Oẳn, tù, tỳ…
Gia Hảo
 |
| (minh họa: Khều) |
(TBKTSG) – Theo tác giả cuốn Nhật Bản thần kỳ, hầu hết trẻ em các nước trên thế giới đều chơi “Oẳn, tù, tỳ. Ra cái gì? Ra cái này”. Tác giả cho biết trò chơi này xuất phát từ Nhật Bản, miêu tả sự hình thành các thế lực, các tầng lớp trong xã hội Nhật Bản.
Nắm đấm, ở ta trẻ em coi là cái búa, thì trong trò chơi ở Nhật được xem là tảng đá. Nhật Bản núi nhiều, đất ít, muốn canh tác thì phải dọn đá lấy đất canh tác. Việc dọn đá lấy đất làm ruộng là việc làm của người nông dân. Họ được coi như hòn đá tảng.
Hai ngón tay, ở ta được coi là cái kéo thì ở Nhật cho đó là hai thanh kiếm của Samurai. Kiếm được luyện từ kim loại nằm trong đá. Đá có thể đập mẻ kiếm. Để bảo vệ mùa màng khỏi thú dữ và sự xâm lấn, cướp bóc từ bên ngoài, những người khỏe mạnh, giỏi võ, giỏi đấu kiếm thì trở thành võ sĩ đứng ra bảo vệ cộng đồng và được coi là người cai quản. Đôi kiếm Samurai tượng trưng cho tầng lớp thống trị.
Bàn tay, cũng giống như ở ta, trong trò chơi này được coi là tờ giấy. Giấy bọc được búa, bọc được tảng đá, nhưng lại bị kéo, đôi gươm của Samurai cắt đứt.
Một bộ phận nhỏ trong cộng đồng dân cư tách ra làm kinh doanh, theo tác giả cuốn sách, nghiên cứu trường hợp gia đình dòng họ Mitsui, từ nấu rượu sakê, chuyển sang làm giấy, dệt vải… và tích lũy nhiều tiền của để cho những tầng lớp khác vay, kể cả nông dân và các Samurai, hình thành tầng lớp thương nhân. Vì vậy ở Nhật Bản, có thời kỳ tầng lớp này được gọi là “tầng lớp giấy”.
Tác giả cho biết tuy kiếm thua đá, đá thua giấy và giấy lại thua kiếm, nhưng khi nông dân thiếu tiền cho việc chăm lo mùa màng, các Samurai thiếu tiền mua rượu, giấy viết, vải mặc… họ vẫn phải chạy tới vay tiền của “tầng lớp giấy” và bị phụ thuộc vào tầng lớp này.
Vì vậy, đôi kiếm của Samurai bén là vậy và tờ giấy mỏng manh là vậy, nhưng một khi đôi kiếm sắc bén bị bọc chặt trong tờ giấy mỏng manh thì cũng hết đường cựa quậy!
“Oẳn, tù, tỳ…”, trò chơi con trẻ mà triết lý làm sao trong cuộc chiến chống tham nhũng!
