Mèo và thuốc diệt chuột!
Phan Trọng Hiền
(TBKTSG) – Từ nhiều năm nay, Việt Nam luôn nằm trong nhóm các quốc gia “tham nhũng nghiêm trọng” kéo dài, tình hình đến nay vẫn chưa có cải thiện đáng kể.
Ngày 26-11-2014 tại Hà Nội, trong buổi đối thoại về phòng chống tham nhũng lần thứ 13 giữa Chính phủ Việt Nam và cộng đồng các nhà tài trợ cùng các đối tác quốc tế, ông G. Lever, đại sứ đặc mệnh toàn quyền Vương quốc Anh tại Việt Nam đã có một phát biểu hết sức thú vị. Ông nói (đại ý): Ở Việt Nam có câu “Đánh chuột đừng để vỡ bình”. Nhưng ở nhiều nơi (trên thế giới), “chuột tham nhũng” được nuôi quá lớn nên vừa ăn hết tài sản, lại vừa làm vỡ bình. Vì thế, cần có một con mèo thật mạnh hoặc liều thuốc cực độc để diệt chuột, nếu không có ngày chúng ta sẽ bị chuột đuổi ra khỏi nhà (nhiều tờ báo trong nước xuất bản ngày 27-11-2014 đã đăng lại).
Thật ra, tham nhũng là vấn đề không mới nhưng luôn gây nhức nhối đối với Việt Nam và cả những đối tác làm ăn với chúng ta. Từ nhiều năm nay, Việt Nam luôn nằm trong nhóm các quốc gia “tham nhũng nghiêm trọng” kéo dài, tình hình đến nay vẫn chưa có cải thiện đáng kể. Theo đánh giá của Tổ chức Minh bạch thế giới (T.I), chỉ số cảm nhận tham nhũng (điểm trong sạch) của Việt Nam năm 2013 là 31/100, xếp thứ 7/11 nước Đông Nam Á và thứ 116/177 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới được khảo sát.
Một trong những nguyên nhân quan trọng được hội nghị về phòng chống tham nhũng lần này tập trung nhấn mạnh là việc thu hồi tài sản tham nhũng còn gặp nhiều khó khăn, chưa đạt yêu cầu. Cụ thể, theo báo cáo, chỉ mới đạt 22,3% trong năm 2014 (1.500/6.740 tỉ đồng) và 29,4% trong hai năm rưỡi trước đó (5.000/17.000 tỉ đồng, từ ngày 1-10-2010 đến 30-4-2013). Những con số này, tài sản tham nhũng và tỷ lệ thu hồi được, chỉ là phần nổi của tảng băng chìm tham nhũng!
Điều 20, chương 3, Công ước năm 2003 về chống tham nhũng của Liên Hiệp Quốc mà Việt Nam đã tham gia ký kết vào năm 2009 có quy định xử lý tội danh “làm giàu bất hợp pháp”. Theo đó, người bị tố cáo (nghi ngờ) tham nhũng có trách nhiệm phải giải trình, tự chứng minh mình vô tội (không tham nhũng). Nếu không chứng minh được một cách rõ ràng, hợp lý (nguồn gốc số tài sản đang sở hữu), họ sẽ bị kết tội tham nhũng, bị pháp luật trừng trị và bị tịch thu toàn bộ số tài sản bất hợp pháp nói trên. Nếu Việt Nam cũng làm được như vậy, tôi tin rằng tình trạng tham nhũng ở nước ta sẽ giảm đáng kể, mọi người sẽ đỡ phải nghe những lời than vãn “bó tay” trước “quốc nạn” dai dẳng này.
Tóm lại, theo tôi, không có tệ nạn nào ở trên đời là “bất trị”, nếu biết cách làm và thật sự muốn làm. Cũng vậy, để diệt “chuột tham nhũng” mà không sợ bị “vỡ bình”, thay vì dùng gậy để phang hoặc dùng đá để ném, chúng ta hãy nuôi “mèo chiến” để lùng bắt chuột hoặc đánh bẫy bằng thức ăn béo bở, thơm phức nhưng có tẩm loại thuốc cực độc như cách mà ông G. Lever, đại sứ nước Anh đã gợi ý, chắc chắn sẽ thu được kết quả tốt!
