(KTSG) - Thị trường việc làm Mỹ đang ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ, với tỷ lệ thất nghiệp giảm, số việc làm mới tạo ra ở mức cao và tiền lương tăng với tốc độ nhanh nhất trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, những tín hiệu tích cực này cũng đang gây sức ép lớn, buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phải đẩy nhanh các nỗ lực chống lạm phát.
Tín hiệu tích cực cho người lao động Mỹ
Báo cáo của Bộ Lao động Mỹ cho thấy, trong tháng 3 nước Mỹ đã có thêm 431.000 việc làm mới trong lĩnh vực phi nông nghiệp. Sau 11 tháng liên tiếp có số lượng việc làm mới được tạo ra ở mức trên 400.000, nền kinh tế lớn nhất thế giới giờ đây đã lấy lại 93% số việc làm bị mất đi kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.
Các số liệu thống kê mới nhất cũng cho thấy, tiền lương của người lao động Mỹ đã trong tháng 3 đã tăng 5,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Mức tăng này nhanh hơn nhiều so với mức tăng lương hàng năm từ 2-3% thường thấy trong thập niên 2010.
Lý do dẫn đến việc tiền lương tăng cao là bởi các nhà tuyển dụng đang phải cạnh tranh quyết liệt để có được nhân sự cần thiết trong một thị trường eo hẹp, với trung bình 1,8 cơ hội việc làm dành cho mỗi lao động thất nghiệp. Tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ đã giảm từ mức 3,8% trong tháng 2 xuống còn 3,6% trong tháng 3. Con số này chỉ cao hơn đôi chút so với mức thấp nhất trong vòng nửa thế kỷ qua mà thị trường lao động Mỹ đạt được trước đại dịch.
“Mức lương của người lao động vẫn đang tiếp tục tăng rất mạnh”, Michael Feroli, chuyên gia kinh tế trưởng tại J.P.Morgan nhận định, “điều này sẽ chấm dứt bất kỳ cuộc tranh luận nào về việc liệu tỷ lệ thất nghiệp có cung cấp những thông tin chính xác, đáng tin cậy về triển vọng của thị trường việc làm hay không”.
Các số liệu thống kê cho thấy, trong năm qua người lao động trong ngành giải trí và khách sạn là những người được tăng lương nhiều nhất, ở mức 14,9%. Người lao động trong ngành vận tải và kho bãi cũng được tăng lương ở mức hai con số. Tiền lương của người lao động trong ngành tài chính và sản xuất hàng hóa lâu bền cũng ghi nhận mức tăng mạnh trong tháng trước.
Theo Financial Times, trong bối cảnh lạm phát đang tăng với tốc độ nhanh nhất trong vòng 40 năm qua, các doanh nghiệp trên khắp nước Mỹ sẽ còn nới rộng mức tăng lương hơn nữa. Khảo sát từ công ty phân tích lương thưởng PayScale cho thấy, khoảng 92% doanh nghiệp Mỹ có kế hoạch tăng lương trong năm nay, so với tỷ lệ 85% trong năm 2021.
New York Times nhận định, việc lương tăng nhanh rõ ràng là có lợi cho nhiều người lao động Mỹ, ngay cả khi nhiều gia đình nhận thấy rằng tiền lương của họ dù đã gia tăng vẫn không đảm bảo được sức mua như trước, trong bối cảnh lạm phát tăng phi mã, đạt 7,9% trong tháng 2 - mức cao nhất trong vòng 40 năm qua.
Tổng thống Joe Biden cũng ca ngợi những bước tiến của thị trường việc làm và tuyên bố việc tiền lương tăng nhanh là một điểm tích cực của nền kinh tế. Ông cho biết: “Sau nhiều thập kỷ bị trả lương quá thấp, ngày càng nhiều công nhân Mỹ có vị thế để đòi hỏi mức lương cao hơn. Một số người coi đây là vấn đề nhưng tôi thì không. Tôi thấy việc này đã kéo dài quá lâu rồi”.
Cơ sở để Fed nâng lãi suất mạnh tay hơn
Việc thị trường việc làm phục hồi mạnh mẽ đã mang lại cho các nhà hoạch định chính sách một cơ sở để tin tưởng rằng, họ có thể nâng lãi suất - điều sẽ khiến nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, mà không e ngại gây ra suy thoái. Hồi tháng trước Fed đã nâng lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm.
Giờ đây, với các số liệu về tiền lương và việc làm, Fed được cho là sẽ rảnh tay hơn trong cuộc chiến chống lạm phát. Chủ tịch Fed chi nhánh Chicago, ông Charles Evans chia sẻ với các phóng viên hôm 1-4 rằng, ông không nhận thấy rủi ro lớn trong việc triển khai các đợt tăng lãi suất ở mức 0,5 điểm phần trăm để đưa chi phí đi vay về mức bình thường sớm hơn.
Các nhà đầu tư đã dự đoán Fed sẽ nâng lãi suất ở mức 0,5 điểm phần trăm trong tháng 5, và sau khi báo cáo về thị trường việc làm tháng 3 được công bố dự đoán này càng được củng cố vững chắc hơn. Công cụ FedWatch của CME Group cho thấy giới đầu tư đánh giá có tới 70% khả năng Fed sẽ nâng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm trong cuộc họp chính sách tháng 5. Khả năng Fed tiến hành một đợt nâng lãi suất lớn trong cuộc họp tháng 6 cũng gia tăng đáng kể.
Trả lời phỏng vấn Reuters, ông Kevin Nicholson, giám đốc thông tin tại tập đoàn Riverfront Investment nhận định “Báo cáo mới về thị trường việc làm thực sự rất mạnh mẽ, và là cơ sở để Fed tiếp tục duy trì quan điểm cứng rắn của mình trong vấn đề lãi suất. Tại cuộc họp tiếp theo của Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC), tôi tin rằng Fed sẽ nâng lãi suất huy động vốn thêm 0,5 điểm phần trăm”.
Chia sẻ quan điểm trên, ông Brian Jacobsen, chiến lược gia đầu tư cấp cao tại Allspring Global Investments ở Menomonee Falls, bang Wisconsin, cũng cho biết: “Số việc làm tăng lên khá cao, nhiều người đã quay trở lại văn phòng. Nếu các dữ liệu khác được công bố trong giai đoạn từ bây giờ cho đến cuộc họp tiếp theo của Fed vẫn giữ nguyên màu sắc tích cực này, giới chức Fed có thể sẽ cảm thấy thoải mái khi tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm”.
Còn theo chuyên gia Seema Shah, chiến lược gia trưởng tại Chief Global Investors, “với tốc độ tăng lương cao như hiện nay, lo ngại lạm phát đang ngày càng nóng lên. Mức tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm trong cuộc họp tiếp theo của FED đã chắc chắn được đảm bảo. Vấn đề lớn nhất hiện nay, là sẽ có thêm bao nhiều lần tăng với mức 0,5 điểm phần trăm nữa trong năm nay?”.
Các nhà kinh tế tại công ty tài chính Nomura cho biết trong một báo cáo hôm 1-4 rằng họ kỳ vọng tiền lương tại Mỹ sẽ tiếp tục tăng mạnh và tỷ lệ thất nghiệp sẽ giảm xuống còn 3,3% vào cuối năm 2022. Vì những lý do đó, nhóm nghiên cứu của Nomura dự đoán Fed sẽ thực hiện các đợt tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm vào tháng 5, tháng 6 và tháng 7.
Rủi ro từ vòng xoáy tiền lương - giá cả
Việc thị trường lao động hồi phục mạnh mẽ có thể giúp Fed ra quyết định dễ dàng hơn, nhưng đồng thời cũng gia tăng sức ép đối với cơ quan này. Trong vòng hơn sáu tháng qua, giới hoạch định chính sách ngày càng tỏ ra lo ngại về việc tiền lương đang tăng với tốc độ quá nhanh, và làm gia tăng áp lực lạm phát. Từ chỗ tập trung vào thúc đẩy sự phục hồi của hoạt động tuyển dụng hồi năm ngoái, giờ đây các quan chức Mỹ lại phải đối mặt với một vấn đề khác: tỷ lệ lạm phát cao có thể sẽ trở nên khó giải quyết hơn nếu tốc độ tăng trưởng tuyển dụng và tiền lương không sớm chậm lại.
Phát biểu tại cuộc họp báo hôm 16-3, Chủ tịch Fed Jerome Powell từng bày tỏ nỗi lo ngại này khi cho biết “những cam kết về việc tăng lương cho người lao động là một điều tuyệt vời. Tuy nhiên, tốc độ tăng lương đang nhanh hơn nhiều so với mức thích hợp để đạt được mục tiêu lạm phát 2%”. Theo ông, tỷ lệ lạm phát cao có thể kéo dài trong bối cảnh thị trường việc làm đang tăng trưởng nóng, với số việc làm mới cao kỷ lục và mức tăng lương nhanh nhất trong nhiều năm.
Giờ đây, báo cáo về thị trường việc làm cho thấy tốc độ tăng lương trong tháng 3 thậm chí còn nhanh hơn cả thời điểm ông Powell đưa ra nhận xét trên. Theo các chuyên gia, tốc độ này cùng với việc thị trường lao động tiếp tục thắt chặt đủ để khiến Fed phải cảnh giác cao độ. Chuyên gia Feroli nhận định “nếu tình hình vẫn diễn ra như hiện nay, vòng xoáy giá cả tiền lương sẽ ngày càng tăng tốc. Tôi nghĩ có thể Fed đang cảm thấy điều này không bền vững”.
Theo New York Time, việc tiền lương tăng nhanh có thể làm gia tăng lạm phát theo hai cách: giúp duy trì nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng và thúc đẩy các công ty tăng giá hàng hóa, dịch vụ để trang trải chi phí lao động cao hơn.
Đầu tiên, khi nền kinh tế có thêm nhiều việc làm và mức lương cao hơn, các hộ gia đình cũng có nhiều tiền hơn. Điều này có thể khiến nhu cầu chi tiêu luôn ở mức cao ngay cả khi Fed bắt đầu nâng lãi suất. Việc mọi người không ngừng mua sắm đồ nội thất, quần áo và chi tiền cho các bữa ăn tại nhà hàng sẽ góp phần giữ cho tỷ lệ lạm phát luôn ở mức cao. Diane Swonk, chuyên gia kinh tế trưởng tại Grant Thornton cho biết “sức chi tiêu của người tiêu dùng là rất lớn. Thị trường lao động đang đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống lạm phát”.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp sau khi đã tăng lương cho người lao động, giờ đây cũng buộc phải cân nhắc việc tăng giá đối với khách hàng để bù đắp lại khoản chi phí nhân công ngày càng tốn kém hơn. Theo Financial Times, trong khi một số công ty vẫn chấp nhận để chi phí tăng lương ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của mình, một số khác như Starbucks và Chipotle đã coi đây là lý do hợp lý để tăng giá bán sản phẩm.
Xu hướng lương tăng nhanh được dự báo sẽ khó có thể chậm lại trong thời gian ngắn, trong bối cảnh thị trường lao động vẫn đang rất khát nhân sự. Hồi tháng 2, số vị trí việc làm các doanh nghiệp cần tuyển dụng vẫn ở mức kỷ lục 11,3 triệu người, với 100 vị trí việc làm, chỉ có trung bình 60 ứng viên thất nghiệp sẵn sàng ứng tuyển, so với mức 80 ứng viên hồi tháng 2-2020.
Cuộc cạnh tranh quyết liệt để giành nhân viên, được dự báo sẽ khiến các doanh nghiệp phải tăng lương cao hơn nữa. Andrew Hunter, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Capital Economics cảnh báo “một vòng xoáy tiền lương - giá cả rõ ràng sẽ là một mối lo ngại lớn đối với Fed. Khi nhu cầu và kỳ vọng của người lao động về việc tăng lương khiến người sử dụng lao động phải tăng giá, nó sẽ gây ra một vòng xoáy”.
Phát biểu hôm 24-3, Gene Lee - giám đốc điều hành chuỗi nhà hàng Darden Restaurants cho biết, trong quý cuối cùng của năm tài chính 2021, chuỗi nhà hàng của ông đã tăng giá 6% so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên, tiền lương cho nhóm nhân viên có mức thu nhập thấp hơn lại tăng nhiều hơn thế.
Do vậy, ông hy vọng người tiêu dùng có thể tiếp tục chi tiêu cho các bữa ăn ngay cả khi các biện pháp kích thích kinh tế trong thời kỳ đại dịch Covid-19 đã được rút lại và giá xăng tăng cao, ảnh hưởng lớn đến túi tiền của các hộ gia đình. “Chúng tôi tin rằng lạm phát tiền lương trên toàn nước Mỹ đang tăng với tốc độ khá nhanh. Vì vậy, chúng kỳ vọng người tiêu dùng có thể giúp chúng tôi xử lý vấn đề này”.
Nguồn: New York Times, Financial Times, Market Watch, Reuters, Yahoo Finance, Wall Street Journal
