Không khó để phòng tránh lừa đảo trực tuyến

Không khó để phòng tránh lừa đảo trực tuyến

Công Sang

(TBVTSG) - Mặc cho những cảnh báo, với một số chiêu trò không mới, các đối tượng lừa đảo trực tuyến vẫn thực hiện trót lọt nhiều “phi vụ” trước khi bị phanh phui. Trong khi đó, theo các doanh nghiệp thương mại điện tử, đối phó với “kẻ gian” trực tuyến là việc không khó đối với người tiêu dùng.

Chị Nguyễn Hằng (Đống Đa, Hà Nội) cho biết, trong một lần “săn” mua hàng trên mạng, chị tìm thấy mục rao vặt bán túi xách Gucci chính hãng với giá 2 triệu đồng. Dù đã cẩn thận đề nghị xem hàng qua webcam, nhưng khi nhận hàng và thanh toán chị mới biết mình bị lừa vì cái túi đó là hàng nhái và có giá chưa tới 300.000 đồng.

Trường hợp chị Hằng được xem là “may mắn” vì ít ra chị còn nhận được hàng, chứ không như chị Ngọc Giàu (An Giang): sau khi vào trang web didongsaigon.net mua hàng và chuyển tiền thanh toán, sau nhiều ngày không thấy hàng về, gọi điện thoại thì chủ cửa hàng không bắt máy, tức mình chị tìm đến địa chỉ trên trang web thì hóa ra đây là cửa hàng… bán trái cây.

Hay gần đây nhất là các vụ của chị Thùy Châu (Cần Thơ) và chị Kim Liên (Vũng Tàu) mà báo Thanh Niên đã đề cập. Cũng với phương thức “chuyển tiền trước nhận hàng sau”, chị Châu mất trắng số tiền đã chuyển, còn chị Liên thì đặt mua iPad nhưng lại nhận được một chiếc điện thoại Samsung và một máy tính Trung Quốc đã qua sử dụng.

Một số chiêu trò lừa đảo

Theo ông Nguyễn Hòa Bình, Tổng giám đốc liên doanh Chợ điện tử và eBay đồng thời là Trưởng ban truyền thông của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), mục tiêu của các vụ lừa đảo là những khách hàng ở xa khu vực trung tâm thành phố và các tỉnh lân cận. Phần lớn các vụ lừa đảo là cá nhân giả danh doanh nghiệp.

Còn theo ông Nguyễn Thế Đông, Giám đốc trang web 123mua.vn, các sàn thương mại điện tử theo mô hình C2C (Customer to Customer), đặc biệt là mục rao vặt, là những nơi mà các đối tượng lừa đảo thường hay “lui tới”. Bởi theo ông Đông, tiêu chí của các sàn này là “thuận mua vừa bán”, phù hợp với các cá nhân, doanh nghiệp gia đình kinh doanh với quy mô nhỏ, vốn là đối tượng chính của mục rao vặt.

Một khi đã xác định đối tượng và địa bàn hoạt động, các đối tượng lừa đảo đi bước tiếp theo là chuẩn bị các chiêu trò để lôi kéo người tiêu dùng. Theo đó, có hai chiêu trò được các đối tượng này thường xuyên áp dụng là “giảm giá sâu” và “chuyển tiền trước”.

Với trò “giảm giá sâu”, để tăng độ hấp dẫn đối với khách hàng, các đối tượng này thường nhắm vào các sản phẩm, thiết bị công nghệ có uy tín về thương hiệu với mức giảm giá có thể lên đến 70%. Trong khi đó, với trò “chuyển tiền trước”, các đối tượng này thường rỉ tai dụ người tiêu dùng chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng của chúng rồi chúng mới chuyển hàng mà không thông qua công cụ thanh toán bảo đảm của các sàn – vốn gửi trả lại tiền cho khách hàng nếu sản phẩm không đúng như thỏa thuận, không bảo đảm chất lượng.

Tự bảo vệ mình

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực thương mại điện tử, việc quy trách nhiệm trong các vụ lừa đảo trực tuyến cho các sàn giao dịch C2C là khó khả thi, nhất là trong trường hợp người tiêu dùng không sử dụng công cụ thanh toán bảo đảm của họ, vì suy cho cùng chức năng của các sàn này là hỗ trợ doanh nghiệp tiếp thị, quảng bá sản phẩm, do đó, quyền hạn của các sàn chỉ dừng ở việc bảo đảm những thông tin, xuất xứ sản phẩm trên trang web và ngoài đời là trùng khớp với nhau.

Mặt khác, nếu các sàn đặt quy định quá khó khăn thì doanh nghiệp cũng chẳng mặn mà tham gia. Do đó, theo vị chuyên gia này, các trường hợp lừa đảo xảy ra ở sàn nava.shop mà báo chí đề cập trong thời gian vừa qua đều có thể xảy ra ở các sàn khác.

Chính vì thế, theo ông Đông của 123mua.vn, người tiêu dùng nên học cách tự bảo vệ mình trước khi tham gia giao dịch tại bất kỳ sàn thương mại điện tử nào. Người tiêu dùng nên chú ý thực hiện các điều sau:
Đầu tiên, hãy kiểm tra mức độ uy tín của đơn vị chủ quản sàn thương mại điện tử. Theo ông Đông, hiện nay có khá nhiều sàn thương mại điện tử lấy thông tin các cửa hàng từ các sàn giao dịch lớn đăng lại trên trang web của họ nhằm thu hút quảng cáo, thu hút các chủ cửa hàng khác tham gia. “Tuy nhiên, các sàn này không thường xuyên cập nhật dữ liệu. Chính vì thế việc tham gia giao dịch trên các sàn này có thể gặp trường hợp cửa hàng đã đóng cửa hoặc sản phẩm đã hết, đó là chưa kể nguy cơ bị lừa đảo là rất cao”, ông Đông nói.

Kế tiếp là đánh giá nội dung, hình ảnh sản phẩm của các cửa hàng xem có được đầu tư kỹ càng hay không. Vì theo ông Đông, mức độ chuyên nghiệp cao cũng là một yếu tố tạo sự tin cậy.

Cuối cùng, trước khi đặt hàng hãy liên lạc trực tiếp với chủ hoặc nhân viên cửa hàng, và trong lần giao dịch đầu tiên tốt nhất là thỏa thuận giao hàng tận nơi, đưa tiền mặt. Những lần giao dịch sau có thể thanh toán trực tuyến nhưng dứt khoát phải thông qua công cụ thanh toán bảo đảm của sàn.

Còn theo chị Ngọc Lan, nhân viên Công ty Urai Phanich, tâm lý chung của người tiêu dùng là chuộng mua hàng hiệu giảm giá. Tuy nhiên, trước việc giảm giá tới mức bằng một nửa giá bán thị trường với số lượng lớn thì cần phải đặt nghi vấn. “Tốt nhất là nên tra cứu thông tin các doanh nghiệp này trên mạng và nếu cần thì đến thẳng địa điểm kinh doanh của họ để quan sát cho chắc ăn”, chị Lan nói.