(KTSG Online) - Khoảng 75% công suất điện tái tạo tăng thêm trong năm 2024 đến từ năng lượng mặt trời, theo báo cáo mới nhất của Cơ quan năng lượng tái tạo quốc tế (IRENA).
Điều này cho thấy, tấm pin mặt trời, một công nghệ sạch có thể triển khai linh hoạt ở nhiều địa hình với chi phí ngày càng rẻ đang lấn át các công nghệ năng lượng tái tạo khác như turbin gió.
- Năng lượng tái tạo toàn cầu bị lãng phí vì thiếu đầu tư mạng lưới điện
- Đầu tư năng lượng sạch trên toàn cầu dự kiến đạt 2.000 tỉ đô la trong năm 2024
Báo cáo hôm 26-3 của IRENA cho biết, điện tái tạo chiếm khoảng 92,5% trong công suất điện toàn cầu tăng thêm trong năm 2024. Đến cuối năm ngoái, tổng công suất điện tái tạo toàn cầu đạt 4.448 gigawatt (GW), đánh dấu mức tăng hàng năm kỷ lục 15,1% (tương đương 585 GW).
Trong đó, công suất năng lượng mặt trời tăng thêm 452 GW để đạt 1.865 GW vào cuối năm ngoái. Mức tăng này chiếm 3/4 công suất điện tái tạo được bổ sung trong năm 2024. Phần tăng thêm còn lại đến từ năng lượng gió (113 GW), thủy điện (15 GW), năng lượng sinh học (4,6 GW) và năng lượng địa nhiệt (0,4 GW).
Sự trỗi dậy của các dự án năng lượng mặt trời không phải là ngẫu nhiên. Không giống như các công nghệ tái tạo khác như turbin gió, tấm pin mặt trời có thể được lắp đặt ở mọi nơi, từ mái nhà đến đất nông nghiệp, mặt hồ và các dự án phát triển quy mô lớn ở sa mạc.
Ở nhiều thị trường, các dự án năng lượng mặt trời thường có chi phí điện quy đổi (LCOE) thấp nhất. LCOE là chỉ số của ngành về chi phí sản xuất điện trung bình trong suốt vòng đời của một nhà máy điện.
Theo định luật Swanson, chi phí của module pin mặt trời mặt trời có xu hướng giảm 75% sau mỗi 10 năm và điều này đã được chứng minh là đúng. Định luật này được đặt theo tên của Richard Swanson, nhà sáng lập SunPower Corporation (Mỹ), một công ty lớn trong lĩnh vực năng lượng mặt trời.
Theo fDi Markets, một cơ sở dữ liệu trực tuyến theo dõi dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mới, tổng vốn FDI toàn cầu cam kết đối với các dự án điện mặt trời trong năm 2024 đạt 88 tỉ đô la Mỹ.
Con số này giảm nhẹ so với mức 98 tỉ đô la của năm 2023 nhưng gấp đôi mức 41 tỉ đô la cam kết cho các dự án điện gió. Đầu tư vào năng lượng gió bị đình trệ vào năm 2024 do những thách thức về chuỗi cung ứng và sự phản đối chính trị ở các thị trường như Mỹ.
Theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), sản lượng điện mặt trời toàn cầu đã tăng gấp đôi sau mỗi 3 năm kể từ năm 2016 và tiếp tục tăng gấp đôi trong giai đoạn 2021 - 2024. IEA ước tính, điện mặt trời cần chiếm một nửa công suất năng lượng sạch vào năm 2030 để thế giới có thể đạt được mục tiêu tăng gấp ba công suất năng lượng tái tạo toàn cầu.
Trong khi đó, IRENA cho rằng, để đạt được mục tiêu này, công suất điện tái tạo toàn cầu cần phải tăng 16,6% mỗi năm cho đến năm 2030.
Trung Quốc vẫn là động lực lớn nhất thúc đẩy tăng trưởng công suất điện tái tạo toàn cầu. Theo dữ liệu của IRENA, gần 2/3 công suất điện tái tạo tăng thêm trên toàn cầu trong 2024 đến từ Trung Quốc. Toàn bộ châu Á chiếm tới 72% công suất điện tái tạo bổ sung trên thế giới vào năm ngoái.
Artem Abramov, giám đốc nghiên cứu năng lượng mới của hãng tư vấn Rystad, cho biết chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời do Trung Quốc thống trị cũng cực kỳ mạnh mẽ sau quá trình xây dựng công suất quá mức vào năm 2022 và 2023. Điều này đẩy giá module tấm pin mặt trời xuống thấp, khiến các nhà sản xuất Trung Quốc phải đẩy mạnh xuất khẩu ra nước ngoài.
Lo ngại về làn sóng nhập khẩu linh kiện và tấm pin mặt trời giá rẻ từ Trung Quốc trong những năm gần đây khiến các các nhà sản xuất pin mặt trời ở châu Âu và Mỹ kêu gọi giới chức trách đưa ra chính sách khuyến khích đầu tư và bảo vệ năng lực của chuỗi cung ứng trong nước.
Nhưng một số nhà lãnh đạo trong ngành cho rằng, các chính sách bảo hộ có nguy cơ làm tăng chi phí toàn cầu đối với quá trình chuyển đổi năng lượng.
“Thế giới thường quên rằng lý do duy nhất khiến năng lượng mặt trời rẻ như ngày nay là nhờ Trung Quốc thúc đẩy quy mô kinh tế và đổi mới công nghệ pin mặt trời trong thập niên qua”, Sonia Dunlop của GSC nói.
Công ty tài chính năng lượng mới Bloomberg (BNEF) dự báo, 698 GW công suất điện mặt trời sẽ được lắp đặt trên toàn cầu vào năm 2025. Tuy nhiên, những rào cản đối với quá trình chuyển đổi năng lượng có thể vẫn còn tồn tại.
“Những thay đổi chính sách liên tục theo hướng hoài nghi về khí hậu cũng như dòng vốn từ các tập đoàn dầu khí bị rút ra khỏi các dự án phát triển năng lượng tái tạo sẽ ảnh hưởng đến tốc độ xây dựng tài sản năng lượng sạch mới”, Artem Abramov của Rystad bình luận.
Theo Reuters, FDI Intelligence
