(KTSG Online) - Bắc Kinh sẽ phải khẩn cấp tìm kiếm các động lực tăng trưởng ở những lĩnh vực khác khi nền kinh tế toàn cầu gặp khó khăn, khiến xuất khẩu của Trung Quốc suy giảm mạnh trong tháng trước.
- Nhu cầu toàn cầu suy yếu khiến xuất khẩu của Trung Quốc lần đầu giảm trong hơn 2 năm
- Cỗ máy xuất khẩu Trung Quốc suy yếu khi thế giới thoát ra khỏi đại dịch Covid-19
Theo dữ liệu từ của Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố hôm 13-1, đà suy giảm xuất khẩu của Trung Quốc trở nên nghiêm trọng hơn vào tháng cuối cùng của năm 2022, giảm 9,9% so với một năm trước đó, so với mức giảm 8,7% trong tháng 11. Đây là mức giảm xuất khẩu mạnh nhất mà nền kinh tế thứ hai thế giới ghi nhận kể từ tháng 2-2020, khi lệnh phong tỏa toàn quốc để kiểm soát Covid-19 làm tê liệt các hoạt động kinh tế.
Trong tháng trước, nhập khẩu của Trung Quốc giảm 7,5% so với một năm trước đó, nhưng tốt hơn so với mức dự báo giảm 9%. Trong cả năm 2022, xuất khẩu của Trung Quốc tăng 7%, lên 3,6 nghìn tỉ đô la Mỹ, trong khi nhập khẩu tăng 1,1%, lên 2,7 nghìn tỉ đô la.
Tốc độ tăng trưởng cả năm cho cả xuất khẩu và nhập khẩu thấp hơn nhiều so với mức tăng phần trăm hai con số vào năm 2021. Điều này báo hiệu rằng cơn bùng nổ xuất khẩu, từng giúp Trung Quốc vượt qua tác động kinh tế nghiêm trọng do đại dịch Covid-19, hiện sắp kết thúc. Các chuyên gia kinh tế cho rằng Trung Quốc sẽ không còn có thể dựa vào thương mại mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng trong năm 2023.
Steve Cochrane, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Moody's Analytics, nói: “Tôi không thể hình dung được xuất khẩu sẽ là động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay vì nhu cầu từ các nền kinh tế phát triển vẫn còn rất nhiều bất ổn”.
Tuần tới, Trung Quốc sẽ công bố dữ liệu GDP của năm 2022. Nền kinh tế Trung Quốc trong năm ngoái có thể tăng trưởng với tốc độ chậm nhất trong hơn hai thập niên do các đợt phong tỏa thường xuyên để hạn chế sự lây lan của biến thể Omicron trong đại dịch Covid-19 kìm hãm tiêu dùng trong nước và cơn suy thoái bất động sản có rất ít dấu hiệu đảo chiều.
Tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc duy trì tốc độ mạnh hơn dự kiến cho đến tháng 10-2022, nhưng chiến dịch tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương để kiềm chế lạm phát đã tác động nhu cầu đối với hàng hóa Trung Quốc.
Việc Bắc Kinh đột ngột từ bỏ chính sách ‘zero Covid’ trong tháng 12, được các doanh nghiệp hoan nghênh sau khi họ vật lộn với chế độ kiểm soát đại dịch nghiêm ngặt trong ba năm. Dù vậy, đà lây nhiễm nhanh chóng của Covid-19 hiện nay đã dẫn đến tình trạng nhân công trong ngắn hạn.
Động thái tái mở cửa của Bắc Kinh có thể cải thiện tăng trưởng nhập khẩu hàng hóa trong năm nay nhờ sự phục hồi theo dự kiến của hoạt động kinh doanh. Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ cho các nhà phát triển bất động sản có thể thúc đẩy nhu cầu dầu mỏ và các hàng hóa khác của Trung Quốc.
Sự phục hồi của nhu cầu trong nước cùng với xuất khẩu giảm có nghĩa là thặng dư thương mại của Trung Quốc, vốn đạt mức kỷ lục mới là 877,6 tỉ đô la trong năm 202, sẽ thu hẹp trong các quí tới, theo nhận định của Công ty tư vấn Capital Economics.
Nhưng câu hỏi lớn hơn là nhu cầu của người tiêu dùng phương Tây đối với hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc như máy tính và xe đạp sẽ ra sao trong năm nay.
Hôm 10-1, Ngân hàng Thế giới đã cắt giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu trong năm nay từ 3% xuống còn 1,7%. Dự báo này sẽ đánh dấu năm tăng trưởng tồi tệ thứ ba của kinh tế toàn cầu trong gần ba thập niên, ngoại trừ năm khủng hoảng đại dịch Covid-19 (2020) và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và năm 2009.
Các nhà sản xuất trên khắp Trung Quốc đã bắt đầu cảm nhận tổn thương. Trong tháng 12, chỉ số đo lường lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới của họ giảm xuống mức thấp nhất trong 8 tháng.
Shandong Silver Phoenix, chuyên sản xuất và xuất khẩu bát đĩa và các bộ đồ ăn bằng gốm khác, là một trong những công ty hưởng lợi từ cơn bùng nổ xuất khẩu của Trung Quốc sau khi nước này nhanh chóng phục hồi sau cú sốc Covid-19 ban đầu vào đầu năm 2020.
Chen Jianjiang, quản lý của Shandong Silver Phoenix, cho biết công ty bắt đầu cảm nhận sự đảo ngược vào hoạt động xuất khẩu trong nửa cuối năm 2022, khi nhu cầu bên ngoài bắt đầu suy giảm.
Việc Trung Quốc đột ngột dỡ bỏ các hạn chế liên quan Covid-19 đã khiến công ty của Chen không kịp trở tay khi chứng kiến 70% nhân viên nhiễm bệnh vào tháng trước. Chen cho biết ông đang kỳ vọng chính phủ sẽ đưa ra các biện pháp hỗ trợ mạnh mẽ hơn để giúp các doanh nghiệp tồn tại.
Xuất khẩu chùng xuống, khiến Bắc Kinh không còn nhiều lựa chọn ngoài việc cố gắng tạo ra cơn bùng nổ đầu tư và kích thích tiêu dùng để đạt mức tăng trưởng GDP từ 5% trở lên trong năm nay, như kỳ vọng của các nhà hoạch định chính sách.
Song các nhà kinh tế cảnh báo quá trình chuyển đổi khỏi sự phụ thuộc vào xuất khẩu có thể sẽ gập ghềnh vì lượng đơn hàng xuất khẩu suy giảm có nguy cơ ảnh hưởng đến thị trường lao động của Trung Quốc.
Vốn đang gánh các khoản nợ lớn, nhiều chính quyền địa phương ở Trung Quốc có rất ít động lực để chi tiêu mạnh mẽ, giúp kích hoạt làn sóng đầu tư các dự án cơ sở hạ tầng mới. Trong khi đó, các hộ gia đình Trung Quốc có thể vẫn thận trọng chi tiêu do thu nhập bị ảnh hưởng trong thời kỳ dịch bệnh.
Zhaopeng Xing, nhà chiến lược gia cao cấp tại Ngân hàng ANZ, nhận định sự phục hồi tiêu dùng nội địa của Trung Quốc có thể sẽ không đủ để bù đắp sự sụt giảm lượng đơn đặt hàng từ nước ngoài. Ông dự báo xuất khẩu của Trung Quốc có thể thể giảm 5% trong năm nay so với năm 2022.
Ông cho rằng điều đó có thể khiến áp lực thất nghiệp trở nên gay gắt hơn đối với lực lượng 290 triệu lao động nhập cư từ các vùng nông thôn Trung Quốc. Họ là nguồn lao động chính tại các nhà máy. Năm ngoái, thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ, đối tác thương mại lớn thứ ba của nước này sau Đông Nam Á và Liên minh châu Âu (EU), tăng nhẹ lên 440,1 tỉ đô la từ 396,5 tỉ đô la của năm trước. Nhưng các nhà kinh tế bao gồm ông Zhaopeng Xing dự đoán tỷ trọng xuất khẩu toàn cầu của Trung Quốc sẽ giảm trong năm nay từ mức cao kỷ lục, gần 15% của năm 2022.
Theo WSJ
