Thói quen thanh toán sẽ thay đổi trong 5 năm tới

Thói quen thanh toán sẽ thay đổi trong 5 năm tới

HỒNG PHÚC - MINH ĐỨC thực hiện

Chủ tịch khối thị trường toàn cầu của MasterCard, Ann Cairns trong chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam đã chia sẻ với TBKTSG những đánh giá lạc quan của bà về thị trường thanh toán điện tử của Việt Nam và chiến lược của tập đoàn tại đây.

Bà Ann Cairns.

TBKTSG: Bà nghĩ gì về tương lai thanh toán điện tử ở Việt Nam?

- Bà Ann Cairns: Thanh toán điện tử ở Việt Nam sẽ phát triển rất nhanh vì có một thế hệ dân số trẻ với tỷ lệ sử dụng điện thoại di động cao và hạ tầng công nghệ tốt. Hiện nay chi phí quản lý tiền mặt nội địa là một gánh nặng cho nền kinh tế. Chúng tôi đã làm việc với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam để thúc đẩy sự thay đổi này.

Việt Nam hiện là một trong những thị trường phát triển nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á và thanh toán điện tử ngày càng trở nên phổ biến hơn trong sinh hoạt. Những công nghệ mới như thẻ thanh toán không tiếp xúc cũng đã có tại Việt Nam. Nếu bạn vào cửa hàng McDonald’s bạn sẽ thấy họ đã được trang bị các thiết bị chấp nhận loại thẻ công nghệ mới vừa nêu, hiện tại tính năng này chưa được kích hoạt nhưng chỉ là vấn đề thời gian. Chúng tôi hy vọng trong 18-20 tháng tới, dịch vụ này được triển khai trên diện rộng, mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng.

Chúng tôi rất vui mừng khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ủng hộ và có nhiều tác động tới các ngân hàng thương mại trong hệ thống để thúc đẩy thanh toán điện tử.

TBKTSG: Người Việt Nam vẫn lệ thuộc tiền mặt do thói quen, bằng chứng là các loại thẻ thanh toán quốc tế đã có từ lâu nhưng người ta vẫn sử dụng tiền mặt. Làm sao để thay đổi thói quen này?

- Trong chuyến thăm Việt Nam lần này, tôi có ghé thăm chợ Bến Thành và mua vài món hàng. Tôi thấy rất vui khi trong ngôi chợ truyền thống nhất của TPHCM đã có cửa hàng chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng. Việc thanh toán diễn ra khá nhanh và đơn giản, người bán hàng sử dụng thiết bị chấp nhận thẻ di dộng (mPOS) gắn ngay vào chính chiếc điện thoại di động của họ, thiết bị nhỏ gọn, phù hợp với những sạp hàng có diện tích nhỏ và đông đúc như chợ Bến Thành.

Thử tưởng tượng, người Việt khi đi mua những món hàng có giá trị lớn như ti vi, tủ lạnh, nếu sử dụng tiền mặt thì phải mang rất nhiều. Kể cả với dịch vụ giao hàng tới nhà, người giao hàng cũng sẽ phải thu về nhiều tiền, kéo theo nhiều rủi ro và bất tiện. Hệ thống siêu thị điện máy Nguyễn Kim hiện đã sắm các thiết bị chấp nhận thẻ di dộng cho các nhân viên giao hàng của họ, cho phép nhận thanh toán thẻ tại nhà, giảm thiểu rủi ro và giúp người bán tối ưu hóa dòng tiền.

Ngoài ra, MasterCard cũng triển khai các chương trình khuyến mãi nhằm khuyến khích người dân sử dụng thẻ để thanh toán. Chẳng hạn, cả gia đình sẽ được thưởng thức đồ uống miễn phí khi dùng bữa tại các nhà hàng liên kết với MasterCard, hoặc được giảm giá khi mua sắm trực tuyến trên Lazada. Bạn cũng có cơ hội được đi Milan để xem trận chung kết Cúp C1 khi sử dụng thẻ để thanh toán cho các giao dịch mua sắm, ăn uống hàng ngày. Để khích lệ mọi người dùng thẻ thường xuyên hơn, chúng tôi áp dụng chính sách tặng điểm nhờ số lần quẹt thẻ, chứ không phụ thuộc giá trị món hàng thanh toán.

Tôi chắc chắn sự thay đổi sẽ xảy ra trong vòng năm năm tới. Chính phủ hiện đang xem xét việc áp dụng công nghệ thẻ chíp cho toàn thị trường vào năm 2020, và chúng tôi rất ủng hộ hướng đi này. Việc áp dụng chuẩn chíp giúp thanh toán điện tử trở nên an toàn hơn, người tiêu dùng sẽ cảm thấy an tâm hơn khi sử dụng. Sau khi Chính phủ quyết định vấn đề này, mọi việc sẽ biến chuyển rất nhanh. Hiện các công nghệ mới trên thế giới đều tương thích theo chuẩn EMV.

TBKTSG: Chiến lược của MasterCard tại Việt Nam là gì?

- Chúng tôi có hai định hướng chính. Một là hợp tác với các ngân hàng để tiếp tục phát triển số lượng thẻ phát hành, thúc đẩy ngày càng nhiều người dùng thẻ. Hai là đưa ra một sản phẩm đặc biệt phù hợp với thị trường mới nổi như Việt Nam là thẻ trả trước, với tính năng và cách thức đăng ký thẻ đơn giản, dễ dàng hơn rất nhiều so với các sản phẩm thẻ khác.

Tôi xin nêu một ví dụ thành công là sự phối hợp giữa tập đoàn Viễn thông Viettel và Ngân hàng Quân đội (MB). Thẻ trả trước Viettel Bankplus MasterCard do MB phát hành ngoài chức năng thanh toán thông thường có thể sử dụng để trả tiền cước viễn thông, nạp tiền điện thoại... Tất cả đều tương thích với điện thoại thông minh, và người tiêu dùng có thể đăng ký thẻ tại bất kỳ chi nhánh hoặc đại lý nào của Viettel trên toàn quốc.

Song song, chúng tôi đã và đang làm việc tích cực với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Lao Động-Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Chính sách xã hội, cơ quan bảo hiểm xã hội để tìm ra cơ chế phối hợp trong việc điện tử hóa các chương trình chính sách và chi tiêu công

WB đã ước tính tại Việt Nam chỉ có 25% người dân có tài khoản tại ngân hàng, tỷ lệ như vậy là rất thấp. Tầm nhìn của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là chuyển hướng tới một xã hội không dùng tiền mặt. Điều đó hoàn toàn trùng hợp với chiến lược của chúng tôi. Xin lấy một ví dụ, Hàn Quốc là một thị trường khá phát triển trong lĩnh vực thanh toán điện tử. Một trong những nhân tố dẫn tới thành công là nhờ chính phủ đi đầu, áp dụng thanh toán điện tử trong các giao dịch của chính mình. Điều này nói lên rằng để phát triển thanh toán điện tử thành công, vai trò của chính phủ rất quan trọng.

Ở mọi quốc gia, chính phủ phải trả cho người dân tiền lương, tiền phúc lợi xã hội... còn người dân phải có nghĩa vụ nộp thuế, và số tiền giao dịch là rất lớn. Nếu việc này được thực hiện qua kênh điện tử, tôi tin sẽ mang lại sự tiện lợi cho những người sống ở nông thôn, vùng hẻo lánh, và cũng góp phần tăng hiệu quả quản lý cho chính phủ.
Cách mà chúng tôi thường làm là xây dựng những dự án đối tác công tư. Ví dụ tại Nam Phi, chúng tôi hợp tác với chính phủ và một công ty công nghệ tại bản địa để cấp thẻ cho hơn 20 triệu người dân nhận phúc lợi từ chính phủ. Và vì người dân ai cũng sử dụng thẻ do chính phủ cấp, các cửa hàng truyền thống bắt đầu chấp nhận thanh toán thẻ, sử dụng ngay thiết bị nạp tiền điện thoại có sẵn, nhờ công nghệ của chúng tôi và Blue Ribbons đã được nâng cấp lên thành thiết bị chấp nhận thẻ.

Tại Thái Lan, chúng tôi cũng phối hợp với các công ty bản địa như vậy và tôi nghĩ mô hình này có thể hoạt động tốt ở Việt Nam.