(KTSG Online) – Liên minh châu Âu (EU) đang thúc đẩy kế hoạch lưu trữ khí đốt tại một cơ sở khổng lồ ở Ukraine để tăng thêm nguồn cung dự phòng cho mùa đông sắp tới. Tuy nhiên, đây là bước đi đầy mạo hiểm vì chiến sự, đang diễn ra ác liệt tại Ukraine, có thể đe dọa hạ tầng lượng của nước này.
- Giá khí đốt ở châu Âu thấp nhất kể từ khi khủng hoảng năng lượng nổ ra
- Khí đốt dự trữ của châu Âu cao kỷ lục, mở ra hy vọng giảm phụ thuộc vào Nga
Nằm giữa các cánh đồng nông trại và rừng rậm, cách biên giới giữa Ukraine và Liên minh châu Âu (EU) khoảng 96 km là một mạng lưới đường ống và hệ thống bơm của cơ sở trữ khí đốt Bilche-Volytsko-Uherske, có công suất chứa cao hơn gấp bốn lần kho trữ khí đốt lớn nhất của Đức.
Cơ sở này dàng kết nối với mạng lưới đường ống khí đốt của EU vì Ukraine đóng vai trò là tuyến đường trung chuyển khí đốt của Nga sang châu Âu trong nhiều thập niên.
Lưu trữ khí đốt ở một quốc gia có cơ sở hạ tầng năng lượng liên tục bị Nga tấn công tên lửa nghe có vẻ là một ý tưởng điên rồ. Nhưng kế hoạch này vẫn được nhiều quan chức EU ủng hộ vì cơ sở Bilche-Volytsko-Uherske nằm cách xa tiền tuyến và một số công ty kinh doanh năng lượng cho rằng đáng để mạo hiểm.
Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck cảnh báo nguy cơ hoạt động sản xuất công nghiệp đình trệ trong mùa đông này nếu Nga cắt đứt dòng chảy khí đốt qua Ukraine để tới châu Âu. Ông kêu gọi các nhà hoạch định chính sách tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa để đảm bảo nguồn cung năng lượng.
“Chúng ta vẫn chưa hết khó khăn. Với tình hình nguồn cung và giá khí đốt thuận lợi hiện nay, chúng ta không được lặp lại sai lầm tương tự là quên mất mối đe dọa thực sự”, ông nói tại một hội nghị kinh tế ở miền đông nước Đức hôm 12-6.
Các quan chức châu Âu đang cân nhắc liệu có nên hỗ trợ các liên kết đường ống đến Bilche-Volytsko-Uherske và các cơ sở trữ khí đốt khác nằm rải rác khắp Ukraine hay không. Ukraine là nơi có mạng lưới hang động ngầm lớn nhất lục địa, có thể chứa khí đốt khi nhu cầu và giá tăng đột biến vào mùa đông. Với các địa điểm trữ khí đốt của EU đã gần đạt đến công suất tối đa ( hiện đầy hơn 70%), giải pháp lưu trữ nhiên liệu ở Ukraine có thể ngăn chặn tình trạng dư thừa nguồn cung vì hết công suất trữ trong những tháng tới.
“Các kho chứa khí đốt của Ukraine có thể giúp cân bằng cung và cầu trong nửa cuối mùa hè năm 2023, nhờ các kết nối dễ dàng với các thị trường khí đốt của EU”, RWE, công ty năng lượng của Đức từng sử dụng kho chứa khí đốt của Ukraine trước đây, cho biết trong một tuyên bố.
Để việc trữ khí đốt ở Ukraine trở nên khả thi, giá nhiên liệu này cần phải giảm đủ thấp, giúp trang trải chi phí thuê không gian lưu trữ. EU cũng có thể sẽ cần phải can thiệp để cung cấp các biện pháp hỗ trợ những tổn thất tiềm ẩn liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine.
Kế hoạch trên là một phần trong nỗ lực của EU nhằm tránh lặp lại cơn hoảng loạn dẫn đến giá khí đốt ở châu Âu tăng lên cao kỷ lục hồi mùa hè năm ngoái, khiến các chính phủ trong khu vực phải can thiệp. Theo hãng tư vấn Bruegel, để bảo vệ doanh nghiệp và hộ gia đình, các chính phủ EU đã tung ra khoản trợ cấp năng lượng với tổng trị giá 646 tỉ euro hồi năm ngoái. Họ khó có thể hành động tương tự trong năm nay nếu khủng hoảng khí đốt xảy ra.
Trước cuộc xung đột Nga-Ukraine, các công ty năng lượng châu Âu thường lưu trữ khí đốt ở Ukraine. Nhưng việc đưa khí đốt vào một nước đang có chiến tranh để cất giữ là điều chưa từng xảy ra.
Lưu trữ khí đốt cho EU không chỉ mang lại doanh thu rất cần thiết cho Ukraine, mà còn tăng cường mối quan hệ với khối này giữa lúc Moscow tìm cách sử dụng vũ khí năng lượng để gây sức ép buộc EU dừng ủng hộ Kiev.
Ngay từ đầu, năng lượng đã là một vũ khí trong cuộc xung đột. Năm ngoái, Điện Kremlin đã dần siết chặt nguồn cung cấp khí đốt sang châu Âu, dẫn đến cuộc khủng hoảng năng lượng. Vụ vỡ đập thủy điện Kakhovka trên sông Dnipro ở Ukraine do phá hoại vào tuần trước là ví dụ mới nhất.
Công suất lưu trữ khí đốt của Ukraine tổng cộng hơn 30 tỉ mét khối. Ukrtransgaz, công ty điều hành các kho trữ khí đốt của Ukraine, đang sẵn sàng cho thuê 1/3 công suất đó, đủ để đáp ứng khoảng 10% nhu cầu khí đốt của EU trong quí 4 năm ngoái.
“Ukraine sở hữu kho chứa khí đốt dưới lòng đất lớn nhất ở châu Âu và cơ sở hạ tầng đường ống rộng lớn, có thể cung cấp khí đốt cho hơn 15 quốc gia châu Âu. Khả năng lưu trữ khí đốt của Ukraine là điều cực kỳ quan trọng đối với những nước châu Âu thiếu cơ sở lưu trữ của riêng họ và muốn tích trữ thêm cho mùa đông”, Tập đoàn dầu khí quốc gia Ukraine, Naftogaz, công mẹ của Ukrtransgaz , cho biết
“Thị trường Ukraine cung cấp kho chứa khí đốt với mức chi phí cố định. Điều này khiến việc lưu trữ khí đốt ở Ukraine trở thành một lựa chọn rất hấp dẫn và cạnh tranh”, Marco Saalfrank, người đứng đầu bộ phận giao dịch thương mại phụ trách lục địa châu Âu tại Công ty năng lượng Axpo (Thụy Sĩ), nói.
Với việc ngành bảo hiểm đanh tránh xa Ukraine, mức độ mà các công ty kinh doanh năng lượng sẵn sàng dự trữ khí đốt ở Ukraine phụ thuộc vào giá cả và liệu EU có sẵn sàng cung cấp hỗ trợ hay không.
Một quan chức của Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan hành pháp của EU), cho biết Brussels đang đàm phán với các chính phủ EU cũng như các tổ chức tài chính về việc cung cấp “bảo hiểm đầy đủ” cho khí đốt trữ ở Ukraine.
Axpo từng dự trữ khí đốt ở Ukraine trước chiến tranh và sẵn sàng làm như vậy một lần nữa, nhưng công ty cho biết sẽ theo dõi chặt chẽ các diễn biến chiến sự và sự hỗ trợ của chính phủ cho kế hoạch này.
Saalfrank nói: “Kể từ khi bắt đầu chiến tranh, những rủi ro liên quan đến cơ sở hạ tầng năng lượng ở Ukraine đã tăng lên rất nhiều, như chúng ta đã thấy vụ vỡ đập thủy điện gần đây”.
Theo Bloomberg, Financial Times
