Chủ tịch Fed Jay Powell kẹt giữa hai vai trò ‘cứu hỏa’ và ‘cảnh sát’

(KTSG Online) - Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Jay Powell muốn tăng tiếp lãi suất để dập “lửa” lạm phát. Nhưng giờ đây, ông có thể buộc phải cân nhắc dừng tăng lãi suất để thực hiện vai trò "cảnh sát" của hệ thống ngân hàng sau cơn hỗn loạn của ngành này.

• Thị trường đặt cược Fed tạm dừng tăng lãi suất
• Biến cố Silicon Valley Bank cho thấy ‘chiếc búa’ lãi suất của Fed đang gây đổ vỡ

Hôm nay (22-3), theo giờ Mỹ, Fed phải đưa ra một trong những quyết định quan trọng nhất của chiến dịch thắt chặt tiền tệ:  tiếp tục tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản hay tạm dừng tăng lãi suất.

Tình thế tiến thoái lưỡng nan xảy ra khi giới chức trách toàn cầu chạy đua can thiệp để hỗ trợ hệ thống tài chính sau cú sụp đổ của Silicon Valley Bank (SVB) hồi đầu tháng này. Fed đã triển khai một chương trình cho vay mới để hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng, còn chính phủ Thụy Sĩ đã vội vàng đứng ra dàn xếp thương vụ UBS, ngân hàng lớn nhất đất nước, thâu tóm Credit Suisse.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu những hành động này có đủ để ngăn chặn rủi ro khủng hoảng lây lan rộng trong ngành ngân hàng hay không. Cổ phiếu của hầu hết các ngân hàng khu vực ở Mỹ vẫn giảm sâu so với trước khi SVB gục ngã. Fed tăng lãi suất quá nhanh, khiến danh mục đầu tư trái phiếu chính phủ Mỹ của SVB thua lỗ lớn nhưng buộc phải thanh lý bớt để củng cố thanh khoản do làn sóng rút tiền. Nhiều ngân hàng khu vực khác cũng đối mặt rủi ro tương tự

Kết quả là, ở một mức độ nào đó, Fed sẽ rơi vào tình huống tù mù, không biết có nên tạm dừng chiến dịch tăng lãi suất để giúp ổn định hệ thống tài chính hay không.

“Đây là thời điểm vô cùng thử thách đối với Fed. Trong trường hợp này, Chủ tịch Fed Powell phải đóng hai vai, vừa là lính cứa hỏa, vừa là cảnh sát”, Ellen Meade, cựu cố vấn cấp cao cho hội đồng thống đốc của Fed, nói.

Điều phức tạp hơn nữa đối với quyết định lãi suất hôm nay là nó sẽ đi kèm với những dự báo mới không chỉ về quỹ đạo của lãi suất mà còn về tăng trưởng, lạm phát và thất nghiệp, vào thời điểm tình hình kinh tế đang thay đổi nhanh chóng.

“Toàn bộ cơn hỗn loạn ngân hàng là một sự kiện giảm lạm phát, nhưng rất khó để biết tại thời điểm này lạm phát giảm đến mức nào”,  Ian Shepherdson, nhà kinh tế trưởng của Pantheon Macroeconomics, nói.

Fed phải hành động thận trọng vì thực tế là các ngân hàng khu vực dự kiến ​​​​cắt giảm mạnh hoạt động cho vay của họ để đối phó với các khó khăn gần đây. Torsten Slok, nhà kinh tế trưởng của Apollo Global Management, ước tính rằng các ngân hàng nắm giữ khoảng 40% tổng tài sản trong toàn ngành có thể cắt giảm cho vay, khiến kinh tế Mỹ suy thoái nghiêm trọng trong năm nay.

Slok ước tính sự kết hợp giữa các điều kiện tài chính chặt chẽ hơn và các tiêu chuẩn cho vay sau các vụ đổ vỡ ngân hàng gần đây thực sự làm tăng lãi suất quỹ liên bang, lãi suất mà các ngân hàng cho nhau vay, tăng thêm 1,5 điểm phần trăm so với biên độ 4,5-4,75 hiện tại.

Do đó, giờ đây, ông kỳ vọng Fed sẽ tạm dừng tăng lãi suất. Nhóm nhà kinh tế của ngân hàng Goldman Sachs, ước tính lãi suất quỹ liên bang tăng thêm  0,25 -0,5 điểm phần trăm sau các biến cố ngân hàng. Họ cũng cho rằng Fed sẽ dừng tăng lãi suất.

Các nhà kinh tế khác lưu ý vẫn còn quá sớm để đưa ra ước tính chính xác. Việc tạm dừng hoàn toàn chiến dịch tăng lãi suất sẽ đánh dấu một bước ngoặt đột ngột đối với Fed. Trước đó, vào đầu tháng 3, ông Powell cảnh báo Fed có thể tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản, mạnh hơn 25 điểm cơ bản hồi tháng 2, để kiềm chế lạm phát dai dẳng.

Giờ đây, các nhà giao dịch trên thị trường lãi suất liên bang tương lai chỉ đặt cược Fed tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản trước khi chuyển sang cắt giảm lãi suất.

“Fed còn nhiều việc phải làm,” Vincent Reinhart, nhà kinh tế trưởng của BNY Mellon Investment Management, nói.

Trong cuộc khảo sát mới nhất của Financial Times, các nhà kinh tế cho biết các sự kiện gần đây khiến họ hạ dự báo về mức lãi suất quỹ liên bang vào cuối năm nay. Tuy nhiên, đa số họ cho rằng Fed sẽ tăng lãi suất ít nhất lên 5,5%, và giữ mức đó cho đến năm 2024.

Reinhart cảnh báo nếu các quan chức Fed tạm dừng tăng lãi suất trong nỗ lực củng cố sự ổn định tài chính, họ sẽ đối mặt với sự chỉ trích ngày càng tăng vì đã không quản lý chặt chẽ lĩnh vực ngân hàng để ngăn chặn cơn hỗn loạn hiện nay ngay từ đầu. Ellen Meade, cựu cố vấn cấp cao cho hội đồng thống đốc của Fed cho rằng động thái dừng tăng lãi suất có thể đặt câu hỏi về cam kết chống lạm phát của ông Powell. Bà ủng hộ Fed tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản.

Bà nói: “Việc tăng lãi suất sẽ bảo vệ sự tín nhiệm mà ông Powell mất nhiều công sức để khôi phục trong năm qua. Tôi không nghĩ rằng ông ấy sẽ để sự tín nhiệm đó mất đi vào thời điểm này”.

Theo Financial Times