Khủng hoảng tài chính mở rộng khoảng cách giàu nghèo?

Khủng hoảng tài chính mở rộng khoảng cách giàu nghèo?

Phúc Minh

Một người thất nghiệp tại Mỹ xin được trợ giúp. Ảnh: Getty

(TBKTSG Online) – Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, số người có tài sản hơn 1 tỉ đô la Mỹ trên thế giới không những không giảm mà còn tăng hơn gấp đôi, từ 793 người trong tháng 3-2009 lên 1.645 người tính đến tháng 3-2014.

Đó là thông tin được Tổ chức viện trợ và phát triển toàn cầu Oxfam đưa ra trong báo cáo mới nhất.

Báo cáo của Oxfam cũng tiết lộ tổng tài sản của 85 người giàu nhất thế giới tương đương 3,5 tỉ người nghèo nhất – bằng một nửa dân số thế giới. Năm ngoái, tổng tài sản của 85 người này tăng khoảng 240 tỉ đô la Mỹ, tương đương 668 triệu đô la Mỹ/ngày, tức gần 500.000 đô la Mỹ/phút.

Chênh lệch giàu nghèo ngày càng lớn

Số liệu của Oxfam cho thấy sự chênh lệch giàu nghèo ngày càng lớn. Tại nhiều nước, người giàu chỉ chiếm thiểu số trong xã hội nhưng lại có vai trò chính yếu định hình khối tài sản của một quốc gia và xu hướng này đang gia tăng, không chỉ tại các nước giàu mà cả các nước nghèo.

Theo thống kê của Oxfarm, khu vực châu Phi cận Sahara, khu vực nghèo của thế giới, có tổng cộng 16 tỉ phú đô la bên cạnh 358 triệu người nghèo đói cùng cực. Khoảng cách giữa người giàu và người nghèo tại Nam Phi càng lớn do nạn phân biệt chủng tộc tại nước này.

Tại Mỹ La-tinh, số tỉ phú tăng 38% trong một năm qua và tăng gần gấp đôi trong giai đoạn từ năm 2008-2014. Trong khi đó, khoảng cách giàu-nghèo khiến khu vực này tụt hậu nhiều thập kỷ trong cuộc đấu tranh xóa đói giảm nghèo.

Oxfam nêu rõ sự bất bình đẳng kinh tế bùng nổ khắp thế giới trong 30 năm qua là một trong những thách thức kinh tế, xã hội và chính trị lớn nhất trong thời đại, đòi hỏi các chính phủ và  tổ chức quốc tế hành động mạnh mẽ để đảo ngược tình thế này.

Đầu năm nay, Oxfarm đã công bố báo cáo tựa đề “Làm việc cho thiểu số”, cho thấy bức tranh về khoảng cách giàu nghèo trên thế giới hiện nay,  đồng thời cảnh báo những rủi ro lớn mà sự chênh lệch giàu nghèo có thể đặt ra cho “tiến bộ nhân loại”.

Mức thuế chưa hợp lý

Theo Oxfarm, sự bất hợp lý trong hệ thống thuế trên thế giới làm cho người giàu đóng mức thuế chưa hợp lý so với mức thu nhập mà họ sở hữu.

Bà Emma Seery, đồng tác giả của báo cáo, nhấn mạnh: “Hệ thống thuế trên thế giới đang vượt ngoài tầm kiểm soát và chưa thực sự công bằng. Những người giàu đang trả mức thuế thấp hơn nhiều so với thu nhập mà họ có được. Đây là sự bất hợp lý và cần được điều chỉnh. Điều này cũng có nghĩa người giàu cần đóng thuế nhiều hơn nữa”.

Theo gợi ý của Oxfarm, trong thời gian tới, cộng đồng thế giới cần thu hẹp lỗ hổng về hệ thống thuế trên thế giới, tăng mức lương tối thiểu trong xã hội, cũng như mang lại hệ thống chăm sóc y tế và giáo dục công bằng hơn cho tất cả mọi người.

Chiến dịch “Thu hẹp khoảng cách”

Nhận được sự ủng hộ từ nguyên Tổng thư ký Liên hiệp quốc (LHQ) Kofi Annan, giáo sư Joseph Stiglitz (từng đoạt giải Nobel Kinh tế) và nhiều nhân vật khác, báo cáo của Oxfam đã mở đầu cho chiến dịch mang tên “Thu hẹp khoảng cách” nhằm vận động các nhà lãnh đạo thế giới biến lời nói thành hiện thực, đảm bảo những người nghèo nhất được đối xử bình đẳng hơn và hành động để ngăn chặn tình trạng trốn thuế của những tập đoàn đa quốc gia và cá nhân giàu có nhất thế giới.

Đầu tư vào các dịch vụ công miễn phí sẽ là giải pháp thiết yếu để thu hẹp khoảng cách giữa nhóm những người giàu nhất và nhóm còn lại.

Hàng năm, khoảng 100 triệu người rơi vào cảnh nghèo khổ vì phải chi trả cho dịch vụ y tế. Trong giai đoạn từ năm 2009-2014, ít nhất 1 triệu phụ nữ đã chết khi sinh con do không được tiếp cận những dịch vụ y tế cơ bản. Thêm vào đó, chi phí giáo dục vẫn nằm ngoài khả năng tài chính của nhiều gia đình.

Trong chiến dịch Thu hẹp khoảng cách, Oxfam đề xuất chỉ cần đánh thuế 1,5% số tài sản của các tỉ phú, số tiền thu được đủ để cứu sống 23 triệu người tại 49 nước nghèo nhất thế giới. Cũng theo Oxfam, mức thuế 1,5% số tài sản của các tỉ phú trong năm nay đủ để các trẻ em nghèo đi học và cung cấp dịch vụ y tế cho người dân những nước nghèo nhất thế giới.