(KTSG Online) – Trong niên vụ kinh doanh 2022-2023, Philippines trở thành nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới, vị thế mà Trung Quốc nắm giữ kể từ năm 2019, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA).
- Khủng hoảng gạo ở Philippines gióng lên cảnh báo lạm phát lương thực toàn cầu
- Những năm tới Philippines vẫn là thị trường xuất khẩu gạo lớn của Việt Nam
Báo cáo mới nhất của USDA ước tính, Philippines đã phê duyệt nhập khẩu tổng cộng 3,9 triện tấn gạo trong giai đoạn từ tháng 1-2022 đến tháng 12-2023. Con số này lớn hơn 3,5 triệu tấn gạo mà Trung Quốc dự kiến mua trong cùng kỳ. Điều này cũng có nghĩa là Philippines vượt qua Trung Quốc, nước mua gạo lớn nhất thế giới từ năm 2019.
Thái Lan và Việt Nam là hai nhà cung cấp gạo hàng đầu của Philippines trong năm 2023, theo USDA.
Về sản lượng gạo trong nước, Philippines đạt 12,6 triệu tấn so với 145,9 triệu tấn của Trung Quốc và 136 triệu tấn của Ấn Độ trong niên vụ 2022-2023.
USDA dự báo, Philippines nhập khẩu 3,8 triệu tấn gạo trong niên vụ 2023-2024 và “trả lại” ngôi vị nhà nhập khẩu lớn nhất thế giới cho Trung Quốc, nước dự kiến mua 4 triệu tấn gạo trong cùng kỳ.
USDA cho biết, giá xuất khẩu gạo đang ở mức cao nhất trong 15 năm do Ấn Độ, nước xuất khẩu hàng đầu, gây sốc trên thị trường gạo toàn cầu sau khi áp đặt lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng phi basmati vào tháng 7 và áp thuế xuất khẩu với gạo đồ vào tháng 8.
“Sự vắng mặt của gạo trắng Ấn Độ trên thị trường toàn cầu hiện nay gây ra tác động nghiêm trọng hơn nhiều so với 15 năm trước”, USDA nhận định.
Bất chấp bức tranh ảm đạm về nguồn cung gạo toàn cầu, USDA đánh giá tình hình vẫn chưa đến mức giống như cuộc khủng hoảng gạo năm 2008.
Năm đó, Philippines là nước nhập khẩu gạo hàng đầu thế giới và một số nước cùng lúc hạn chế xuất khẩu, đẩy giá gạo lên cao.
USDA cho biết dù giá xuất khẩu tăng mạnh, gạo vẫn chưa lên mức giá kỷ lục của năm 2008 vì một số lý do, chẳng hạn Việt Nam tiếp tục xuất khẩu và Ấn Độ miễn trừ một số nước khỏi lệnh cấm xuất khẩu.
Philippines đã phản bác dự báo của USDA về số lượng nhập khẩu gạo trong niên vụ mới.
“Chúng tôi dự kiến nhập khẩu ít hơn nhiều so với mức nhập khẩu gạo 3,8 triệu tấn mà USDA dự báo”, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Philppines Leocadio Sebastian nói hôm 14-9.
Ông nói rằng Philippines đang tăng cường nỗ lực sản xuất gạo ở trong nước do tình trạng không chắc chắn từ nguồn cung bên ngoài và giá gạo nhập khẩu cao.
Tuy nhiên, để đề phòng tác động của hiện tượng El Niño, ông cho biết Bộ Nông nghiệp đặt mục tiêu nhập khẩu 500.000 tấn gạo từ tháng 11-2023 đến tháng 1-2024, trong trường hợp El Niño lên đến đỉnh điểm.
Hiện tượng EL Niño sẽ mang đến những đợt khô hạn và dự kiến ảnh hưởng đến sản xuất lương thực cũng như an ninh lương thực ở Philippines. Trong khi đó, giá gạo ở nước này dự kiến giảm khi vụ thu hoạch lúa mùa mưa bắt đầu.
Số liệu hải quan của Philippines cho thấy, trong bảy tháng đầu năm nay, Philippines nhập khẩu tổng cộng 2,26 triệu tấn gạo, thấp hơn 16% so với cùng kỳ năm ngoái.
USDA giải thích, năm nay Philippines trì hoãn mua gạo để chờ giá giảm xuống.
Phản ứng trước báo cáo của USDA, Phong trào nông dân Philippines (KMP) chỉ trích chính phủ Philippines vì cho rằng vị thế nhập khẩu hàng đầu của đất nước là do “các chính sách tự do hóa nhập khẩu” của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr.
“Điều này không có gì đáng tự hào. Chúng ta là một nước nông nghiệp nhưng chúng ta lại chuẩn bị trở thành nước nhập khẩu gạo hàng đầu thế giới”, Danilo Ramos, Chủ tịch KMP, nói.
KMP lặp lại lời kêu gọi chính phủ loại bỏ nhập khẩu gạo, điều mà tổ chức này rằng đã góp phần gây ra các vấn đề kinh niên của ngành gạo trong nước.
KMP lưu ý, nông dân trồng lúa trong nước chịu thiệt hại vì giá lúa có xu hướng giảm “xuống mức thấp nhất” bất cứ khi nào gạo nhập khẩu cập cảng.
Tại Hội nghị thượng đỉnh châu Á lần thứ 10 ở Singapore hôm 13-9, Tổng thống Marcos thừa nhận rằng Philippines không thể tiếp tục phụ thuộc vào gạo nhập khẩu. Ông cho biết chính phủ sẽ tiếp tục phát triển ngành nông nghiệp lúa gạo trong nước.
Một số nhà lập pháp Philippines phản đối kế hoạch của chính quyền Marcos nhằm tạm thời cắt giảm thuế nhập khẩu gạo từ 35% xuống mức thấp nhất là 0% để tiếp tục bình ổn giá gạo.
Chủ tịch Ủy ban dịch vụ xã hội của Hạ viện Ria Vergara cho rằng đề xuất này sẽ khiến nông dân gặp bất lợi lớn.
“Việc giảm thuế bây giờ có thể giúp giảm giá gạo trong ngắn hạn. Tuy nhiên, điều đó sẽ là gánh nặng đối với nông dân của chúng ta, những người sẽ buộc phải bán lúa với giá lỗ khi bước vào vụ thu hoạch thứ hai. Giảm thuế nhập khẩu gạo làm giảm doanh thu của chính phủ và tệ nhất là khiến đất nước phụ thuộc nhiều hơn vào gạo nhập khẩu”, Vergara nói.
KMP cũng nhấn mạnh lập trường phản đối kế hoạch giảm thuế nhập khẩu gạo và kêu gọi ông Marcos rời ghế Bộ trưởng Nông nghiệp. Trước đó, Tổng thống Marcos cho biết ông sẽ chỉ rời khỏi vị trí cao nhất của Bộ Nông nghiệp sau khi “những thay đổi về cơ cấu” ở bộ này được thực hiện.
Theo CNN, Reuters, Rappler
