Ngựa gỗ
Nguyễn Ngọc Tuyết
 |
| (minh họa: Khều). |
(TBKTSG) - Hôm rồi theo bạn bè băng ngang sông Hậu sang huyện Chợ Mới của tỉnh An Giang chơi, ghé nhà anh bạn ở Cựu Hội, cách chợ Cái Tàu khoảng cây số. Đang chạy trên đường bỗng ông bạn chạy trước ngừng lại. À, thì ra hắn ta đang chụp hình một chiếc xe cây nhỏ trên chất đầy ngựa gỗ đủ màu sắc sặc sỡ.
Cả bọn cũng dừng lại, xuýt xoa. Ai nấy đều nhớ ra lâu lắm rồi không thấy loại đồ chơi trẻ em này. Rồi bàn qua tán lại để cùng nhận ra rằng món đồ chơi hết sức quen thuộc của tuổi nhỏ này hình như đã vắng bóng ở các thành phố, nơi những loại đồ chơi điện tử hiện nay lên ngôi. Những chú ngựa gỗ thủ công như vầy có lẽ đã ngày càng lùi xa, lùi xa vào những xóm quê, vào miệt vườn xa ngái.
Mấy chú ngựa gỗ mới dễ thương làm sao! Đẹp đẽ làm sao! Cả bọn chúng tôi cứ bồi hồi nhớ lại tuổi thơ trên mình ngựa gỗ, nhớ lại mình đã nhún nhảy ra sao, vui thú biết mấy khi đong đưa không biết mệt trên chú ngựa gỗ nhỏ nhắn, thân thiết, một thuở nào xa lắc xa lơ. Và, chiếc xe chở đầy ngựa gỗ bất chợt gặp trên đường đã làm sống lại một thời.
Còn nhớ, khi con gái tôi ra đời, con ngựa gỗ là món quà sinh nhật lần thứ ba của cháu. Con bé từ sự sợ hãi lúc đầu đã vui sướng cười như nắc nẻ khi biết ngồi vững trên mình ngựa, xích tới xích lui liên tục. Chú ngựa gỗ càng phi nhanh, càng bật lên cao, niềm vui càng vỡ òa, tiếng cười càng giòn giã. Con gái lớn hơn một chút, phải đến trường, chú ngựa gỗ được treo lên cẩn thận trong nhà bếp để rồi sau đó lại lấy xuống, chùi rửa cho thằng con trai tiếp tục đong đưa, tiếp nối niềm vui, tiếng cười đầy ắp tuổi thơ.
Trải mấy năm qua, ngựa gỗ vẫn nguyên vẹn, chắc chắn, không hề suy suyển, dù nước sơn có phai màu, đôi mắt đã mờ hết một bên… Phải nói cái món đồ chơi được làm thủ công này quả là vừa rẻ tiền, vừa bền. Hồi đó giá mỗi con ngựa gỗ là bao nhiêu? Năm ngàn hay mười ngàn đồng? Lâu quá rồi không ai còn nhớ. Bởi vậy mà cả bọn vây lấy anh Nguyễn Văn Thanh, tên người đẩy xe ngựa gỗ, hỏi han tíu tít. Biết được nhà cửa, nơi sản xuất mấy con ngựa đồ chơi này, niềm hưng phấn và sự hiếu kỳ khiến chúng tôi quyết định xuống bến phà qua cù lao Giêng.
Đường đi trên xứ cù lao mới ngoằn ngoèo, quanh co làm sao! Còn nhớ nơi đây còn được gọi là cù lao “Ông Chưởng” (tức Chưởng binh Lễ thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh) với câu hát quen thuộc:
Ba phen quạ nói với diều
Cù lao ông Chưởng có nhiều cá tôm
Cá tôm hiện nay chắc đã giảm nhiều nhưng ba xã nằm trên cù lao này là Tấn Mỹ, Mỹ Hiệp, Bình Phước Xuân thì ngày càng đông đúc, những cụm dân cư của người dân ấp, dân lân ngày xưa khẩn hoang, mở cõi đã ngày càng nở ra, làm thay đổi bộ mặt xứ cồn.
Theo lời chỉ dẫn của dân địa phương, chúng tôi đến nhà anh Nguyễn Văn Thanh, người bán ngựa gỗ ở ấp Bình Quới, xã Bình Phước Xuân ở cù lao Giêng thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang, cách nhà thờ Rạch Sâu vài trăm thước.
Bước vào nhà đã thấy mấy xe chất đầy ngựa gỗ. Cạnh đó là cả chồng ngựa gỗ mới được lộng, còn nguyên cây tạp chưa sơn màu. Anh Thanh vẫn chưa về. Vợ anh, chị Nguyễn Thị Mỉn năm nay 51 tuổi, nhỏ hơn chồng đến 13 tuổi nhưng gương mặt có vẻ cằn cỗi, đen sạm vì nắng gió. Theo lời chị kể, cả hai vợ chồng theo nghề bán ngựa gỗ có trên hai mươi năm nay, trước đây lấy hàng của cơ sở sản xuất mang về bán, mới tách ra làm riêng từ hai năm nay, tự sản xuất hàng từ mẫu có sẵn. Hiện trong ấp chỉ có hai chủ làm nghề này.
Chị còn cho biết ngựa được làm thủ công từ gỗ xoài, mua 800.000 đồng một khối, làm ra được khoảng 100 con ngựa. Công việc cưa đẽo, chạm lộng do người em trai làm, hai anh chị chỉ phụ sơn màu rồi đem bán. Thợ lộng chỉ được 10 con/ngày, sơn thì mỗi ngày được khoảng 20 con. Hai vợ chồng năm mươi, sáu mươi tuổi rồi mà không có mụn con nào, chỉ đi bán suốt đến tận Rạch Giá, Hà Tiên, Tân Châu… Cứ chất mỗi xe 70, 80 con là đẩy đi. Toàn là đi bộ nên mỗi chuyến đi hơn nửa tháng mới về. Tính ra, mỗi con ngựa bán được 40.000 đồng, lời trên 10.000 đồng một chút…
Vậy mà chị Mỉn vẫn cười rất tươi: “Buôn bán vậy thì hai vợ chồng không có con cái sống cũng tạm ổn”.
Chúng tôi xin chụp vài tấm hình rồi từ giã chị Mỉn, để lại sau lưng gian nhà nhỏ chất đầy những chú ngựa gỗ sặc sỡ màu sắc và người phụ nữ khằn đi trước tuổi vì những chuyến rong ruổi đường xa.
Ôi, những con ngựa gỗ của một thời trẻ thơ! Những con ngựa gỗ không còn nhảy nhót, tung tẩy trong chốn phồn hoa đô hội như ngày nào. Chúng đã thầm lặng lui về những vùng sâu, vùng xa, vào trong những nhà tranh vách lá thô sơ để tiếp tục đem niềm vui cho trẻ nhỏ.
Và khúc đồng dao xưa có còn được cất lên:
Nhong nhong ngựa ông đã về
Cắt cỏ bồ đề cho ngựa ông ăn.
