(KTSG Online) – Ngân hàng Thế giới (WB) cảnh báo, giá năng lượng và các kim loại quan trọng khó có thể là động lực giúp lạm phát hạ nhiệt trong những năm tới. WB chỉ ra kịch bản tồi tệ nhất: nếu xung đột ở Trung Đông leo thang của WB, giá dầu sẽ tăng vượt 100 đô la/thùng, đẩy tăng lạm phát, khiến các ngân hàng trung ương duy trì lãi suất cao trong thời gian dài.
- Giá nguyên liệu thô toàn cầu tăng nhanh, nguy cơ lạm phát ‘tăng nhiệt’
- Các yếu tố khó lường với thị trường hàng hóa năm 2024
Giá hàng hóa vẫn cao hơn so với trước đại dịch
Trong báo cáo triển vọng thị trường hàng hóa hôm 26-4, WB ghi nhận, giá cả hàng hóa toàn cầu giảm 40% từ giữa năm 2022 đến giữa năm 2023, trong đó, dầu thô, khí đốt và lúa mì cùng giảm giá mạnh. Theo WB, giá cả hàng hóa suy yếu giúp giảm lạm phát toàn cầu khoảng 2 điểm phần trăm trong thời gian đó.
Nhưng theo WB, kể từ cuối năm 2023, giá cả hàng hóa đã ngừng giảm, thậm chí có một số mặt hàng gồm dầu thô đảo ngược xu hướng giảm. Giá dầu thô Brent ở London tăng lên 91 đô la Mỹ/thùng vào đầu tháng 4, cao hơn gần 34 đô la/thùng so với mức trung bình giai đoạn 2015-2019.
WB cho biết, giá cả hàng hóa còn ở mức cao bất chấp tăng trưởng kinh tế chậm lại, chủ yếu là do rủi ro địa chính trị tăng cao. Điều này khiến nguồn cung khan hiếm đối với nhiều hàng hóa công nghiệp và nhu cầu cao hơn đối với kim loại cơ bản sử dụng cho công nghệ năng lượng sạch.
“Lạm phát toàn cầu vẫn chưa bị đánh bại. Đà suy giảm của giá hàng hóa (động lực quan trọng để hạ nhiệt lạm phát) về cơ bản đã dừng lại. Điều đó có nghĩa là lãi suất trên khắp thế giới có thể vẫn cao hơn dự kiến trong năm nay và năm tới”, Indermit Gill, nhà kinh tế trưởng WB nói.
Ông cảnh báo, thế giới đang ở thời điểm dễ bị tổn thương vì chỉ cần một cú sốc năng lượng lớn xảy ra, phần lớn thành quả giảm lạm phát trong 2 năm qua sẽ bị đảo ngược.
WB dự báo, giá cả hàng hóa toàn cầu có thể chỉ giảm 3% trong năm 2024 và giảm 4% vào năm 2025. Các mức giảm đó có nghĩa là giá hàng hóa vẫn còn cao hơn khoảng 38% so với mức trung bình từ năm 2015 cho đến trước đại dịch Covid-19.
Theo báo cáo của WB, đà giảm già hàng hóa chậm lại sẽ không giúp ích nhiều cho nỗ lực kìm hãm lạm phát đồng thời gây khó khăn cho cho các ngân hàng trung ương muốn giảm lãi suất.
WB dự báo, giá thực phẩm dự kiến giảm trong năm nay và năm tới, một phần nhờ nguồn cung cao hơn và các điều kiện thời tiết El Nino dịu lại. Trong khi đó, giá phân bón dự kiến giảm do chi phí đầu vào bao gồm khí đốt tự nhiên giảm. WB dự báo, giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu giảm gần 28% trong năm nay nhờ dự trữ dồi dào.
Nhưng các kim loại như đồng và nhôm sẽ tăng giá nhờ nhu cầu của lĩnh vực hạ tầng lưới điện và xe điện, cũng như tấm pin mặt trời và các hạ tầng năng lượng tái tạo khác. Trong tuần này, giá đồng tương lai trên Sàn giao dịch kim loại London chạm ngưỡng 10.000 đô la/tấn lần đầu tiên trong 2 năm qua.
Giá dầu vượt 100 đô la nếu xung đột ở Trung Đông leo thang
“Vấn đề lớn hiện nay là giá hàng hóa vẫn ở mức cao trong khi tăng trưởng toàn cầu chậm lại” Ayhan Kose, phó nhà kinh tế trưởng của WB nói với Financial Times.
Ông nói thêm, tình trạng lạm phát cao và tăng trưởng chậm lại đánh dấu sự khởi đầu của “một kỷ nguyên mới”. Đồng thời ông lưu ý, lần gần đây nhất tình trạng này xảy ra là sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Báo cáo của WB nhận định, căng thẳng ở Trung Đông đang thúc đẩy giá vàng và giá dầu thô. WB dự kiến giá dầu Brent ở London sẽ đạt mức trung bình 84 đô la/ thùng trong năm nay, cao hơn một chút so với mức trung bình của năm ngoái.
Tuy nhiên, WB cảnh báo, giá dầu có thể còn cao hơn nếu xung đột ở Trung Đông leo thang. Xung đột bùng lên giữa Israel và Iran trong tháng này làm dấy lên lo ngại trên thị trường dầu. Trong khi đó, xung đột Nga-Ukraine vẫn kéo dài dai dẳng. Cả hai cuộc xung đột này đe dọa nguồn cung năng lượng toàn cầu và làm gia tăng rủi ro lạm phát.
Bất kỳ sự gián đoạn thương mại nào ở eo biển Hormuz (nằm sát Iran) sẽ khiến giá dầu thô, khí đốt tự nhiên hóa lỏng và phân bón tăng đáng kể. Bởi đây một trong những tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng nhất thế giới kết nối Vịnh Ba Tư với Biển Arab.
Theo WB, trong kịch bản xấu nhất, nếu xung đột leo thang ở Trung Đông khiến nguồn cung dầu bị gián đoạn 3 triệu thùng/ngày, giá dầu Brent có thể tăng vọt lên mức trung bình 102 đô la/thùng trong năm nay. Ngân hàng này cho biết, mức tăng giá dầu mạnh như vậy sẽ đẩy lạm phát toàn cầu lên gần 1 điểm phần trăm.
WB ghi nhận, những rủi ro tăng giá khác bao gồm nguồn cung năng lượng của Mỹ thấp hơn dự kiến và khả năng các nhà sản xuất dầu đá phiến ở Mỹ không đạt được mục tiêu sản xuất. Bởi họ có xu hướng tăng phân bổ lợi nhuận cho cổ đông thay vì tái đầu tư vào hoạt động khai thác.
Nhưng mặt khác, WB cho rằng, giá dầu sẽ giảm xuống mức trung bình 81 đô la/thùng nếu liên minh OPEC+ nới lỏng chính sách siết chặt nguồn cung, đưa 1 triệu thùng dầu/ngày trở lại thị trường vào nửa cuối năm nay.
Trong cuộc trò chuyện với CNBC tuần trước, Chủ tịch Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB), Christine Lagarde cho biết ECB sẽ cực kỳ chú ý đến biến động giá hàng hóa, đặc biệt là năng lượng và thực phẩm. Bởi vì loại hàng hoá này có tác động trực tiếp và nhanh chóng đến lạm phát.
Theo Financial Times, WSJ, CNBC
