(KTSG Online) – Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho rằng mục tiêu xuất khẩu 39 tỉ đô la cho năm 2021 khó hoàn thành vì di chứng từ đợt giãn cách vẫn còn gây áp lực lớn đến tình hình sản xuất ba tháng cuối năm. Dù ngành này đã đưa ra ba kịch bản để phục hồi trong thời gian còn lại của năm nhưng tất cả đều không mấy lạc quan khi về đích.
- Khó chồng khó, ngành dệt may nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng
- Doanh nghiệp trong mùa dịch: quá nhanh, quá chậm đều nguy hiểm
Ba tháng cuối năm 2021 được nhận định là khoảng thời gian cực kỳ khó khăn đối với ngành dệt may. Trong rất nhiều nguy cơ, nguy cơ cao nhất là khả năng đứt gãy chuỗi cung ứng do khách hàng chuyển đơn hàng đi nơi khác cùng với nguy cơ thiếu nguồn nhân lực do người lao động về quê tránh dịch, không dễ quay trở lại làm việc ngay…
Tổn thương vì giãn cách dài ngày
Khác với nửa đầu năm nay tăng trưởng dương, dệt may đối mặt khó khăn từ tháng 7 khi diễn biến dịch phức tạp và giãn cách kéo dài tại các tỉnh, thành phía Nam, trong đó có TPHCM. Doanh nghiệp dệt may phải đóng cửa, ngừng sản xuất, sản xuất cầm chừng, không thực hiện được đơn hàng. Vì chuỗi cung ứng đứt gãy, họ liên tục phải giao hàng chậm, một số buộc phải giao hàng bằng máy bay bất chấp chi phí đắt đỏ, một vài doanh nghiệp còn bị huỷ đơn…
Số liệu từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho thấy tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may 9 tháng đầu năm đạt 29 tỉ đô la, tăng 13,2% so với cùng kỳ 2020 nhưng giảm 0,04% so với cùng kỳ 2019. Tuy nhiên, ảnh hưởng của dịch bệnh và các biện pháp giãn cách xã hội kéo dài khiến tăng trưởng xuất khẩu của ngành dệt may theo chiều hướng giảm dần trong 3 tháng qua.
Tháng 8 và 9 ghi nhận xuất khẩu giảm sâu của ngành dệt may. Kim ngạch xuất khẩu chung toàn ngành trong tháng 8 giảm xấp xỉ 16% so với tháng 7 và gần 2,7% so với tháng 8-2020. Sang tháng 9, tình hình chưa mấy cải thiện khi xuất khẩu chỉ đạt 3 tỉ đô la, giảm trên 9% so với tháng 8 và 10,5% so với cùng kỳ 2020.
Hiệp hội nhận định 3 tháng cuối năm, ngành sẽ phải đối mặt với nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng do đối tác chuyển đơn hàng đi nơi khác và nguy cơ thiếu lao động do người lao động đang có xu hướng về quê tránh dịch, không dễ quay trở lại ngay.
“Thâm hụt lao động từ nay đến cuối năm sẽ vào khoảng 35-37%. Mặc dù TPHCM và các tỉnh, thành phố phía Nam đang dần mở cửa trở lại trong tháng 10, vẫn rất khó để công nhân quay trở lại làm việc vì chỉ còn vài tháng sẽ đến Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán. Chưa kể đến việc nhiều địa phương đang áp dụng biện pháp giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 là rào cản trong việc tìm nguồn lao động thay thế”, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Vitas, nhìn nhận.
Dù nhiều doanh nghiệp tại các tỉnh phía Nam cố gắng bố trí sản xuất “3 tại chỗ”, “một cung đường – hai điểm đến” hoặc phương án sản xuất “4 xanh”, nhưng cũng chỉ duy trì được khoảng 10% đến 30% số lao động đi làm với chi phí tốn kém hơn nhiều so với bình thường. Tổn thất không những về kinh tế mà cả uy tín đối với khách hàng.
3 kịch bản về đích năm
Trước những khó khăn của Covid-19, Hiệp hội này đưa ra 3 kịch bản về đích cho dệt may trong năm nay. Kịch bản 1, Việt Nam khống chế được dịch bệnh và thực hiện “bình thường mới” từ đầu tháng 10, xuất khẩu dự kiến đạt khoảng 37,5 – 38 tỉ đô la.
Kịch bản 2, nếu tình hình dịch bệnh còn phức tạp, một số địa phương, khu công nghiệp bị phong tỏa, cách ly trong tháng 11, xuất khẩu cả năm dự kiến đạt khoảng 36 – 36,5 tỉ đô la.
Kịch bản 3, kém tích cực nhất, tình hình dịch bệnh còn phức tạp đến đầu tháng 12, xuất khẩu của ngành dự kiến chỉ đạt 33,5 – 34 tỉ đô la.
Ông Trương Văn Cẩm, Phó chủ tịch Vitas, đánh giá với kịch bản nào thì mục tiêu thực hiện 39 tỉ đô la kim ngạch xuất khẩu như năm 2019 cũng rất khó khăn.
Để vượt qua khó khăn, hiệp hội cho rằng cần sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và chính quyền địa phương trong việc thực hiện các phương án chống dịch song hành cùng phương án sản xuất bảo đảm mục tiêu “sống chung an toàn với dịch để phục hồi kinh tế”.
Các doanh nghiệp sẽ phải tìm mọi cách để chuỗi cung ứng ngành dệt may không bị đứt gãy. Mỗi doanh nghiệp sẽ bố trí sản xuất theo phương án “3 tại chỗ” “, “1 cung đường – 2 điểm đến”, “4 xanh”. Doanh nghiệp cùng hỗ trợ nhau thực hiện đơn hàng dang dở. Làm việc với khách hàng để khách chia sẻ khó khăn, chấp nhận giãn tiến độ giao hàng, không hủy đơn hàng chuyển đi nơi khác.
Vitas cũng cho rằng tất cả doanh nghiệp cần quan tâm đến người lao động, kêu gọi lao động trở lại làm việc để họ tiếp tục gắn bó với doanh nghiệp; ưu tiên rà soát, làm thủ tục kịp thời cho những lao động là đối tượng được hưởng các gói hỗ trợ của Nhà nước để bảo đảm an sinh cho họ.
Trong khi đó, nhận định về thị trường dệt may năm 2022, nhiều doanh nghiệp cho rằng thị trường thế giới sẽ tiếp tục phục hồi nhu cầu bằng năm 2019 (trước dịch), đặc biệt ở các nước phát triển. Tuy nhiên, giá nguyên liệu đầu vào của ngành dệt may như bông, xơ, sợi, vải tiếp tục xu thế tăng; logistics vẫn tăng giá cao sẽ là thách thức với doanh nghiệp. Doanh nghiệp hy vọng nửa cuối năm 2022 sẽ thích nghi và yên tâm làm việc trong điều kiện “bình thường mới” khi độ phủ vaccine đã đầy đủ. Từ đó doanh nghiệp mới có cơ sở hy vọng về sự phục hồi bền vững.
