“Ma trận” hồ sơ giả trong vụ nhập thuốc ung thư giả của VN Pharma

“Ma trận” hồ sơ giả trong vụ nhập thuốc ung thư giả của VN Pharma

Hoàng Nhung

(TBKTSG Online) - Gần 2 năm kể từ phiên tòa phúc thẩm quyết định hủy án để điều tra lại, TAND TPHCM mở lại phiên sơ thẩm vụ mua bán thuốc ung thư giả, xảy ra tại Công ty cổ phần VN Pharma. Theo cáo trạng vụ án, đã có nhiều chiêu trò làm giấy tờ giả, nhập thuốc giả từ các cựu lãnh đạo doanh nghiệp này.

Sai phạm ở VN Pharma: Kiến nghị Thủ tướng kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo Bộ Y tế

Các bị cáo VN Pharma tại tòa ngày 24-9. Ảnh: Hoàng Nhung

Thuê người viết hồ sơ giả

Từ khi thành lập (2011) đến tháng 4-2014, khi lô thuốc H-Capita (thuốc ung thư giả) được nhập khẩu về Việt Nam, Công ty cổ phần VN Pharma đã nhập nhiều chuyến thuốc ngoại về như kháng sinh, giảm đau, tiêu hóa…  Căn cứ vào kết quả bán hàng, phương án kinh doanh của công ty để tính toán nhập khẩu những loại thuốc nào về.

Theo ông Nguyễn Minh Hùng (cựu Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần VN Pharma), năm 2012, ông Võ Mạnh Cường, Giám đốc Công ty TNHH thương mại và hàng hải quốc tế H&C đến giới thiệu, chào mời lô thuốc Hcapital do Công ty Helix (Canada) sản xuất và cung ứng.

Để làm cơ sở tin tưởng, Cường cung cấp giấy chứng nhận lưu hành tự do (FSC) của thuốc H-Capita 500mg Caplet và giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc (GMP) do Bộ Y tế Canada cấp cho công ty Helix Pharmaceuticals Inc là bản chính và được hợp thức hóa lãnh sự Việt Nam tại Canada. Đồng thời, Cường cũng cung cấp thuốc mẫu, hình ảnh nhà máy tại Canada.

Đến giữa năm 2013, Hùng đặt Cường mua 9.300 hộp thuốc H-Capita 500 mg Caplet (H-Capita), dùng để chữa các bệnh ung thư vú, ung thư đại trực tràng mang nhãn mác Công ty Helix Canada để bán và đấu thầu cung cấp cho các bệnh viện ở Việt Nam.

Sau quá trình thương lượng, Hùng và Cường thống nhất giá mua, bán thuốc H-Capita là 27 đô la/hộp. Sau đó, Cường tự liên lạc với Raymundo Y.Mararac, quốc tịch Philippines, để đặt mua thuốc H-Capita với giá thỏa thuận là 0,6 đô la/viên (18 đô la/hộp). Tuy nhiên thuốc muốn về Việt Nam phải có giấy phép nhập khẩu do Cục Quản lý dược, Bộ Y tế cấp. Bộ hồ sơ gửi xin nhập khẩu thuốc gồm các Giấy chứng nhận GMP, FSC…, theo quy định phải do nhà sản xuất cung cấp.

Do Cường không đưa đầy đủ giấy tờ, hồ sơ của lô thuốc nên Hùng đã thuê bị cáo Phạm Văn Thông (dược sĩ) viết phương pháp tiêu chuẩn kiểm nghiệm thuốc và làm giả giấy phép công ty sản xuất thuốc với giá 2.000 đô la. Trả lời Hội đồng xét xử, bị cáo Hùng cho rằng, do chờ Công ty Helix Canada cung cấp quá lâu nên mới thuê dược sĩ Thông viết.

Kê khống và làm giả hợp đồng

Helix Canada là công ty “ma” nên không thể nhập khẩu thuốc vào Việt Nam. Do đó, Hùng đã thống nhất với Cường làm hợp đồng mua bán thuốc H-Capita thông qua Công ty Austin Hong Kong. Hùng chỉ đạo nhân viên làm giả hợp đồng mua, bán 8.300 hộp thuốc H-Capita giữa Công ty VN Pharma với Công ty Austin Hong Kong, nâng giá từ 27 đô la/hộp lên 75 đô la/hộp và ghi lùi lại ngày 1-10-2013 để phù hợp với thời gian còn hiệu lực giấy phép hoạt động của Công ty Austin Hong Kong.

Khi đã thông quan với giá 75 đô la/hộp, Hùng chỉ đạo làm hợp đồng tay ba để hợp thức dấu của Công ty Austin Hồng Kông (phân phối sản phẩm của Helix – Canada) cũng đã đóng sẵn trước đó. Trong đó, Công ty Austin Hong Kong được độc quyền bán các sản phẩm của Công ty Helix Canada; Công ty VN Pharma là nhà phân phối mua thuốc của Công ty Helix Canada thông qua Austin Hong Kong.

Ngoài ra, cả hai còn làm giả thỏa thuận giảm giá mua bán thuốc H-Capita với Công ty Austin Hong Kong  từ 75 đô la/hộp xuống còn 61,5 đô la/hộp. Như vậy giá mua thuốc H-Capita trong hợp đồng giữa Hùng và Cường đã được nâng từ 27 đô la/hộp lên 61,5 đô la/hộp, chênh lệch 34,5 đô la/hộp.

Khi nhập lô thuốc H-capital và những lô thuốc đã nhập trước đó, công ty đã tiêu thụ qua con đường kênh bệnh viện để bác sĩ kê đơn thuốc H-capital thông qua đấu thầu. Theo cáo trạng, ngày 11-4-2014, lô hàng 9.300 hộp thuốc H-Capita được nhập về Việt Nam. Giá thực tế của lô thuốc là 251.100 đô la (hơn 5,3 tỉ đồng) nhưng VN Pharma khai báo giá trị hơn 14,6 tỉ đồng.

Đáng chú ý, tại phiên xét xử chiều ngày 24-9, trả lời thẩm vấn của Hội đồng xét xử, bị cáo Nguyễn Minh Hùng, thừa nhận đã chỉ đạo nhân viên nâng khống giá thuốc từ 27 đô la lên 75 đô la mỗi hộp trên hợp đồng khống ký với Công ty Austin Hong Kong. Cũng theo lời khai của Hùng, khi ký hợp đồng xong đã giao cho nhân viên dự thầu ở bệnh viện ở TPHCM.

Ngay sau đó, Công ty VN Pharma có kết quả trúng thầu tại Sở Y tế TPHCM thông qua Công ty Dược Nam Anh (Công ty thành viên của VN Pharma do Ngô Anh Quốc đại diện) liên doanh với Công ty dược phẩm Trung ương 1. Cụ thể, kết quả trúng thầu ở Bệnh viện Trưng Vương, giá trúng thầu 31.000 đồng/viên, tương đương 1,4 đô la thấp hơn giá 7,5 đô la/hộp (khai thuế) khoảng 50.000 đồng.

Trả lời tòa về việc, sao không đưa tiền nâng khống thuốc vào sổ sách công ty, Nguyễn Minh Hùng khai rằng, nếu đưa vào sổ sách công ty thì sai. Bởi hệ thống sổ sách riêng không phù hợp luật kế toán, không có giấy tờ nên nếu đưa vào sẽ bị sai. Cựu Tổng giám đốc VN Pharma cho biết hơn 14 tỉ đồng có được từ nâng khống giá thuốc được chi cho các hoạt động bán hàng, hội nghị, tiếp khách, chi cho trình dược viên giới thiệu thuốc.

Vào tháng 4-2014, thuốc về kho của Công ty VN Pharma, lúc này thị trường cũng phản ánh lô hàng không đạt chất lượng (do gia công của nhiều nhà máy). Vào cuối tháng 7, có đoàn của Cục Quản lý Dược đến kiểm tra về lô thuốc và gửi mẫu đi kiểm nghiệm, sau đó Cục yêu cầu dừng lô thuốc ra thị trường.

Đã kinh doanh nhiều thuốc kém chất lượng

Nguyễn Minh Hùng khai, trước khi nhập lô thuốc H-Capital, Công ty VN Pharma đã từng nhập thuốc Health 2.000 thông qua Võ Mạnh Cường 4 loại thuốc thành phẩm đã có visa, đã bán hết ra thị trường. Nhập khẩu thông qua ký hợp đồng từ Công ty Helth 2.000, khi công ty này hết giấy phép, chờ xin lại thì nhờ Công ty Austin Hong Kong.

Về nguồn gốc lô thuốc H-Capita giả, kết quả điều tra xác định 9.300 hộp thuốc H-Capita do VN Pharma nhập khẩu không có nguồn gốc sản xuất tại Canada. Trên các thùng thuốc có dán tem kiểm tra an ninh tại sân bay của Ấn Độ và dán tem vận chuyển từ Ấn Độ về Singapore.

Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ xác định mã số, mã vạch in trên vỏ hộp thuốc H-Capita không được đăng ký bởi quốc gia nào. Giấy chứng nhận FSC, GMP của lô H-Capita được kết luận là giả; Interpol Ấn Độ trả lời không có thông tin về lô thuốc này.

Cảnh sát Canada cũng cho biết địa chỉ 392 đại lộ Wilson Toronto, ON M3H 1S9, Canada, là một tòa nhà chứ không phải cơ sở kinh doanh và cũng không cấp mã số giấy phép kinh doanh cho Công ty Helix Canada.

Về chất lượng của lô thuốc H-Capita, Hội đồng giám định Bộ Y tế kết luận có chứa 97,5% hoạt chất Capecitabine là thuốc kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người.

Kiểm tra các chỉ tiêu về mô tả màu sắc viên thực tế (màu hồng) không giống với màu sắc viên theo yêu cầu trong tiêu chuẩn cơ sở (màu đỏ), không đạt yêu cầu chất lượng tiêu chuẩn. Trên tờ hướng dẫn sử dụng, nhãn vỉ thuốc, nhãn hộp thuốc H-Capita, có một số chi tiết không đúng như trong hồ sơ.

Cáo trạng cũng đề cập 7 loại thuốc khác công ty VN Pharma đã xin visa, 3 loại thuốc khác đã xin quota chưa nhập về Việt Nam, đã bị Cục Quản lý dược thu hồi và tiêu hủy. Khi vụ án này xảy ra, thuốc này cũng được đưa đi giám định theo quy định của pháp luật. Hội đồng Giám định đã đưa ra kết luận “thuốc kém chất lượng”.