Muốn sống khỏe, đừng quá lo cho sức khỏe
Quỳnh Thư
 |
| (minh họa: Khều) |
(TBKTSG) - Trong cuộc sống, con người phải biết cách bảo vệ sức khỏe. Nhưng theo một chuyên gia về sức khỏe phụ nữ, khi người ta quá lo lắng cho sức khỏe của mình, điều này có hại hơn là có lợi.
Tự cổ chí kim, con người đã nghĩ ra vô số quy tắc nhằm bảo vệ sức khỏe của mình. Trong số đó, những quy tắc ăn và ngủ để sống khỏe mạnh nằm trong số phổ biến nhất về bảo vệ sức khỏe mà nhiều người cố gắng tuân thủ. Ví dụ như phải ăn uống khoa học sao cho cân bằng, đủ chất và “quy tắc vàng” phải ngủ đủ tám tiếng.
Nói chung, con người có hai phản ứng trái ngược nhau trước các quy tắc sống khỏe nói trên. Thái độ thứ nhất là bất cần. Với họ, sống - nghĩa là ăn uống, ngủ nghỉ, hoạt động - sao cho thấy thích là được, không cần quy tắc gì cả.
Ở cực phía bên kia là những người xem trọng ý thức bảo vệ sức khỏe của mình (con số này đang tăng lên dưới tác động của y học và truyền thông đưa tin về tác hại đến sức khỏe do thái độ của nhóm thứ nhất). Nhóm thứ hai tuân thủ các quy tắc được cho là giúp tăng cường sức khỏe với nhiều mức độ khác nhau.
Thái độ thứ nhất không đúng đã đành, thái độ thứ hai cũng có vài điều cần bàn thêm. Vấn đề nằm ở chỗ nhiều người quá lo lắng về sức khỏe của mình đến nỗi việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc bảo vệ sức khỏe trở thành nỗi ám ảnh đối với họ.
Cách nhìn này về việc bảo vệ sức khỏe có thể dẫn đến hai hệ lụy có hại. Một, nó biến các quy tắc bảo vệ sức khỏe trở thành khó khả thi và như thế khiến nhiều người áp dụng phải bỏ giữa chừng. Hai, chính việc tuân thủ này lại gây nên một áp lực thường xuyên đối với người áp dụng, khiến họ căng thẳng mỗi khi không thể đáp ứng yêu cầu tuân thủ.
Những điều trên đây cũng là những lời nhắn nhủ về bảo vệ sức khỏe mà Tiến sĩ Susan M. Love muốn gửi gắm cho độc giả trong quyển sách mới nhất của bà nhan đề Live a Little! Breaking the Rules Won’t Break Your Health (tạm dịch: Hãy sống thoải mái một chút! Phạm luật [bảo vệ sức khỏe] cũng không [đến nỗi] hủy hoại sức khỏe của bạn), được giới thiệu trên The New York Times online. Là một trong những chuyên gia sức khỏe phụ nữ hàng đầu ở Mỹ, bà Love đưa ra một quy tắc mới để bảo vệ sức khỏe. Đó là: “Đừng quá lo lắng về sức khỏe của mình”.
Theo bà, sức khỏe mỹ mãn vẫn còn là một huyền thoại và phần lớn chúng ta đang sống khỏe mạnh hơn chúng ta vẫn thường nghĩ. Bà cho rằng chuyện làm sao tuân thủ các quy tắc bảo vệ sức khỏe mới là nguyên nhân quan trọng gây ra căng thẳng tinh thần và cảm giác bất lực đối với sức khỏe trong chúng ta, đặc biệt là phụ nữ. Đối với đa số con người, chỉ cần “cảm thấy khỏe mạnh” là đủ, bà nói.
“Có phải mục đích của chúng ta là trường sinh bất tử hay không?”, bà Love đặt câu hỏi. “Tôi cho rằng câu trả lời là “không”. Vấn đề là hãy sống lâu cho đến khi nào bạn có thể bảo đảm được chất lượng cuộc sống tốt nhất. Những phụ nữ được tôi tư vấn cứ sợ rằng nếu mỗi ngày họ không ăn được hết một chén việt quất (blueberry), họ sẽ lăn đùng ra chết”.
Bà Love cho rằng trong cuộc đời, con người có những lúc thái quá hoặc thiếu thốn về một vấn đề gì đó trong lĩnh vực sức khỏe. “Tốt nhất là ở trạng thái trung dung, và phần lớn chúng ta đã đạt được trạng thái đó rồi”.
Ngủ chẳng hạn. Lâu nay, chúng ta vẫn cho rằng làm sao ngủ được tám tiếng mỗi ngày là cách tốt nhất. Nhưng bà Love trích dẫn kết quả một công trình nghiên cứu để chỉ ra rằng “quy tắc tám giờ vàng ngọc về giấc ngủ” không phải lúc nào cũng đúng. Nghiên cứu này cho thấy những người ngủ bảy tiếng một đêm có tử suất thấp nhất trong khoảng thời gian nghiên cứu sáu năm. Người ngủ nhiều hơn bảy tiếng hoặc ít hơn năm tiếng đều có tử suất cao hơn.
Thực tế là nhu cầu ngủ thay đổi tùy người, có người ngủ ít hơn, có người nhiều hơn. “Ngủ bao lâu làm cho nhiều phụ nữ lo lắng. Nhưng chúng ta cần phải thực tế hơn. Nếu như lúc nào bạn cũng cảm thấy buồn ngủ, nghĩa là bạn ngủ không đủ. Nhưng nếu bạn chỉ ngủ sáu tiếng mà cảm thấy bình thường, thế thì chẳng có gì phải lo lắng”!
Tương tự, tập thể dục để rèn luyện sức khỏe là cần thiết. Thế nhưng, nhiều người lại không đánh giá hết tác động của những hoạt động hàng ngày như chăm sóc, ẵm bồng con cái, mua sắm ở tiệm tạp hóa hay dọn dẹp nhà cửa. Các hoạt động này cũng giúp ích cho sức khỏe như thể dục.
Câu chuyện về giảm cân cũng chẳng có gì kỳ lạ. Người béo phì và người suy dinh dưỡng có tử suất cao hơn, nhưng người dư cân lại có sức khỏe chẳng thua kém người có trọng lượng bình thường, thậm chí còn tốt hơn trong một số trường hợp. “Mục tiêu là sống khỏe và sống tốt trong khả năng của chúng ta, chứ không phải là “sống mảnh mai”, bà Love nói.
Các chuyên gia về sức khỏe đều đồng ý rằng sống điều độ rất quan trọng cho sức khỏe nhưng con người cũng không nên quá lo lắng về các thói quen liên quan đến sức khỏe của mình, như ăn và ngủ. Họ cũng cảnh báo rằng “sống thoải mái” không có nghĩa là cổ vũ cho việc ăn uống vô tội vạ hoặc thói lười biếng vận động.
Một chuyên gia cho rằng tập sống khỏe không quá khó như nhiều người nghĩ. Họ chẳng màng làm những điều tốt cho sức khỏe của mình vì cho rằng chuyện đó quá rắc rối. Nhưng trên thực tế, có lối sống khỏe mạnh cũng không đến nỗi quá phức tạp đến vậy.
Có lẽ chúng ta cũng không cần phải cố gắng bằng mọi giá để làm sao ngủ cho đủ tám tiếng mỗi đêm, và ăn uống sao cho cân bằng tuyệt đối các chất đường, đạm, béo, vitamin, chất khoáng. Thay vào đó, chỉ đơn giản là “ăn đủ bữa, ngủ đủ giấc” như ông bà ta đã dạy. Sống khỏe cũng có nghĩa là sống có chất lượng.
