(KTSG Online) - Để việc ứng dụng hóa đơn điện tử diễn ra thuận lợi, các quy định về quản lý thuế cần được đơn giản hóa nhằm giảm bớt chi phí tuân thủ pháp luật hộ kinh doanh nhỏ.
- Cần biết gì về hóa đơn điện tử áp dụng cho hộ kinh doanh nhỏ?
- Hộ kinh doanh xoay xở thích ứng với nghị định mới về hoá đơn điện tử
Hộ kinh doanh vẫn loay hoay đủ đường
Từ ngày 1-6-2025, khoảng 37.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỉ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề như ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách… phải dùng hóa đơn điện tử, được xuất qua máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Hơn nữa, từ năm 2026, ngành thuế sẽ dừng áp dụng cơ chế thuế khoán với hộ kinh doanh, thay thế bằng tự kê khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế.
Sự thay đổi này, với nhiều hộ kinh doanh, không chỉ là học thêm cách thao tác công nghệ, mà còn bao gồm lo ngại phát sinh nhiều khoản chi gồm thiết bị và phần mềm tính tiền, chi phí xuất hoá đơn đầu vào với tổng giá trị lên tới hàng chục triệu đồng.
“Một chiếc máy tính tiền có giá ít nhất vài triệu, rồi phần mềm, máy in, chữ ký số… trong khi mỗi ngày chỉ lãi vài trăm nghìn, biết chừng nào mới thu hồi vốn?”, ông Nguyễn Văn Tuấn, hộ kinh doanh thực phẩm khô tại quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) nêu vấn đề.
Tương tự, một hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống, với thương hiệu “Tiệm ăn Gặm" ở quận Bình Thạnh (TPHCM), ước chi phí gia tăng do nộp bảo hiểm xã hội, đầu tư chữ ký số và hóa đơn điện tử có thể lên tới 3 triệu đồng mỗi tháng.
Khác với hai hộ vừa nêu, bà Trần Tâm, hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống ở TPHCM, thuộc số ít hộ chủ động tham gia các khóa học, với định hướng phổ biến thông tin về giải pháp xuất hóa đơn, đầu tư máy tính tiền.
Tuy vậy, bà thừa nhận vẫn cần nhiều thời gian hơn để hộ kinh doanh và khách hàng thích nghi với bối cảnh mới vì “phải đầu tư mua máy móc và phần mềm, nhưng không thể tăng giá bán quá nhiều, do chỉ bán vài trăm phần cơm mỗi ngày”.
Còn một hộ kinh doanh phụ kiện cá cảnh ở Hải Phòng cho biết chủ yếu kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, với có những sản phẩm chỉ có giá khoảng 1.000-2.000 đồng/sản phẩm. Đơn hàng có giá trị nhỏ nhưng chi phí xuất hoá đơn chiếm tỷ trọng lớn so với doanh thu, khiến họ lo ngại tốn kém chi phí.
“Có nhiều đơn dưới 10.000 đồng, thậm chí chỉ 1.000 đồng. Nếu phải xuất hóa đơn thì rất tốn chi phí", đại diện hộ kinh doanh nếu vấn đề.
Từ góc nhìn chuyên gia, ông Đỗ Duy Thanh, Giám đốc Công ty tư vấn FnB Director và Horeca Business School, cho rằng xóa bỏ thuế khoán là xu hướng không thể đảo ngược trong quá trình chuyên nghiệp hóa thị trường. Nhưng nếu triển khai quá gấp gáp sẽ tạo cú sốc lớn với hơn 300.000 hộ kinh doanh nhỏ lẻ, vốn chưa có hệ thống kế toán, chưa quen sử dụng hóa đơn điện tử và ra quyết định kinh doanh chủ yếu dựa vào cảm tính, thay vì dữ liệu.
“Giờ họ buộc phải hiểu cách vận hành dòng tiền, nắm bắt quy định pháp luật và biết tối ưu hệ thống kinh doanh nếu muốn tồn tại, phát triển”, ông Thanh nêu vấn đề.
Theo vị này, yêu cầu đặt ra với tất cả các bên trong bối cảnh hiện tại là một lộ trình chuyển đổi khoảng 6-12 tháng, kết hợp với các chương trình tập huấn về pháp lý và tài chính cơ bản. Hơn nữa, cần tích hợp hệ thống POS, hóa đơn, thuế, báo cáo tài chính trên nền tảng số và cho phép các hộ kinh doanh được tiếp cận những dịch vụ này với một mức phí ưu đãi.
Từng bước gỡ vướng cho hộ kinh doanh nhỏ lẻ
Trước những khó khăn của các hộ kinh doanh, tại công điện ngày 12-6, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu cơ quan thuế làm việc ngay với các doanh nghiệp, nhà cung cấp giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền để có giải pháp cung cấp miễn phí phần mềm, cắt giảm chi phí lập hóa đơn.
Sau chỉ thị của Thủ tướng, Tập đoàn VNPT đã có chủ trương hỗ trợ khoảng 500-1.000 hóa đơn cho hộ kinh doanh lần đầu đăng ký sử dụng dịch vụ. Ngoài ra, miễn phí 6 tháng với dịch vụ phần mềm kinh doanh kế toán, chữ ký số và miễn phí 3 tháng với phần mềm quản lý bán hàng.
"Sau thời gian miễn phí, chúng tôi sẽ có gói hỗ trợ người dân. Mỗi tháng, một hộ kinh doanh chỉ cần chi trả chi phí tương đương một bát phở là đủ điều kiện sử dụng ba hệ thống phần mềm gồm: hóa đơn điện tử, chữ ký số và kế toán. VNPT cam kết sau khi hộ kinh doanh sử dụng dịch vụ sẽ tiếp tục tư vấn, hỗ trợ giải quyết vướng mắc", đại diện VNPT nhấn mạnh.
Còn Công ty công nghệ Sapo chọn phát triển phần mềm bán hàng miễn phí trên điện thoại thông minh, tích hợp sẵn ký số và hóa đơn điện tử, giúp các hộ kinh doanh dễ dàng tuân thủ quy định chỉ với một thiết bị cầm tay. Với các hộ kinh doanh quy mô vừa và lớn, đơn vị này triển khai chính sách như tặng từ 5.000-10.000 hóa đơn điện tử, tặng thiết bị, miễn phí khởi tạo, tặng chữ ký số, giảm giá phần mềm nhằm giảm chi phí ban đầu.
Dù vậy, đại diện các đơn vị cung ứng dịch vụ cũng lo ngại việc miễn phí, khuyến mại dịch vụ quá nhiều sẽ dẫn tới bất cập, như hộ kinh doanh có thể sử dụng dịch vụ miễn phí sáu tháng của doanh nghiệp này, sau chuyển sang doanh nghiệp khác. Trong khi đó, các doanh nghiệp là đơn vị kinh tế, nên chỉ có thể miễn phí trong giai đoạn đầu, thay vì duy trì chính sách này trong 5 năm thực hiện Nghị quyết 68.
Vì vậy, cơ quan thuế cần sớm trao đổi với Bộ Tài chính để có phương án cho phép hộ kinh doanh được hưởng các gói hỗ trợ trong quá trình chuyển đổi từ hộ khoán sang kê khai. Trong đó, Nhà nước trợ cấp triển khai phần mềm trong giai đoạn chuyển đổi, theo đại diện Viettel.
Bổ sung, ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, cho biết chính sách muốn được người dân đồng thuận và thực thi hiệu quả thì phải đảm bảo nguyên tắc “gắn với lợi ích của người dân và có chế tài xử lý nghiêm minh”. Theo đó, Nhà nước có thể đầu tư phần mềm, thiết bị xuất hóa đơn, rồi cho hộ kinh doanh thuê lại hoặc sử dụng miễn phí.
“Thay vì để thất thoát thuế như trước, chúng ta thu đúng, thu đủ và trích một phần kinh phí để đầu tư phần mềm, thiết bị cho hộ kinh doanh. Phương án này vừa phù hợp với chủ trương chính sách tại Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198/2025 của Quốc hội, đồng thời giúp thu thuế minh bạch và đạt được đồng thuận cao từ người dân thay vì để họ phải tự bỏ chi phí trang bị”, ông Được nói
Bên cạnh đó, cần sửa đổi các luật thuế liên quan để có phương pháp nộp thuế phù hợp với hộ kinh doanh. Dẫn chứng, ông Được cho biết Luật Thuế giá trị gia tăng có phương pháp nộp thuế trực tiếp - tức là chỉ cần doanh thu đúng, thì sẽ thu thuế đúng và đủ, không nhất thiết phải có sổ sách kế toán.
Nếu áp dụng phương pháp này, hộ kinh doanh được phép tự xuất hóa đơn hoặc sử dụng hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế, tương tự các hộ có doanh thu trên 1 tỉ đồng một năm.
“Điều này giúp các hộ nhỏ, siêu nhỏ không nhất thiết phải áp dụng chế độ kế toán, qua đó giảm bớt chi phí tuân thủ pháp luật và bộ máy kế toán. Điều này phù hợp hơn với bối cảnh Việt Nam và lộ trình xóa bỏ hình thức thuế khoán với thời hạn chậm nhất là trong năm 2026”, ông Được nói.
