(KTSG Online) - Khi đồng đô la Mỹ nhiều lần chạm mức giá mức cao nhất trong 20 năm trong tháng này, các nhà phân tích đã viện dẫn hiệu ứng Tina (There is no alternative: không có sự lựa đầu tư thay thế khi các tài sản khác đều có hiệu suất kém) để dự đoán đồng bạc xanh sẽ tiếp tục tăng giá trong thời gian tới.
Song những gì đã xảy ra trong hai thập niên trước cho thấy đồng đô la gần đạt đỉnh hơn là tăng giá cao hơn nữa. Ngay cả khi chứng khoán Mỹ suy sụp ở thời kỳ bùng vỡ bong bóng dot-com (cổ phiếu các công ty internet bị bán tháo), đồng đô la vẫn tiếp tục tăng giá, trước khi bước vào đợt suy giảm kéo dài 6 năm, bắt đầu từ năm 2002. Một bước ngoặt tương tự đối với đô la có thể gần kề, và lần này chu kỳ giảm giá của đô la có thể kéo dài hơn nữa.
Nhận định trên được đưa ra trong bài viết của Ruchir Sharma, Chủ tịch Rockefeller International, đăng trên tờ Financial Times hôm 28-8.
Theo Sharma, dù có điều chỉnh theo lạm phát hay không, giá trị của đồng đô la so với các đồng tiền mạnh khác hiện cao hơn 20% so với xu hướng dài hạn của nó và cao hơn mức đỉnh đạt được vào năm 2001. Kể từ những thập niên 1970, chu kỳ tăng giá điển hình của đồng đô la kéo dài khoảng 7 năm. Nhưng đà tăng giá hiện nay của đồng bạc xanh đã bước sang năm thứ 11.
Khi mức thâm hụt tài khoản vãng lai liên tục kéo dài trên 5% GDP, đó là một tín hiệu đáng tin cậy báo hiệu các vấn đề tài chính sắp xảy ra, đặc biệt là ở các nước phát triển, nơi mà mức thâm hụt tài khoản vãng lai trên 5% rất hiếm khi xảy ra. Thâm hụt tài khoản vãng lai của Mỹ hiện đã gần chạm ngưỡng 5%. Kể từ năm 1960, thâm hụt này của Mỹ chỉ một lần vượt 5% vào năm 2001 và sau đó, đô la rơi vào chu kỳ giảm giá.
Nhiều nước nhận thấy tiền tệ của họ suy yếu khi phần còn lại của thế giới không còn tin tưởng họ có thể trang trải chi phí nhập khẩu và trả nợ. Mỹ hiện đang nợ ròng thế giới 18 nghìn tỉ đô la, tương đương 73% GDP của nước này, vượt xa ngưỡng 50%, được coi là dấu hiệu báo trước về các cuộc khủng hoảng tiền tệ trong quá khứ.
Ruchir Sharma cho rằng rốt cục, các nhà đầu tư có xu hướng rời xa đồng đô la khi nền kinh tế Mỹ đang tăng trưởng chậm lại so với phần còn lại của thế giới. Trong những năm gần đây, Mỹ tăng trưởng nhanh hơn đáng kể so với tốc độ tăng trưởng trung bình của các nền kinh tế phát triển khác. Nhưng nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ tăng trưởng chậm hơn so với các nước khác trong những năm tới.
Nếu đồng đô la sắp bước vào thời kỳ giảm giá, câu hỏi đặt ra là liệu khoảng thời gian đó có kéo dài đủ lâu và đủ sâu để đe dọa vị thế của nó là đồng tiền đáng tin cậy nhất thế giới hay không.
Theo Ruchir Sharma, kể từ thế kỷ 15, năm đế chế toàn cầu đã phát hành đồng tiền dự trữ của thế giới, loại tiền thường được các nước khác sử dụng, trung bình trong 94 năm. Đồng đô la đã giữ vai trò là đồng tiền dự trữ của thế giới trong hơn 100 năm, vì vậy, sự thống trị của nó đã kéo dài lâu hơn so với mức thời gian trung bình của các đồng tiền dự trữ của thế giới trước đây.
Đồng đô la đã được củng cố sức mạnh bởi những điểm yếu của các đối thủ. Đồng euro đã nhiều lần tổn thương bởi các cuộc khủng hoảng tài chính, trong khi đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đang được nhà nước quản lý chặt chẽ. Tuy nhiên, các lựa chọn thay thế khác đang cải thiện vai trò của chúng.
Ngoài 4 ngoại tệ lớn, đô la Mỹ, đồng euro của châu Âu, đồng yen của Nhật Bản, đồng bảng của Anh là danh mục các loại tiền tệ mạnh khác bao gồm đồng đô la Canada, đô la Úc, đồng franc Thụy Sĩ và đồng nhân dân dân tệ. Hiện chúng chiếm 10% dự trữ toàn cầu, tăng từ 2% vào năm 2001.
Mức tăng thị phần dự trữ của chúng, vốn tăng nhanh trong thời kỳ đại dịch Covid-19, làm giảm tỉ trọng dự trữ của đồng đô la Mỹ trên toàn cầu, đang mức 59%, thấp nhất kể từ năm 1995. Các đồng tiền điện tử hiện nay như Bitcoin, Ether đang bị bán tháo nhưng chúng có thể là một lựa chọn để bổ sung vào các kho dự trữ ngoại hối trên thế giới trong dài hạn.
Trong khi đó, tác động của các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga đang chứng tỏ mức độ ảnh hưởng của Mỹ đối với một thế giới do đồng đô la định hướng, thúc đẩy nhiều nước khác tăng tốc tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho đô la.
Có thể bước tiếp theo không phải là hướng tới một đơn vị tiền tệ dự trữ mà là các khối tiền tệ.
Ruchir Sharma nhận định xu hướng sắp tới có thể không phải là một tiền tệ dự trữ thống trị duy nhất toàn cầu mà là sự thống trị của tiền tệ khu vực.
Các nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á đang thanh toán trực tiếp cho nhau ngày càng nhiều hơn để giảm sử dụng đồng đô la. Malaysia và Singapore là một trong những nước đã thực hiện thỏa thuận tương tự với Trung Quốc, nước đang mở rộng đề nghị hỗ trợ thanh toán bằng nhân dân tệ cho các nước gặp khó khăn về tài chính. Các ngân hàng trung ương từ châu Á đến Trung Đông đang thiết lập các thỏa thuận hoán đổi tiền tệ song phương, với ý định giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la.
Ngày nay, giống như trong kỷ nguyên dot-com, đồng đô la dường như đang được hưởng lợi với vị thế là tài sản trú ẩn an toàn giữa lúc hầu hết các thị trường tài chính và hàng hóa trên thế giới đều đang trải qua cơn bán tháo. Nhưng các nhà đầu tư không vội mua các tài sản của Mỹ. Họ đang tìm cách giảm rủi ro ở mọi nơi và giữ tiền mặt bằng đô la.
Nhưng Ruchir Sharma cho rằng, không phải là lá phiếu tín nhiệm đối với nền kinh tế Mỹ, và cần nhớ rằng các nhà phân tích lạc quan đã viện dẫn hiệu ứng Tina tương tự để mua cổ phiếu công nghệ ở mức định giá cao nhất gần đây của chúng. Nhưng cổ phiếu ngành công nghệ rốt cuộc suy sụp thảm hại.
Hiệu ứng Tina chưa bao giờ là một chiến lược đầu tư có hiệu quả dài hạn, đặc biệt là khi các yếu tố cơ bản của kinh tế toàn cầu đang xấu đi. “Vì vậy, đừng bị lừa bởi đồng đô la mạnh. Thế giới ‘hậu đô la’ đang đến”, Ruchir Sharma kết luận.
Theo Financial Times
