(KTSG Online) - Hạ tầng hậu cần cùng các dịch vụ đi kèm (logistics) được ví như “mạch máu” của nền kinh tế. Chính quyền TPHCM đã thể hiện sự quyết tâm đầu tư phát triển ngành này nhằm kết nối, hỗ trợ, thúc đẩy phát triển kinh tế.
Phát triển hạ tầng, trong đó đầu tư các trung tâm logistics hiện đại và phát triển nguồn nhân lực được xem là tháo gỡ được hai điểm nghẽn lâu nay của ngành nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết hiện tại và hướng đến ổn định, bền vững.
- TPHCM chi gần 96.000 tỉ đồng phát triển logistics trong 10 năm tới
- Chi phí logistics quá cao, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu phải từ chối đơn hàng
Thông tin này được ghi nhận tại Diễn đàn Logistics năm 2022 chủ đề "Vị thế logistics của TPHCM từ góc nhìn cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực" do Sở Công Thương TPHCM phối hợp một số đơn vị tổ chức chiều 30-9.
Tại diễn đàn, Phó Chủ tịch UBND TPHCM, bà Phan Thị Thắng, nhấn mạnh thành phố đặt mục tiêu phải phát triển logistics trở thành một ngành dịch vụ mũi nhọn, đóng góp tích cực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn. Phấn đấu tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ logistics của doanh nghiệp TPHCM đạt 15% vào năm 2025 và đạt 20% vào năm 2030; tỷ trọng đóng góp của logistics vào GRDP thành phố đến năm 2025 đạt 10% và đến năm 2030 đạt 12%; góp phần kéo giảm chi phí logistics cả nước so với GDP quốc gia đến năm 2025 còn khoảng 10%-15%.
Sau thời gian khẩn trương chuẩn bị, TPHCM đã định hình được hướng đi và đang tập trung triển khai các nhiệm vụ trọng tâm của ngành trong chuỗi kế hoạch tổng thể phát triển ngành logistics đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trong đó, tập trung hình thành các trung tâm logistics, phát triển nguồn nhân lực là các nhiệm vụ then chốt trong 3 trụ cột chính.
Tuy nhiên, theo bà Thắng, bên cạnh những thuận lợi trong quá trình triển khai, TPHCM cũng nhìn nhận có hai điểm nghẽn lớn đang cản trở sự phát triển logistics thành phố, bao gồm vấn đề về hạ tầng logistics và phát triển nguồn nhân lực.
Theo các chuyên gia, TPHCM có thế mạnh về vị trí địa lý khi nằm giữa các trục giao thông Bắc - Nam, Đông - Tây nên trở thành trung tâm lưu chuyển hàng hóa trong nước và xuất nhập khẩu cho khu vực các tỉnh phía nam.
Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay là hệ thống đường giao thông chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của thành phố, đặc biệt là các tuyến đường vành đai kết nối TPHCM với các tỉnh Đông - Tây Nam Bộ triển khai còn chậm. Do đó, giao thương hàng hóa 2 chiều giữa thành phố với các tỉnh còn chưa tương xứng với tiềm năng.
Đáng chú ý, việc đầu tư các trung tâm logistics quá chậm và yếu. Theo báo cáo của các sở - ngành, chỉ mới có Trung tâm logistics Khu Công nghệ cao (6 ha) đang trong giai đoạn lựa chọn nhà đầu tư để triển khai xây dựng. 6 trung tâm logistics còn lại chủ yếu ở giai đoạn lập quy hoạch phân khu (1/2.000). Trong khi đó, cũng trên địa bàn thành phố, các dự án “tương tự trung tâm logistics” như kho lạnh ở Khu công nghiệp Vĩnh Lộc, kho thương mại điện tử ở Củ Chi… đang được các doanh nghiệp triển khai xây dựng.
Mặt khác, theo các chuyên gia, TPHCM xác định phải trở thành trung tâm đào tạo, cung cấp nhân lực logistics cho khu vực phía Nam và cả nước. Tuy nhiên, mối liên kết giữa hệ thống các trường đào tạo với các doanh nghiệp logsitics còn chưa chặt chẽ, thiếu sự tương tác, kết nối để nắm bắt nhu cầu từ đào tạo đến đầu ra. Chất lượng nguồn nhân lực logistics cũng chưa tương xứng với tiềm năng phát triển của thành phố.
Theo Sở Công Thương TPHCM, hiện cả nước có hơn 699.560 doanh nghiệp logistics, trong đó có gần 4.000 doanh nghiệp logistics chuyên nghiệp. TPHCM chiếm 31% doanh nghiệp logistics cả nước. Báo cáo logistics Việt Nam năm 2021 của Bộ Công Thương cho thấy nhu cầu nhân sự logistics mỗi năm tăng khoảng 7,5%. Riêng TP HCM giai đoạn 2021-2025 cần 63.000 lao động logistic/năm, trong đó cần hơn 8.400 lao động logistics chuyên nghiệp.
Giám đốc Sở Công Thương TPHCM Bùi Tá Hoàng Vũ cho rằng, để giải quyết các vấn đề quan trọng của hạ tầng logistics, việc hình thành các trung tâm logistics hiện đại, đáp ứng nhu cầu thực tế hiện nay là hết sức bức thiết.
Đáng chú ý, phát triển nguồn nhân lực về chất và lượng theo định hướng quốc tế để ứng dụng thành tựu khoa học-kỹ thuật là yếu tố cốt lõi trong việc thúc đẩy các chiến lược phát triển ngành.
Để đáp ứng nhu cầu nhân lực cho ngành logistic, TPHCM xác định hai nhiệm vụ chiến lược là đẩy nhanh đào tạo ngắn hạn cho doanh nghiệp logistics nhỏ và vừa để bổ sung lượng lao động đang thiếu hụt. Cùng với đó là tập trung đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu để ngang bằng trình độ quốc tế. Có thể liên kết với các tỉnh để đào tạo.
Nhiều ý kiến của các chuyên gia tại diễn đàn nhấn mạnh, để khơi thông nguồn lực logistics, cần đẩy mạnh liên kết vùng giữa TPHCM và các tỉnh, thành phố lân cận trong vấn đề phát triển hạ tầng giao thông, quy hoạch các trung tâm logistics cũng như vấn đề đào tạo nguồn nhân lực, làm sao cho phát huy được tổng hòa lợi ích.
Sau diễn đàn này, bà Phan Thị Thắng đề nghị Sở Công Thương là đơn vị đầu mối, tổng hợp đầy đủ ý kiến góp ý của các chuyên gia, các nhà khoa học, các hiệp hội, doanh nghiệp và nhanh chóng tham mưu UBND thành phố các giải pháp để thực hiện ngay, phát huy đúng mức vai trò của ngành logistics thành phố trong tăng trưởng kinh tế của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung và thành phố nói riêng.
Theo đề án phát triển logistics TPHCM đến 2025 và tầm nhìn 2030 của Sở Công Thương TPHCM, căn cứ vào nhu cầu sản xuất, lưu thông hàng hóa trong khu vực và xuất nhập khẩu, đồng thời trên cơ sở rà soát nguồn quỹ đất hiện có của TPHCM, thành phố cần có 7 trung tâm logistics đạt chuẩn với năng lực thông qua hàng hóa (TEU - đơn vị quy đổi container 20 feet) của các trung tâm logistics (TTLog) như sau: TTLog Long Bình (2.500.000– 3.000.000), TTLog Cát Lái (3.100.000 - 3.500.000), TTLog Linh Trung (480.000 - 520.000), TTLog khu công nghệ cao (300.000), TTLog Tân Kiên (450.000 - 500.000), TTLog Củ Chi (282.150 - 319.770), TTLogHiệp Bình Phước (1.430.000 – 1.600.000).
Theo Sở Công Thương TPHCM, trong những năm qua, tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ logistics của doanh nghiệp TPHCM tăng trưởng trung bình 14% (năm 2018 tăng trưởng đạt 12%, năm 2019 đạt 14,7%). Tỷ trọng đóng góp của logistics vào GRDP TPHCM năm 2018 ước đạt 8,3%, năm 2019 xấp xỉ 8,7%.
