Nhật ký “Nét vẽ xanh”
 |
| Những thí sinh dự thi tại Trung tâm khiếm thị Nhật Hồng chiều 5-4. Ảnh: Hữu Thắng. |
(TBKTSG) - Cuộc thi “Nét vẽ xanh” ra đời vào mùa hè năm 1998 với tên gọi ban đầu là “Hội thi vẽ theo sách - “Nét vẽ xanh” dành cho thiếu nhi, do Thư viện Khoa học tổng hợp TPHCM khởi xướng với sự phối hợp, hỗ trợ của Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM và Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM.
Từ đó, cuộc thi được tổ chức định kỳ hàng năm và nội dung thi cũng như đối tượng dự thi được mở rộng dần. Sự tham gia tài trợ của các đơn vị, doanh nghiệp cho cuộc thi cũng ngày càng nhiều. Từ năm 2009, cuộc thi đã được nâng lên thành một chương trình xã hội với các hình thức hoạt động mới như triển lãm, bán đấu giá tranh, tặng học bổng cho trẻ em nghèo…
Sáng 5-4, Công viên Lý Tự Trọng (Bạch Tùng Diệp cũ), quận 1, TPHCM
Trên những bãi cỏ xanh và cả trên những lối đi lát gạch hoa, cả ngàn em thiếu nhi quây quần theo từng nhóm đang hí hoáy vẽ, tô màu. Bộ dạng các họa sĩ nhí (4-15 tuổi) đang sáng tác trông thật ngộ: có em quỳ gối, có em ngồi xổm, lại có em bò toài trên mặt vải bố, chân tay dính đầy màu, mặt mày lấm tấm mồ hôi.
Các thầy cô và các vị phụ huynh đi theo thì lăng xăng phục vụ: người quạt, người mang nước pha màu, người đưa thức ăn… Thật ít có cuộc thi nào sinh động và thoải mái như vòng chung khảo cuộc thi vẽ tập thể của chương trình “Nét vẽ xanh” đang diễn ra tại đây và nếu có thời gian hỏi chuyện các cây cọ bé tí, hẳn chúng ta sẽ được nghe nhiều câu chuyện thú vị và cảm động.
Chẳng hạn, ở nhóm các em học sinh trường phổ thông Cần Thạnh (Cần Giờ), có năm em đang cặm cụi vẽ bức tranh “Em bay trong đêm pháo hoa”. Thủy Hạnh, cô bé học sinh lớp 7 có nụ cười thật tươi, cho biết tranh này do em phác thảo rồi cùng các bạn tô màu. “Cháu thích vẽ lắm, vẽ đủ thứ”, Hạnh nói. Và để tham gia cuộc thi này, thầy trò các em đã phải lên trước và ở Bình Khánh từ hôm qua. “Đi xa cũng mệt, nhưng tụi cháu thấy vui”. Cùng tuổi với các em, nhóm học sinh trường Đoàn Thị Điểm, quận 3, ngồi dưới gốc cổ thụ đang tô màu bức tranh về chủ đề môi trường.
|
Các tác phẩm đoạt giải cuộc thi vẽ tập thể "Nét vẽ xanh"
|
Chỉ vào hai bạn ngồi bên cạnh, cô bé Hải Chi cho hay ở nhà các bạn vẫn thường vẽ tranh theo lối truyện tranh Manga của Nhật. Các bạn này cũng từng tham gia những lần thi trước nhưng với tư cách cá nhân. Không xa nhóm của Hải Chi là nhóm các cháu lớp mầm của trường mẫu giáo Rạng Đông 5A, quận 6, đang dùng màu sáp tô hình mèo mẹ và mèo con.
Hai cháu Đạt và Thùy đang “thảo luận” ì xèo chuyện nên tô màu xanh dương hay màu cam cho chú mèo con. Cô Hồng, phụ trách các cháu, thỉnh thoảng lại nhắc vui một thành viên “bụ bẫm” của nhóm: “Khôi ơi, coi chừng con leo lên làm lún mặt vải bố đó!”. Cả nhóm không nhịn được cười...
Quả thật, cuộc thi vẽ tập thể “Nét vẽ xanh” đã tạo cơ hội cho các em thể hiện khả năng hội họa của mình. Thực tế, ngoài những giờ học vẽ ở trường, các em ít có dịp cùng thi thố khả năng và học hỏi lẫn nhau. Bởi vậy, qua nhiều năm tổ chức, chương trình “Nét vẽ xanh” ngày càng thu hút đông đảo thiếu nhi hào hứng tham gia với sự ủng hộ của các ngành văn hóa, giáo dục TPHCM và các vị phụ huynh.
Đặc biệt, từ năm 2009, “Nét vẽ xanh” đã phát triển thành một chương trình hoạt động xã hội với sự hỗ trợ nhiều mặt của các đơn vị, doanh nghiệp. Cùng với Thư viện Khoa học tổng hợp và Bảo tàng Chứng tích chiến tranh TPHCM, trong Ban tổ chức lần này còn có nhóm Thời báo Kinh tế Sài Gòn, Quỹ Saigon Times, Công ty Xây dựng và Thương mại TTT, Công ty Minh Long 1, Công ty Thương mại và Dịch vụ Sĩ Hoàng.
Một vài con số về lượng thí sinh tham gia cuộc thi lần này cũng cho thấy rõ quy mô rộng lớn của nó: vòng sơ khảo thi vẽ cá nhân ở cơ sở đã có khoảng 200.000 tác phẩm của gần chừng đấy học sinh từ hơn 1.000 trường phổ thông, trường trẻ em khuyết tật, mái ấm, nhà mở... trên địa bàn TPHCM dự thi. Qua các đợt chấm sơ khảo đã chọn được 18.000 thí sinh dự thi vòng chung khảo vẽ cá nhân ở các loại hình: vẽ trên giấy, trên máy tính, vẽ trên áo dài, bình gốm sắp tới.
Chị Hà Kim Dung, Trưởng phòng Mạng lưới của Thư viện Khoa học tổng hợp TPHCM, một trong những người khởi xướng và điều hành cuộc thi từ đầu đến nay, cho biết qua 11 lần thi, đã có hơn 3.000 bức tranh đoạt giải được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM và tại thư viện. Một thành quả lớn lao mà các nhà tổ chức, các nhà giáo, các tác giả nhỏ tuổi và phụ huynh đáng tự hào.
Nhưng ý nghĩa của chương trình này không dừng lại ở đó…
Buổi chiều, ở Trung tâm Khiếm thị Nhật Hồng, quận Thủ Đức
Dãy nhà lầu ba tầng khang trang, dọc theo hành lang là những ống inox dài làm tay vịn. Những căn phòng sạch bong, gần như để trống, ngoài vài vật dụng cần thiết. Các soeur đang chuẩn bị kê thêm những bộ bàn ghế nhỏ cho các em ngồi vẽ.
Soeur Vân Nga, Giám đốc Trung tâm Khiếm thị Nhật Hồng, cho biết tuy được thành lập từ năm 1995, nhưng đến năm 2007 nhờ sự hỗ trợ của các cá nhân và tổ chức từ thiện, trung tâm mới xây dựng được cơ sở như thế này. Hiện tại trung tâm đang nuôi dạy hơn 40 em khiếm thị.
Chiều nay, Trung tâm Nhật Hồng đón 16 em học sinh Trường phổ thông đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu về cùng dự cuộc thi vẽ. Khoảng 30 em học sinh của cả hai đơn vị được các thầy cô và các soeur dặn dò, hướng dẫn vào phòng.
Có em không nhìn được và cũng có em thị lực kém, chỉ nhìn thấy lờ mờ. Các em dùng tay rờ rẫm trên mặt trang giấy, bút màu và những thỏi đất sét màu và thỉnh thoảng lại nghiêng đầu nghe ngóng. Thầy Tâm, Hiệu trưởng trường Nguyễn Đình Chiểu, ân cần nhắc: “Các con vẽ ít chi tiết thôi, vẽ nhiều khó đấy”.
Ở gần cửa ra vào, Bích Tuyền, 11 tuổi, đang dùng tay vê từng cục đất sét màu để đắp vào bức tranh cảnh ban mai. Một khối tròn đỏ và những sợi nhỏ tủa ra chung quanh. Em đang vẽ mặt trời dù chưa bao giờ em nhìn thấy. Còn màu đỏ mà em dùng để thể hiện hình mặt trời là do cô chỉ cho. Tuyền được các soeur nuôi dạy ở Trung tâm Nhật Hồng từ nhiều năm nay, cha mẹ em ở tận Bình Thuận, nghèo quá ít có dịp vào thăm con.
Gần phía cuối phòng, hai chị em sinh đôi Quỳnh Trân và Quỳnh Trâm (lớp 8, trường Nguyễn Đình Chiểu) gần như áp mặt vào giấy để vẽ. Quỳnh Trâm vẽ một cô gái mặc áo đầm đang đứng bên giá vẽ ngoài bãi biển, trên mặt biển có hai con cá heo đang tung mình và xa xa là chiếc thuyền nhỏ. “Cháu thích vẽ. Cháu cũng thích cá heo lắm”. “Nhưng cháu thấy cá heo ở đâu?”. “Dạ, trên ti vi”. Ra vậy, Trâm bị bong võng mạc từ bé và đã được phẫu thuật nhưng thị lực kém. Còn Trân ngồi bên cạnh thì nắn nót tô màu chân dung một phụ nữ. “Cháu vẽ mẹ cháu. Mẹ cháu gia công dán hộp giấy. Nhưng cháu vẽ mẹ không đẹp bằng ở ngoài đời đâu”, câu nói của em khiến nhiều người xúc động…
Mỗi em mỗi hoàn cảnh, nhưng hầu như đều giống nhau ở cái nhìn lạc quan, muốn hòa nhập và hơn nữa, muốn vươn lên trong cuộc sống. Điều đó thể hiện trong cách các em cố vẽ từng nét cho tròn, cố tô từng mảng màu cho đều, cố hình dung ra những gì chỉ được nghe tả lại…
Nhớ lại hồi sáng, trong cuộc thi vẽ tập thể cũng có hai nhóm trẻ khiếm thính ở trường Hy Vọng, quận 6. Trong cái khung cảnh nhộn nhịp ở công viên, các em vẫn chăm chú, lặng yên “làm việc”. Những bàn tay vẽ màu lên bức tranh cũng là những bàn tay nói thay lời nói. Lặng yên và say mê, chính cuộc thi là cơ hội để các em không may bị khuyết tật được gần gũi hòa đồng với đông đảo bạn cùng trang lứa, để các em biết rằng mình không bị bỏ quên trong cuộc sống…
Và đó không gì khác hơn là đường nét mềm mại của cảm xúc nhân văn, là sắc màu nồng ấm của tình người mà “Nét vẽ xanh” muốn mang lại cho đời.
|
Từ vẽ theo sách đến vẽ trên áo dài, bình gốm Ngoài vòng chung khảo cuộc thi vẽ tập thể vừa diễn ra, chương trình “Nét vẽ xanh” sẽ tiếp tục tổ chức vòng chung khảo ở các loại hình khác như sau: - Thi vẽ trên giấy và trên máy tính (cá nhân) vào ngày 12-4-2009 tại nhiều địa điểm ở TPHCM. - Thi vẽ trên áo dài vào ngày 19-4-2009 tại Công viên Tao Đàn. - Thi vẽ trên bình gốm vào ngày 10-5-2009 tại Công ty Minh Long 1. - Lễ tổng kết và trao giải dự kiến tổ chức ngày 31-5-2009 tại Câu lạc bộ TDTT Phan Đình Phùng, quận 3. |
CÔNG THẮNG
