(KTSG Online) - Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, khiếu kiện liên quan đến đất đai trong giai đoạn 2014-2020 chiếm đến 60-70% số lượng vụ việc hành chính; trong đó 60-70% là liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Việc chậm giải phóng mặt bằng khiến nhiều dự án lớn chậm tiến độ, đội vốn…Đây là vấn đề rất lớn đặt ra để giải quyết trong đổi mới chính sách pháp luật đất đai.
- Đã đến lúc bỏ khung giá đất?
- Từ “phân lô bán nền”, “đấu giá đất, bỏ cọc” đi tìm hướng sửa Luật Đất đai
Sáng 21-7, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức hội nghị toàn quốc nghiên cứu, học tập các nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trình bày chuyên đề giới thiệu “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta thành nước phát triển có thu nhập cao”.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết chủ trương bỏ khung giá đất và xây dựng cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường "là điểm mới đột phá".
Thủ tướng tập trung nhấn mạnh 5 nội dung, điểm mới của Nghị quyết so với trước đây gồm (1) các yếu tố nền tảng làm cơ sở xây dựng, hoàn thiện thể chế về đất đai; (2) tính cấp thiết phải tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất; (3) một số quan điểm, mục tiêu; (4) một số nhiệm vụ, giải pháp và (5) công tác tổ chức thực hiện.
Nghị quyết này tiếp tục khẳng định quan điểm xuyên suốt của Đảng: Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu, thống nhất quản lý. Song điểm mới lần này là làm rõ hơn vai trò của Nhà nước với tư cách đại diện chủ sở hữu và đặt ra yêu cầu mới phải công khai, minh bạch và trách nhiệm phải giải trình trong thu hồi đất
Như vậy quyền sử dụng đất vẫn một loại tài sản và hàng hoá đặc biệt nhưng không phải là quyền sở hữu, đồng thời bổ sung thêm: Bên cạnh quyền sử dụng đất thì tài sản gắn liền với đất được pháp luật bảo hộ. Điều này phù hợp với Luật Dân sự năm 2015, là cơ sở để hoàn thiện các chế định về thúc đẩy thị trường quyền sử dụng đất và là nguyên tắc để giải quyết các vấn đề đất đai do lịch sử để lại. Giải quyết tốt chính sách đất đai sẽ thúc đẩy giải phóng sức lao động, các nguồn lực cho phát triển đất nước.
Thủ tướng nhấn mạnh việc Nghị quyết 18 bỏ khung giá đất, đồng thời yêu cầu có cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường, quy định chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của cơ quan có nhiệm vụ xác định giá đất. Chính phủ xây dựng tiêu chí, quy trình kiểm tra, giám sát các địa phương trong việc xây dựng bảng giá đất.
Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp tỉnh quyết định, kiểm tra, giám sát việc thực hiện giá đất. Điều này đồng nghĩa với việc khung giá đất xa giá thị trường, được ban hành hàng năm bởi HĐND các địa phương sẽ không còn xa giá thị trường thực tế tại các nơi được định giá, tránh thất thu ngân sách.
Nghị quyết yêu cầu hoàn thiện các quy định bảo đảm công khai, minh bạch như: Công khai giá đất, bắt buộc giao dịch qua các sàn giao dịch, thanh toán qua ngân hàng, không dùng tiền mặt; xử lý nghiêm các vi phạm.
Đồng thời đưa ra chủ trương quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang và có cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương. Cần nghiên cứu có chính sách điều tiết chênh lệch địa tô, bảo đảm công khai, minh bạch.
Thủ tướng cũng nhấn mạnh, việc hoàn thiện quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất là nội dung hết sức quan trọng, tác động trực tiếp đến người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất.
Dự kiến Luật Đất đai năm 2013 trình kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV vào tháng 10-2022 sẽ có những nội dung sửa đổi quan trọng này.
Trước khi bàn chuyện thay đổi khung giá đất, hãy nên làm rõ khái niệm “Giá đất thị trường”. Nếu không mọi thứ sẽ trở nên rối loạn, không có hồi kết, trong điều kiện thể chế thị trường của ta hoàn toàn khác với thể chế thị trường của những nền kinh tế cạnh tranh hoàn hảo. Một trong những điều kiện tiên quyết để giá đất được định đoạt theo quan hệ cung cầu thị trường là phải chấp nhận sự tồn tại đa dạng của thị trường bất động sản nhiều thành phần (tổ chức/ cá nhân/ nhà nước/ tư nhân…). Đồng thời, các giao dịch bất động sản chỉ được xem là chính thống hợp pháp khi thực hiện qua sàn giao dịch có tổ chức chuyên nghiệp, bài bản, khép kín từ thủ tục hành chính, pháp lý, công chứng, thanh toán qua ngân hàng… Nghĩa là phải sớm chấm dứt tình trạng “vừa rối, vừa loạn” như giao dịch qua cò, 100% bằng tiền mặt, “ký gởi” qua công chứng viên … diễn ra rất phổ biến từ bao lâu nay.