Hạ lưu sông Vu Gia sẽ thiếu nước trầm trọng
Văn Nam
(TBKTSG Online) – Hơn 70 km chiều dài phần hạ lưu sông Vu Gia, con sông chảy từ tỉnh Kon Tum về thành phố Đà Nẵng với tổng chiều dài khoảng 216 km và được xếp vào một trong 9 con sông lớn nhất Việt Nam, đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nước nghiêm trọng khi Nhà máy thủy điện Đắk Mi 4 bắt đầu được vận hành vào giữa năm sau.
Ông Huỳnh Vạn Thắng, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Đà Nẵng cho biết, trên dòng sông Vu Gia có 7 dự án thủy điện. Trong đó, dự án thủy điện Đắk Mi 4 chặn dòng lấy nước sông Vu Gia chuyển về sông Thu Bồn để phát điện.
Theo tính toán thủy văn, lưu lượng nước trung bình hàng năm trong các tháng mùa khô (từ tháng 1 đến tháng 9) mà dự án thủy điện Đắk Mi 4 lấy đi của sông Vu Gia khoảng 1 tỉ mét khối nước.
Theo ông Thắng, trên dòng Vu Gia còn một số dự án thủy điện khác như dự án thủy điện A Vương, Sông Bung 2, Sông Bung 4. Các dự án thủy điện trên đều trữ nước lại trong mùa mưa dành phát điện trong mùa khô, trả lại nước khoảng 600 triệu mét khối cho dòng Vu Gia. Như vậy, khu vực hạ nguồn sông Vu Gia còn thiếu đến 400 triệu mét khối trong mùa khô.
Dự án thủy điện Đắk Mi 4 dự kiến sẽ đưa vào vận hành vào giữa năm 2011, công suất khoảng 200 MW với tổng vốn đầu tư khoảng 4.600 tỉ đồng do Tổng công ty Đầu tư phát triển đô thị và khu công nghiệp Việt Nam (IDICO) làm chủ đầu tư.
Ông Thắng cho biết, theo phê duyệt của Bộ Công Thương trước đây đối với các dự án thủy điện trên dòng Vu Gia, lượng nước chặn dòng phát điện và điều tiết lượng nước trả về cho hạ lưu phải bằng nhau để đảm bảo không tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp, môi trường. Nhưng sau khi Bộ Công Thương phê duyệt xong, từng dự án thủy điện đã liên tục điều chỉnh giảm dung tích hồ chứa, ông Thắng cho hay.
Với tình trạng hạn hán ngày càng khắc nghiệt, cộng với việc thiếu 400 triệu mét khối nước trong mùa khô khi Đắk Mi 4 đi vào vận hành, tình trạng thiếu nước khu vực hạ lưu sông Vu Gia sẽ nghiêm trọng hơn rất nhiều.
Riêng vùng hạ lưu sông Vu Gia với chiều dài khoảng 60 km, có khoảng 10 ngàn héc ta đất nông nghiệp của huyện Điện Bàn và huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. Đây là 2 địa phương có diện tích đất nông nghiệp lớn của Quảng Nam.
Ngoài việc ảnh hưởng đất nông nghiệp của 2 huyện Điện Bàn và Đại Lộc, ông Thắng còn cho biết, khi hạ lưu sông Vu Gia bị thiếu nước, sẽ dẫn đến tình trạng xâm nhập mặn lấn sâu vào sông Vĩnh Điện (một nhánh của sông Vu Gia), kéo theo tình trạng thiếu nước cho hơn 3.000 héc ta đất nông nghiệp của Hội An và một phần thành phố Đà Nẵng trong mùa khô.
“Nếu bị chặn dòng và thiếu nước, sẽ có khoảng 500.000 người sinh sống bằng nông nghiệp ven lưu vực hạ lưu sông Vu Gia sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, thiệt hại đến sản xuất nông nghiệp và môi trường sẽ khó khắc phục nổi”, ông Thắng nói.
Khi thành phố Đà Nẵng đề nghị Bộ Công Thương giải quyết việc tranh chấp nguồn nước sông Vu Gia giữa Đà Nẵng và chủ đầu tư dự án thủy điện Đắk Mi 4, Đà Nẵng đề nghị xả nước với lưu lượng 47 mét khối/giây, nhưng cuối cùng Bộ Công Thương đã đề nghị trả lại nước cho sông Vu Gia chỉ với lưu lượng xả 8 mét khối/giây.
Thành phố Đà Nẵng đã không đồng ý với cách giải quyết của Bộ Công Thương vì cho rằng lưu lượng xả 8 mét khối/giây là quá nhỏ. Đồng thời thành phố Đà Nẵng còn đề nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét giải quyết theo hướng phân tích những tác động tiêu cực đến môi trường, xã hội của dự án Đắk Mi 4.
