Đề xuất ngược
(TBKTSG Online) – Có lẽ để tiện theo dõi cuộc tranh luận tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 23-4 liên quan đến lãi suất cơ bản, chúng ta nên tìm hiểu lãi suất cơ bản là gì.
Theo Luật Ngân hàng Nhà nước, “Lãi suất cơ bản là lãi suất do Ngân hàng Nhà nước công bố làm cơ sở cho các tổ chức tín dụng ấn định lãi suất kinh doanh”. Nói nôm na, đây là lãi suất tốt nhất do ngân hàng tốt nhất cho khách hàng vay. Với khách hàng bình thường hay ngân hàng bình thường, lãi suất cho vay thường bằng lãi suất cơ bản cộng thêm một vài điểm phần trăm.
Lãi suất cơ bản hiện này là 8,75%/năm do Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh áp dụng từ 1-2-2008.
Theo lẽ thường lãi suất cho vay phải cao hơn lãi suất huy động vốn. Hiện nay lãi suất huy động đang ở mức 11% (chưa kể nhiều ngân hàng đang tính chuyện nâng mức này lên nữa), chắc chắn lãi suất cho vay dù cho khách hàng tốt nhất cũng phải cao hơn 11%. Như vậy điều đầu tiên có thể kết luận là lãi suất cơ bản hiện nay quá thấp, không đóng được vai trò định hướng cho thị trường, không có tác dụng gì với chuyện cho vay thương mại cả.
Thế nhưng, để tránh một quy định của Bộ luật Dân sự (Điều 476 của bộ luật này quy định “Lãi suất vay do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng”), Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu đề nghị Quốc hội sửa đổi điều này, đòi nâng tỷ lệ này lên 200%!
Trước đề nghị này, các đại biểu trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bác bỏ vì nhiều lý do xác đáng. Theo chúng tôi, để hợp lô-gích nhất, để tránh vi phạm Bộ luật Dân sự, và để lãi suất cơ bản phát huy tác dụng của nó, tốt nhất là Ngân hàng Nhà nước phải điều chỉnh lãi suất cơ bản cho đúng với tình hình thực tế của thị trường. Cho dù Quốc hội có thông qua đề nghị của Ngân hàng Nhà nước, tỷ lệ 200% có nghĩa lãi suất cho vay cao nhất để khỏi phạm luật chỉ bằng 17,5%, còn thấp hơn lãi suất một số ngân hàng đang cho vay. Chính Ngân hàng Nhà nước cũng ghi nhận thực tế lãi suất cho vay phổ biến tại các ngân hàng thương mại cổ phần lên tới 18,42% (ngắn hạn) và 21,85% (trung hạn và dài hạn).
Vì sao Ngân hàng Nhà nước không điều chỉnh một chuyện nằm trong thẩm quyền của mình, lại phát huy được trách nhiệm quản lý nhà nước mà cứ đòi sửa Bộ luật Dân sự – một chuyện trọng đại hơn nhiều lần?
Ở đây có thêm chuyện từ ngữ, lãi suất cơ bản mà chúng ta đang bàn (prime rate) không phải là lãi suất cơ bản chúng ta thường nghe nhắc đến mỗi khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất (Fed fund rate). Lãi suất cơ bản theo cách dùng của Fed là lãi suất qua đêm mà ngân hàng thương mại đi vay của nhau từ tiền gởi ở Fed để bảo đảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc.
CẨM NHUNG
