(KTSG Online) - Chính phủ đang sửa đổi, bổ sung các quy định về bảo hiểm bắt buộc đối với ô tô, xe máy nhằm đồng bộ với Luật Kinh doanh bảo hiểm mới và các điều ước quốc tế về vận tải đường bộ mà Việt Nam là thành viên.
Luật kinh doanh bảo hiểm số 08/2022/QH15 sẽ có hiệu lực từ ngày 01-01-2023. Luật đã được 94,18% đại biểu Quốc hội tán thành thông qua, trong đó có nội dung về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự (TNDS) của chủ xe cơ giới. Theo luật này, đây là sản phẩm bảo hiểm bắt buộc nhằm mục đích bảo vệ lợi ích công cộng, môi trường và an toàn xã hội.
Xe máy chiếm gần 63,5% nguyên nhân gây ra tai nạn
Hiện nay, hầu hết các nước đều áp dụng bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe ô tô, mô tô, xe máy và thậm chí có quốc gia áp dụng cả với xe đạp điện, bao gồm cả các nước phát triển có số lượng xe mô tô, xe máy thấp như Mỹ (khoảng 8 triệu xe), EU (11,6 triệu xe) hay các nước đang phát triển có số lượng lớn xe mô tô, xe máy tham gia giao thông như Ấn Độ (221 triệu xe), Trung Quốc (trên 90 triệu xe), Indonesia (110 triệu xe), Thái Lan (22 triệu xe).
Để bảo đảm thực hiện, nhiều quốc gia như (Ấn Độ, Nhật Bản, Singapore…) đã có quy định việc tham gia giao thông khi không có bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với bên thứ ba là bất hợp pháp và có thể áp dụng hình phạt tù trong trường hợp tái phạm, vi phạm nhiều lần.
Bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới (bao gồm cả ô tô, xe máy) được thực hiện tại Việt Nam đến nay là 34 năm (từ năm 1988 theo Quyết định của Hội đồng Bộ trưởng).
Hiện nay mô tô, xe gắn máy vẫn là nguồn phương tiện vận tải cơ giới chủ yếu và là nguồn gây tai nạn lớn nhất tại Việt Nam. Cụ thể, theo số liệu thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, tổng số xe máy đã đăng ký tính đến ngày 14-10-2020 là 72 triệu xe, chiếm 63,48% nguyên nhân gây ra tai nạn.
Giảm phí và thu hẹp loại trừ bảo hiểm
Dự thảo Nghị định mới về cơ bản kế thừa các quy định tại Nghị định số 03/2021/NĐ-CP về bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới, đồng thời, tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định nhằm tăng tỷ lệ chi bồi thường đối với bảo hiểm TNDS của chủ xe máy.
Theo đó, lần đầu tiên sẽ có quy định về giảm phí bảo hiểm để khuyến khích lái xe an toàn. Nghị định dự kiến bổ sung quy định căn cứ vào lịch sử tai nạn của từng xe cơ giới và năng lực chấp nhận rủi ro của mình, doanh nghiệp bảo hiểm chủ động xem xét, điều chỉnh giảm phí bảo hiểm. Mức giảm tối đa là 15% tính trên mức phí bảo hiểm (mức phí chưa bao gồm VAT với xe máy từ 50cc trở xuống và xe máy điện là 55.000 đồng, xe máy trên 50cc là 60.000 đồng).
Nghị định cũng đề xuất tăng tỷ lệ chi hỗ trợ nhân đạo từ 25% lên 30%, đề xuất này nhằm tăng cường hơn nữa chi hỗ trợ nhân đạo trong trường hợp tai nạn thuộc loại trừ trách nhiệm bảo hiểm hoặc không thuộc phạm vi bồi thường.
Dự thảo Nghị định cũng đã thu hẹp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm theo hướng chỉ loại trừ trách nhiệm bảo hiểm trong trường hợp lái xe điều khiển xe cơ giới mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức trị số bình thường theo hướng dẫn của Bộ Y tế (Theo quy định tại Nghị định số 03/2021/NĐ-CP, lái xe điều khiển xe cơ giới mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn gây tai nạn sẽ không được bồi thường bảo hiểm).
Về yêu cầu đơn giản hóa hồ sơ bồi thường bảo hiểm, dự thảo Nghị định đã kế thừa quy định về hồ sơ bồi thường bảo hiểm tại Nghị định số 03/2021/NĐ-CP, theo đó cắt giảm 2/5 chứng từ, tài liệu chứng minh thiệt hại về sức khỏe, tính mạng; chỉ thu thập tài liệu của cơ quan Công an có thẩm quyền trong trường hợp tử vong, đồng thời quy định rõ thời hạn cơ quan có thẩm quyền phải cung cấp tài liệu cho doanh nghiệp bảo hiểm; bổ sung biên bản giám định xác định nguyên nhân và mức độ tổn thất được thống nhất giữa doanh nghiệp bảo hiểm và chủ xe, người lái xe nhằm đẩy nhanh tốc độ giải quyết bồi thường bảo hiểm.
Theo khoản 1, Điều 601 Bộ Luật Dân sự, xe cơ giới (bao gồm cả ô tô và xe mô tô, xe gắn máy) được xác định là nguồn nguy hiểm cao độ. Thế nên, để bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân trong các vụ TNGT do xe cơ giới thì cần duy trì chính sách bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự đối với ô tô và xe máy để đảm bảo các chủ xe khi mua bảo hiểm sẽ được doanh nghiệp bảo hiểm chi trả cho các hậu quả mà họ có thể gây ra khi tham gia giao thông trên đường công cộng.
Thực tế cho thấy các vụ tai nạn giao thông xảy ra trong nhiều tình huống khác nhau. Người gây tai nạn cũng có thể bị thiệt mạng, hoặc là không có khả năng chi trả để khắc phục những thiệt hại do họ gây ra. Nếu những vấn đề này mà không được giải quyết, người bị nạn không có nguồn tài chính để hỗ trợ kịp thời, thì các vấn đề về công bằng, về an sinh xã hội cũng sẽ bị ảnh hưởng rất nghiêm trọng. Do đó, bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự đối với chủ xe cơ giới được đặt ra là để bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân trong các vụ tai nạn giao thông do xe cơ giới gây ra. Điều này thể hiện rất rõ ý nghĩa nhân đạo của chính sách, đảm bảo nguồn hỗ trợ đủ lớn và kịp thời cho các nạn nhân tai nạn giao thông do xe máy, giúp nhanh chóng khắc phục những tổn thất về người mà không phụ thuộc vào việc người chủ xe máy đó có khả năng chi trả hay không.
