(KTSG Online) – Triển vọng Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng phi basmati sẽ phụ thuộc vào sản lượng lúa trong vụ thu hoạch tháng 10 sắp tới. Các chuyên gia nhận định, bất kỳ động thái nới lỏng xuất khẩu gạo nào của Ấn Độ cũng sẽ khiến giá gạo trên thị trường quốc tế giảm đáng kể.
- Ấn Độ xem xét nới lỏng hạn chế xuất khẩu gạo
- Thị trường nông nghiệp toàn cầu đứng trước biến động lớn khi Ấn Độ điều chỉnh chính sách
Ấn Độ, nhà cung cấp gạo lớn nhất thế giới, cấm xuất khẩu gạo trắng phi basmati vào tháng 7-2023 để đảm bảo nguồn cung và giá cả trong nước ổn định. Một tháng sau đó, Ấn Độ áp thuế xuất khẩu 20% đối với gạo đồ (loại gạo thu được từ thóc được ngâm nước nóng hoặc sấy trong hơi nước rồi phơi khô). New Delhi cũng cấm xuất khẩu gạo tấm 100% kể từ tháng 9-2022. Các động thái này đã đẩy giá gạo ở châu Á tăng lên mức cao nhất trong 15 năm trong tháng 8-2023.
Một số nhà quan sát trong ngành kỳ vọng Ấn Độ sẽ dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu gạo nếu vụ thu hoạch lúa trong tháng 10 gặp thuận lợi nhờ lượng mưa cải thiện khi hiện tượng thời tiết La Nina dự kiến quay trở lại cuối năm nay. Nhưng thời tiết thất thường với mưa kéo dài vẫn có thể đe dọa vụ thu hoạch trong vài tuần tới.
Jatin Mahajan, giám đốc kinh doanh của tập đoàn thực phẩm và đồ uống Adani Wilmar (Ấn Độ) cho biết, chính phủ Ấn Độ có thể không dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo ngay lập tức vì động thái này sẽ đẩy tăng giá gạo trong nước, gây áp lực lạm phát.
Ông nhận định, chính phủ chỉ bỏ lệnh cấm xuất khẩu sau khi xem xét cẩn thận và nắm bắt rõ ràng về sản lượng lúa trong vụ thu hoạch sắp tới.
“Các nhà vận động hành lang và các quan chức trong ngành đang đề xuất chính phủ Ấn Độ bỏ mọi lệnh cấm hoặc hạn chế xuất khẩu gạo vì vụ thu hoạch lúa sắp tới dự kiến bội thu. Ấn Độ hiện có đủ gạo dự trữ để cung cấp cho người dân và sẽ cần chi thêm ngân sách và mở rộng không gian nhà kho nếu mua thêm lúa gạo dữ trữ”, ông nói.
Năm 2022, Ấn Độ chiếm khoảng 40% thương mại gạo toàn cầu và xuất khẩu gạo tới khoảng 150 nước. Dù hạn chế xuất khẩu, Ấn Độ vẫn đặt ra ngoại lệ để tiếp tục bán gạo theo thỏa thuận giữa các chính phủ dựa trên nhu cầu an ninh lương thực của các nước nhập khẩu. Malaysia là một trong những nước được hưởng lợi từ thỏa thuận này khi đã mua 200.000 tấn gạo trắng phi basmati của Ấn Độ vào tháng trước.
Trong những tuần tới khi nông dân Ấn Độ chuẩn bị cho vụ thu hoạch mới, các nhà quan sát trong ngành sẽ theo dõi chặt chẽ xem New Delhi sẽ áp dụng hướng đi nào để giải quyết lệnh cấm xuất khẩu gạo trong bối cảnh áp lực kêu gọi dỡ bỏ lệnh cấm đang gia tăng trong nước lẫn ngoài nước.
Samarendu Mohanty, cựu trưởng nhóm nghiên cứu khoa học của Viện Nhiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) có trụ sở tại Philippines nhận định, Ấn Độ có thể sẽ duy trì lệnh cấm xuất khẩu đến hết năm nay.
“Ấn Độ khó có thể dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo sớm. Nhưng nếu Ấn Độ quay trở lại thị trường gạo toàn cầu, tôi dự đoán giá gạo sẽ giảm từ 15-20%. Ngay cả khi Ấn Độ chưa bỏ lệnh cấm xuất khẩu, giá gạo dự kiến vẫn giảm”, Mohanty nói.
Mohanty cho biết thêm, thị trường gạo, lúa mì, bắp trên toàn cầu đang trong tình trạng dư cung. Ông dự báo, trong hai năm tới, thị trường ngũ cốc sẽ trải qua thời kỳ dư cung và giá thấp.
“Rốt cục, Ấn Độ sẽ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo. Nước này đang có nguồn dự trữ khoảng 45 triệu tấn gạo. Trong 3 tuần tới, Ấn Độ bước vào vụ thu hoạch mới, vì vậy, lượng lúa gạo dư thừa sẽ rất lớn và tăng lưu trữ sẽ là một vấn đề”, Samarendu, hiện là Phó Chủ tịch của The Rice Trader nói bên lề Diễn đàn lúa gạo Campuchia tổ chức tại Phnom Penh tuần qua.
Theo dự báo của S&P Global Commodity Insights, sản lượng gạo của Ấn Độ sẽ đạt mức cao kỷ lục 135,5 – 138 triệu tấn trong niên vụ 2024-2025 (từ tháng 7-2024 đến tháng 6-2025) nhờ sự quay trở lại của điều kiện thời tiết La Nina.
Trong một diễn biến khác, hôm 14-9, Bộ Công thương Ấn Độ thông báo dỡ bỏ giá sàn xuất khẩu đối với gạo thơm bamasti để tăng tính cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Trong nỗ lực bảo đảm nguồn cung nội địa, hồi tháng 8-2023, Ấn Độ quy định mức giá xuất khẩu tối thiểu đối với gạo bamasti là 1.200 đô la Mỹ/tấn. Sau đó, mức giá xuất khẩu tối thiểu này hạ xuống mức 950 đô la/tấn. Nhưng các nhà xuất khẩu phàn nàn rằng, mức giá tối thiểu này vẫn còn quá cao, khiến họ mất thị phần xuất khẩu vào các đối thủ của Pakistan.
Theo Bernama, Times of India
