(KTSG Online) – Số ca nhiễm HIV tại Việt Nam đang trẻ hóa, chủ yếu ở nam quan hệ đồng giới và nhóm 15–29 tuổi. Dù HIV đã là bệnh mạn tính có thể kiểm soát, sự kỳ thị vẫn cản trở xét nghiệm, điều trị.
Ngày 13-9, trong buổi toạ đàm “Thúc đẩy phối hợp liên ngành y tế - báo chí - cộng đồng truyền thông về HIV/AIDS khoa học và không kỳ thị” diễn ra ở TPHCM, bác sĩ Nguyễn Tấn Thủ, Ủy viên Ban chấp hành Hội phòng chống HIV/AIDS TPHCM, cho biết hiện dịch HIV tại Việt Nam tập trung chủ yếu ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới, phụ nữ chuyển giới, người hành nghề mại dâm, người tiêm chích ma túy và bạn tình của người nhiễm.
Xét theo độ tuổi, nhóm tuổi 16-29 chiếm 37,7% và nhóm 30-39 chiếm 31,5% trong tổng số ca nhiễm mới. Tại TPHCM, nhóm 15–29 tuổi chiếm 44%, còn nhóm 30–39 tuổi chiếm 31%. Điều này cho thấy dịch HIV đang ngày càng trẻ hóa.
Đáng chú ý, 88% ca nhiễm mới tại TPHCM là nam giới, trong đó 76% lây qua quan hệ tình dục không an toàn.
Bác sĩ Thủ cho biết, dịch HIV/AIDS đang thay đổi rõ rệt, với đường lây chính là tình dục không an toàn, ca nhiễm mới trẻ hóa và tập trung nhiều ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM).
“Cả nước có thể chưa đạt được mục tiêu coi HIV là bệnh mạn tính, nhưng ở một số địa phương thì có thể. Điều quan trọng là người âm tính biết cách phòng ngừa, người dương tính tuân thủ điều trị để duy trì trạng thái không lây truyền”, bác sĩ Thủ chia sẻ.
Theo Bộ Y tế, hiện HIV được coi là bệnh mạn tính có thể kiểm soát, người nhiễm nếu tuân thủ phác đồ ARV (điều trị bằng thuốc kháng virus cho người HIV) thì có thể “khỏi bệnh chức năng”, duy trì sinh hoạt và tuổi thọ như người bình thường.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng rào cản lớn nhất hiện nay của người nhiễm HIV chính là sự kỳ thị. Nỗi sợ bị phát hiện khiến nhiều người không dám đi xét nghiệm, không tuân thủ điều trị hoặc giấu kín tình trạng bệnh. Kỳ thị còn khiến các nhóm người nguy cơ mắc cao khó tiếp cận dịch vụ.
Các chuyên gia cho rằng chấm dứt kỳ thị là chấm dứt dịch HIV/AIDS. Vì vậy, ngành y tế cần định hướng bình thường hóa HIV, coi xét nghiệm HIV như một dịch vụ y tế thông thường, lồng ghép chăm sóc HIV vào hệ thống y tế tổng quát.
Ngoài ra, các đơn vị cần đẩy mạnh truyền thông chính xác, lan tỏa câu chuyện thực tế để xóa bỏ định kiến, bảo vệ quyền lợi của người sống chung với HIV và giúp cộng đồng thấu hiểu hơn.
Việt Nam có hơn 267.000 người nhiễm HIV
Theo báo cáo của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, năm 2024, cả nước ghi nhận hơn 13.000 trường hợp HIV mới, giảm 56% so với năm 2010. Tính đến tháng 6 năm nay, Việt Nam có khoảng 267.455 người nhiễm HIV, trong đó 250.496 người còn sống.
Riêng tại TPHCM, Trung tâm kiểm soát bệnh tật TPHCM (HCDC) cho biết, thành phố đã phát hiện 89.412 trường hợp nhiễm HIV, có 14.418 người tử vong và 53.337 người đang được quản lý y tế.
Năm ngoái, TPHCM đã triển khai nhiều biện pháp phòng ngừa và điều trị. Hiện thành phố có 47.584 bệnh nhân đang điều trị bằng ARV hàng ngày, đạt 97% kế hoạch, trong đó 99% có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.
