(KTSG Online) – Giáng sinh năm nay, nước Anh có thể chứng kiến tình trạng thiếu hụt thực phẩm do lực lượng tài xế xe tải nặng thiếu trầm trọng, gây ra cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng.
- Trung Quốc bán dầu từ kho dự trữ chiến lược để kiềm chế lạm phát
- Thái Lan lùi kế hoạch mở cửa hoàn toàn đến đầu năm 2022
Chuỗi cung ứng đứt gãy vì thiếu tài xế xe tải
Tại Trung tâm dạy lái xe quốc gia của Anh ở phía nam London, có nhiều học viên “bất thường”, bao gồm 2 người là phi công bị sa thải và một nhân viên phân tích tài chính nghỉ việc do áp lực công việc, đang học lái chiếc xe tải 44 tấn.
Laurence Bolton, Giám đốc trung tâm này, cho biết: “Học viên ở đây có xuất thân từ mọi ngành nghề và có những người mà tôi chưa từng thấy trước đây. Có rất nhiều người đến từ ngành bán lẻ giữa lúc có nhiều cửa hiệu đóng cửa và có cả những người đến từ ngành khách sạn, nhà hàng”.
Các trường dạy lái xe tải ở Anh đang hoạt động hết công suất khi Anh thoát khỏi cuộc khủng hoảng Covid-19 và đối mặt với tình trạng thiếu tài xế xe tải trầm trọng dù các công ty vận tải đang tăng lương khởi điểm, thưởng gia nhập công ty để thu hút các ứng viên đáp ứng nhu cầu ở thời kỳ kinh tế phục hồi.
Bolton cho biết số lượng học viên đăng ký học lái xe ở trung tâm của ông tăng 20% so với trước đại dịch.
Tuy nhiên, con số đó vẫn quá ít, không đủ bù đắp cho lực lượng tài xế xe tải đang thiếu hụt nghiêm trọng, đặc biệt là sau khi Anh rời Liên minh châu Âu (Brexit). Anh cần thêm hơn 100.000 tài xế xe tải để đáp ứng nhu cầu vận chuyển nông sản, thực phẩm và các hàng hóa khác, theo Hiệp hội vận tải đường bộ Anh (RHA).
Thiếu tài xế khiến chuỗi cung ứng đứt gãy và những ảnh hưởng đã xuất hiện khi các kệ hàng ở một số siêu thị thỉnh thoảng trống trơn, các pub thiếu bia, chuỗi nhà hàng McDonald’s tạm dừng bán sữa lắc, chuỗi thức ăn nhanh Nando’s tạm thời đóng cửa khoảng 50 nhà hàng vì thiếu nguồn cung thịt gà.
Tài xế xe tải là mắt xích quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu, đảm nhận vận chuyển hầu hết hàng hóa. Nếu lực lượng này thiếu hụt, giá cả sẽ tăng.
Wesley Van Tonder, từng là tài xế giao đồ ăn cho Uber Eats và Deliveroo trong thời kỳ dịch bệnh, là một trong những lao động nhảy việc để tận dụng cơ hội mới. Anh đã bán chiếc xe máy để có tiền nộp học phí cho Trung tâm dạy lái xe quốc gia.
Anh nói: “Giờ đây, mọi cơ sở kinh doanh bắt đầu mở cửa trở lại, người tham gia giao thông nhiều hơn, khiến việc chạy xe máy trở nên hơi nguy hiểm. Vì thế, tôi thích lái xe tải hơn”.
Covid-19 và Brexit là nguyên nhân
Ngân hàng trung ương Anh (BoE) dự báo lạm phát của Anh sẽ tăng lên mức 4% trong năm nay, cao nhất trong 10 năm qua. Lạm phát tăng nhanh ở mức nào trong thời gian tới có thể sẽ phụ thuộc một phần vào việc những người mất việc trong đại dịch có nhanh chóng chuyển sang các ngành khác hay không, chẳng hạn như logistics, nơi thiếu thốn lao động trầm trọng.
Các nhà sản xuất ở Anh cho biết tình trạng thiếu các nguyên liệu thô và chậm trễ giao hàng đã gây gián đoạn sản xuất hồi tháng trước, khiến tăng trưởng chậm lại và chi phí tăng lên đáng kể.
Tăng trưởng GDP của Anh gần như đứng im trong tháng 7, theo Cục Thống kê quốc gia Anh, một phần là do các vấn đề trong chuỗi cung ứng và thiếu lao động.
Anh không phải là nước duy nhất thiếu tài xế xe tải. Các tổ chức logistics ở Đức ước tính nước này thiếu khoảng 45.000-60.000 tài xế xe tải. Trong khi đó, các công ty vận tải của Mỹ đang đề nghị chính phủ tăng hạn ngạch thị thực cho tài xế xe tải nước ngoài để đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa ở trong nước.
Tuy nhiên, số lượng tài xế thiếu hụt ở Anh lớn hơn vì tác động của đại dịch Covid-19 hồi năm ngoái và các quy định mới siết chặt nhập cư ở thời kỳ hậu Brexit (Anh rời EU) khiến ngành vận tải của Anh mất mát khoảng 20.000 tài xế từ EU, chủ yếu là từ các nước Đông Âu, theo RHA.
Quy định thị thực mới cho phép cấp thị thực cho người nước lao động nước ngoài có kỹ năng ở những lĩnh vực đang thiếu lao động. Tuy nhiên, quy định không xem tài xế tải là người lao động có kỹ năng và cũng không xem vận tải là ngành đang thiếu lao động.
Không chỉ thiếu tài xế tải, nước Anh còn thiếu lực lượng nhân công thu hoạch rau quả, cũng do tác động của Brexit.
Iain Brown, Phó chủ tịch Hiệp hội nông dân trồng trọt East Scotland (ESG), nói: “Chúng tôi không có đủ nhân công để thu hoạch rau quả, nghĩa là chúng sẽ bị vứt bỏ”.
Theo ông Brown, có hai quy trình thiết yếu trong sản xuất đang thiếu lao động, đó là thu hoạch rau quả và phân phối chúng đến các kệ hàng của siêu thị.
Đầu tiên, việc thiếu các tài xế xe tải, những người chở các mặt hàng tươi sống như súp lơ đến và đi từ kho lạnh. Điều này khiến ESG có thời điểm đã phải vứt bỏ số rau quả sản xuất trong 1 tuần, với trị giá ước tính khoảng 1 triệu bảng (1,4 triệu đô la Mỹ)
Thứ hai, ông Brown nói rằng nhiều lao động thời vụ, những người sẽ đến từ các nước như Romania và Bulgaria trong vài tháng để thu hoạch rau quả, hiện đang thiếu hụt nguồn cung.
Trung bình, có 40.000 người thi đậu bằng lái xe tải mỗi năm ở Anh nhưng con số này giảm gần 2/3 vào năm ngoái khi đại dịch Covid-19 khiến các trường lái xe phải đóng cửa trong thời gian dài.
Đối mặt nguy cơ thiếu hàng hóa trong dịp Giáng sinh
“Chúng tôi không có đủ nguồn nhân lực mới để bổ sung cho ngành vận tải. Sắp tới, trong khoảng thời gian từ nay đến Giáng sinh, người dân sẽ không thể mua tất cả những mặt hàng mà họ muốn”, Rod McKenzie, Giám đốc chính sách của RHA, nói.
Laurence Bolton, Giám đốc Trung tâm dạy lái xe quốc gia, cũng đồng tình với nhận định này. “Mọi người kỳ vọng rằng hàng sẽ được giao vào ngày mai sau khi bấm chọn hàng và đặt mua trên các nền tảng thương mại điện tử. Nhưng với lượng tài xế xe tải ít ỏi, chuỗi cung ứng không thể đáp ứng điều đó”, ông nói.
Andrew Keeble, người sáng lập hãng sản xuất xúc xích Heck Food, lo ngại Anh sẽ thiếu một loạt thực phẩm trong mùa Giáng sinh tới nếu chính phủ không nhanh chóng giải quyết cuộc khủng hoảng lao động trong chuỗi cung ứng. Ông cho biết công ty ông phải tự huấn luyện nhân viên để đi giao hàng vì thiếu tài xế xe tải.
John Allan, Chủ tịch chuỗi siêu thị Tesco, cảnh báo các siêu thị ở Anh có thể thiếu thực phẩm để bán trong dịp Giáng sinh do chuỗi cung cứng đứt gãy.
Ông và các lãnh đạo khác trong ngành vận tải kêu gọi chính phủ cấp thị thực tạm thời khẩn cấp cho tài xế xe tải từ các nước châu Âu, giúp họ chóng nhập cảnh vào Anh.
Tuy nhiên, chính phủ Anh cự tuyệt các lời kêu gọi của ngành vận tải về việc nới lỏng các hạn chế thị thực cho các tài xế xe tải đến từ EU. Thay vào đó, chính phủ yêu cầu các công ty vận tải phải tăng lương và cải thiện các điều kiện làm việc để thu hút tài xế trong nước.
Lực lượng tài xế nước ngoài không thể dễ dàng được thay thế bằng đội ngũ tài xế trong nước ở Anh. Bên cạnh thực tế cần mất 9 tháng để học lái xe tải và tốn chi phí 5.000 bảng, không nhiều người Anh sẵn sàng đảm nhận công việc lái xe tải khá vất vả nhưng lương bổng không tương xứng này. Lương của tài xế xe tải nặng ở Anh khoảng 32.000 bảng/năm, chỉ cao hơn 8% so với mức lương trung bình toàn quốc. Nhưng vấn đề chính là các điều kiện làm việc.Người phát ngôn Logistics UK, một hiệp hội vận tải ở Anh, nói: “Lực lượng lao động của chúng tôi đang già cỗi và các điều kiện làm việc thấp kém của tài xế xe tải, bao gồm các chỗ đỗ xe và nghỉ ngơi không an toàn, đã không giúp thu hút nhiều người trẻ”.Thực tế này khiến các công ty phải cân nhắc ưu tiên vận chuyển những mặt hàng dễ hư hỏng hơn những mặt hàng khác như nước uống đóng chai. Về dài hạn, điều này có nghĩa là người tiêu dùng có ít sự lựa chọn hơn.
Theo Reuters, Financial Times
