Sông Sài Gòn sẽ không còn là sông
 |
| Vớt rác trên kênh Nhiêu Lộc trong nỗ lực làm giảm ô nhiễm hệ thống kênh rạch trong thành phố và sông Sài Gòn -Ảnh: KINH LUÂN |
(TBKTSG-Online)- Nếu không sớm triển khai các giải pháp để ngăn chặn sự ô nhiễm ngày càng trầm trọng của sông Sài Gòn thì rất có khả năng, sẽ không còn là dòng sông.
Tại buổi hội thảo sáng 27-12 về bảo vệ môi trường nước sông Sài Gòn, các nhà khoa học và nhà quản lý của 3 địa phương Bình Dương, Tây Ninh và TPHCM đều cho rằng cần phải triển khai ngay các giải pháp để ngăn chặn sự ô nhiễm ngày càng trầm trọng của dòng sông trước khi vấn đề trở nên quá muộn.
Giật mình với ô nhiễm
Chưa bao giờ sông Sài Gòn được quan tâm nhiều như hiện nay bởi những diễn biến ngày càng xấu về chất lượng nước của dòng sông đe dọa nghiệm trọng trực tiếp đến đến nhu cầu cấp nước cho thành phố và đe dọa nghiêm trọng cho sự phát triển kinh tế xã hội bền vững của TPHCM, tỉnh Tây Ninh và Bình Dương trên lưu vực sông Sài Gòn.
Hãy hình dung nếu sông Sài Gòn bị ô nhiễm nặng như dòng sông Thị Vải, nghĩa là dòng sông đã “chết” và nguồn nước không còn sử dụng được nữa, nó mất đi cảnh quan sông nước đặc trưng với dòng chảy trong lành. “Khi đó, cái giá mà chúng ta sẽ phải trả là rất đắt, không chỉ về kinh tế mà về mặt xã hội cũng khó có thể lường hết được, đè nặng lên cả thế hệ mai sau mà trách nhiệm này thuộc về thế hệ đương thời”, giáo sư Lâm Minh Triết, Viện trưởng Viện nước và công nghệ môi trường, bức xúc nói.
Sông Sài Gòn bắt nguồn từ lưu vực hồ Dầu Tiếng chảy đến ngã ba sông Đồng Nai có tổng chiều dài khoảng 107 km, chảy qua Tây Ninh, Bình Dương và TPHCM, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nước tưới tiêu nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, công nghiệp và nước sinh hoạt. Nhưng quan trọng nhất, tác động trực tiếp tới hàng triệu người dân trên lưu vực sông, chính là nguồn cung cấp nước thô cho các nhà máy cấp nước, trong đó có nhà máy nước Tân Hiệp với công suất 300 ngàn mét khối/ngày đêm, phục vụ nhu cầu nước sinh hoạt cho người dân thành phố và kế hoạch sẽ tăng công suất lên gấp 3 lần trong tương lai.
Theo Chi cục Bảo vệ môi trường TPHCM, các số liệu quan trắc mới đây tại 7 trạm quan trắc trên sông Sài Gòn gồm trạm Bến Than, Bình Phước, Nhà Rồng, Thị Tính, Bến Củi, Bến Súc và trạm Rạch Tra, cho thấy ô nhiễm vi sinh tại tất cả các trạm đều vượt quá tiêu chuẩn nước cấp cho phép. Đặc biệt là tại hai trạm Phú Cường và Rạch Tra, ô nhiễm vi sinh cao hơn tiêu chuẩn quy định từ 17-220 lần, còn nồng độ mangan thì tăng gấp 4 lần, amoniac tăng gấp 10 lần so với kết quả khảo sát năm 2005.
Mức độ ô nhiễm hữu cơ, dầu, axít và amoniac tại các trạm khác cũng vượt mức cho phép đáng báo động và có xu hướng ô nhiễm tăng dần về phía hạ lưu sông Sài Gòn.
Ông Nguyễn Đinh Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường TPHCM cho biết, Phú Cường là nơi lấy nước cho Nhà máy nước Tân Hiệp nhưng mức độ ô nhiễm hữu cơ và vi sinh có xu hướng ngày càng tăng. “Do đó cần phải xem xét lại việc lựa chọn vị trí lấy nước tại đây để làm nước thô cấp cho nhà máy”, ông nói.
Lý giải nguyên nhân chất lượng nguồn nước sông Sài Gòn bị ô nhiễm nặng và tăng quá nhanh, ông Bùi Thanh Giang, Giám đốc Nhà máy nước Tân Hiệp cho rằng một phần là do nguồn nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp từ Bình Dương theo nhánh sông Thị Tính đổ ra sông Sài Gòn ở khu vực thượng nguồn. Riêng khu vực hạ nguồn thì có nguồn nước thải từ khu công nghiệp Tân Quy, khu công nghiệp Tân Phú Trung đổ vào rạch Bà Bếp và chảy ra sông Sài Gòn.
Đừng để quá muộn
Tháng 11 năm ngoái, chính quyền TPHCM, Bình Dương và Tây Ninh đã cùng ký một kế hoạch liên tịch về bảo vệ nguồn nước sông Sài Gòn. Theo đó, một đề án bảo vệ nguồn nước sông Sài Gòn do giáo sư Lâm Minh Triết làm chủ nhiệm đề án được lập ra.
Tuy nhiên, đến nay sau hơn một năm, “kết quả liên tịch” thực hiện được chỉ dừng lại ở… các số liệu kết quả quan trắc mức độ ô nhiễm, chứ chưa đưa ra một giải pháp cụ thể, rõ ràng nào để khắc phục tình trạng ô nhiễm. Việc triển khai các hoạt động bảo vệ nguồn nước sông Sài Gòn của các địa phương chỉ mang tính đối phó và cục bộ.
Tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Phước, Phó giám đốc Sở Tài nguyên môi trường TPHCM cho rằng thành phố rất bức xúc trước tình trạng ô nhiễm nước sông Sài Gòn như hiện nay, nhưng tỉnh Tây Ninh và Bình Dương cũng phải bức xúc trước vấn đề này, vì đây là vấn đề chung cho cả khu vực chứ không riêng gì của TPHCM.
“Nếu các địa phương không phối hợp cùng nhau thì đề án bảo vệ nguồn nước sông Sài Gòn khó có thể khả thi,” ông Phước nói. Ông đề nghị ngay trong quí 1-2008, cần phải xây dựng xong kế hoạch triển khai cụ thể, phân công rạch ròi cho từng địa phương trong đó nói rõ mục tiêu trước mắt cần phải làm gì để giải quyết chất lượng nước đầu vào tại các nhà máy cung cấp nước trong khu vực, đặc biệt là tại Nhà máy nước Tân Hiệp.
Đầu tháng 12 năm nay, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt “đề án bảo vệ môi trường lưu vực hệ thống sông Đồng Nai đến năm 2020”, trong đó có sông Sài Gòn. Giáo sư Triết cho rằng quyết định này càng giúp cho 3 địa phương bảo vệ nguồn nước sông Sài Gòn.
“Bây giờ chúng ta bỏ ra một tỉ đô la Mỹ để bảo vệ sông Sài Gòn sẽ ít hơn nhiều so với hàng chục tỉ đô la Mỹ cho công tác khắc phục ô nhiễm dòng sông”, ông kêu gọi.
VĂN NAM
