo giá so sánh để tính tăng trưởng theo phương pháp giảm phát một lần thì việc thay đổi giá đầu vào như giá xăng dầu hoặc các đầu vào khác dường như không ảnh hưởng gì đến tăng trưởng GDP.
Trước tình hình giá dầu thô thế giới tăng đột biến và thấy rõ ảnh hưởng của giá xăng dầu với nền kinh tế và đời sống của dân cư, các nhà điều hành đã đồng loạt đề xuất sử dụng các công cụ thuế, phí để kìm đà tăng giá xăng dầu. Mới đây Chính phủ đã quyết định trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng là 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn là 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn là 1.000 đồng/ký; dầu hỏa là 700 đồng/lít và dự kiến áp dụng từ 1-4-2022 cho đến hết năm nay.
Tuy nhiên, kể từ lúc Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất phương án điều chỉnh chính sách thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu, cho đến lúc “gút” được để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì đã mất gần hai tuần. Trong khi các bộ có trách nhiệm đang mải nghiên cứu, đề xuất, nâng lên đặt xuống thì giá xăng dầu lại đạt đỉnh mới vào ngày 11-3.
Một vấn đề nữa là Việt Nam là quốc gia có mỏ dầu. Trong khi doanh nghiệp này xuất khẩu dầu thô thì doanh nghiệp khác lại nhập khẩu dầu thô. Cả doanh nghiệp xuất khẩu dầu thô và doanh nghiệp nhập khẩu dầu thô đều được lời. Xuất khẩu dầu thô có lời là đương nhiên vì giá dầu tăng cao, doanh nghiệp nhập khẩu dầu thô để sản xuất cũng có lời vì chính sách định mức lợi nhuận cùng các kiểu ưu đãi khác và vì giá tăng liên tục. Chỉ có người dân và nền kinh tế thiệt hại. Phải chăng về cơ chế chính sách có vấn đề? Nếu thực sự như vậy cần sửa ngay và luôn!
Bán dầu thô lời nhiều sao không chia sẻ giá xăng? Tài nguyên quốc gia cần chia sẻ. Sản xuất dầu, lọc dầu mà đất nước không được hưởng là chuyện cực kỳ phi lý.