Vì niềm tin vào hệ thống ngân hàng
Vân Cầm
(TBKTSG) – Trong vụ án Huỳnh Thị Huyền Như lừa đảo số tiền khổng lồ lên đến 4.000 tỉ đồng, dư luận trong suốt hai tuần qua hầu như không chú ý gì nhiều đến tình tiết lừa đảo mà chỉ quan tâm đến việc Huyền Như lừa tiền của ai. Theo lập luận của các luật sư tại tòa, có những khoản tiền lớn Huyền Như lừa đảo của VietinBank, lấy tiền của VietinBank chứ không phải của các nạn nhân; đại diện nhiều doanh nghiệp bị lừa đảo cũng phát biểu trước tòa rằng họ gửi tiền vào cho VietinBank chứ họ không gửi tiền cho Huyền Như và VietinBank phải có trách nhiệm với những khoản tiền đã vào hệ thống của ngân hàng này.
Có lẽ sau vụ án hình sự này sẽ còn nhiều vụ kiện dân sự khác giữa các nạn nhân và VietinBank để giải quyết các đòi hỏi này. Có lẽ trước mắt phiên tòa này chỉ tập trung vào vấn đề hình sự, là sự lừa đảo của Huyền Như và các đồng phạm khác. Tuy nhiên, một chi tiết thiết nghĩ cũng đã rõ ràng: Huỳnh Thị Huyền Như có lừa đảo VietinBank, có lấy tiền của VietinBank bởi nếu không cô ta giả mạo chữ ký và con dấu của các doanh nghiệp bị hại làm gì, không lẽ dùng nó để lừa chính các doanh nghiệp đó?
Từ đó mới thấy nổi lên trách nhiệm của hai chủ thể quan trọng: bản thân VietinBank và Ngân hàng Nhà nước. Nếu VietinBank vẫn tiếp tục chối bỏ mọi chuyện thì chính VietinBank đang làm hại đến uy tín của mình. Dù muốn dù không, ngân hàng này phải thừa nhận quy trình kiểm soát nội bộ là có vấn đề vì nếu không tại sao hàng loạt cán bộ tín dụng của họ phải ra tòa. Nếu Ngân hàng Nhà nước không đưa ra tuyên bố chính thức về vấn đề này, hệ thống ngân hàng sẽ bị ảnh hưởng vì sự lỏng lẻo của VietinBank không được chấn chỉnh, sự chối bỏ trách nhiệm của VietinBank không bị phê phán.
Hoàn toàn có thể hiểu được mong muốn của cơ quan quản lý tách bạch chuyện lừa đảo của Huyền Như và chuyện chấn chỉnh cách quản lý của hệ thống ngân hàng. Nhưng một khi không thể tách bạch như thế thì phải nhanh chóng điều chỉnh để kịp thời trấn an dư luận. Có thể việc buộc VietinBank chịu một phần trách nhiệm sẽ làm giảm nhẹ trách nhiệm của một số bị cáo khác nhưng nguyên tắc là phải vì niềm tin vào hệ thống ngân hàng.
Trong thông báo kết luận của Ban Chỉ đạo trung ương về phòng chống tham nhũng, ban sẽ giao cho Ban Nội chính trung ương phối hợp với một số ban ngành trong Ngân hàng Nhà nước “tiến hành rà soát, nắm tình hình hoạt động tín dụng nhằm phòng ngừa và hạn chế phát sinh tiêu cực, tham nhũng tại một số ngân hàng thương mại nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần”. Vụ án Huyền Như đã làm bộc lộ ra nhiều lỗ hổng dễ dàng tạo điều kiện cho tiêu cực, tham nhũng và lừa đảo trong hoạt động tín dụng tại VietinBank nói riêng và hệ thống ngân hàng nói chung. Thừa nhận và bịt những lỗ hổng này còn quan trọng hơn bản thân phiên tòa, quan trọng hơn những khoản tiền đã mất vì có làm được điều đó mới mong ngăn chặn các vụ Huyền Như khác trong tương lai.
