(KTSG Online) - Nhiều công ty nông nghiệp lớn của Ukraine, một trong những vựa lúa mì lớn nhất thế giới, đang lên kế hoạch giảm diện tích gieo trồng ngũ cốc trong vụ đông sắp tới. Quyết định này được cân nhắc sau khi Nga phong tỏa tuyến xuất khẩu ngũ cốc chính của Ukraine qua Biển Đen. Diễn biến mới có thể gây bất ổn cho nguồn cung lương thực toàn cầu trong hai năm tới.
- Rút khỏi sáng kiến ngũ cốc, Nga nguy cơ gây căng thẳng với Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ
- Giá lúa mì biến động mạnh sau khi Nga rút khỏi thỏa thuận xuất khẩu qua Biển Đen
Đối với các công ty sản xuất nông nghiệp ở Ukraine, các sự lựa chọn đang thu hẹp do tính kinh tế của công việc kinh doanh xấu đi. Họ chỉ còn không gian lưu trữ hạn chế sau khi các nhà kho chất đầy sản lượng ngũ cốc thu hoạch trong năm nay.
Với việc Nga rúi khỏi Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen hồi tháng 7, Ukraine không còn có thể xuất khẩu các mặt hàng như lúa mì và bắp an toàn qua tuyến đường biển tại đây. Các nhà xuầt khẩu Ukraine phải chuyển sang sử dụng hành lang vận chuyển dọc sông Danube có chi phí đắt đỏ hơn và công suất hạn chế. Tuy nhiên, các cảng ngũ cốc trên con sông này đang bị máy bay không người lái của Điện Kremlin tấn công.
Các quyết định gieo trồng được đưa ra trong vài tuần đối với lúa mì, lúa mạch và hạt cải dầu ở Ukraine sẽ tác động đến triển vọng vụ thu hoạch năm 2024. Các công ty nông nghiệp lớn của Ukraine như IMC và HarvEast có kế hoạch cắt giảm diện tích trồng lúa mì trong vụ đông ở mức thấp hơn gần 1/3 so với với dự tính đây. CEO Alex Lissitsa của IMC, cho hay công ty cũng sẽ không trồng hạt cải dầu trong vụ đông. Trong khi Công ty nông nghiệp Astarta Holding lên kế hoạch cắt giảm diện tích trồng loại cây này.
“Hiện tại, chúng tôi không thể bán bất kỳ loại ngũ cốc nào vì giá thấp hơn chi phí sản xuất”, Lissitsa nói.
“Với thị trường ngũ cốc, đó là một thảm họa khi diện tích trồng lúa mì, lúa mạch và lúa mạch đen ở Ukraine chắc chắn giảm trong vụ đông”, Roman Slaston, người đứng đầu Hiệp hội kinh doanh nông nghiệp Ukraine (UCAB), nói.
Theo truyền thống, Ukraine xuất khẩu ngũ cốc đi khắp thế giới từ các cảng nước sâu ở Biển Đen. Ngay sau chiến sự Ukraine nổ ra vào tháng 2-2023, Nga chặn tuyến đường đó. Nhưng thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen giữa Nga và Ukraine hồi mùa hè năm ngoái thông qua sự trung gian của Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, cho phép Ukraine xuất khẩu tiếp tục.
Tuy nhiên, Mosow tuyên bố rút khỏi sáng kiến này vào tháng trước.
Kể từ đó, Điện Kremlin liên tục tấn công tên lửa vào cơ sở hạ tầng ngũ cốc ở Ukraine, bao gồm các cảng quan trọng của sông Danube.
Gần đây, Ukraine chuyển hướng xuất khẩu một số lô hàng ngũ cốc sang đường sắt, đường bộ và đường sông qua các nước láng giềng châu Âu. Tuy nhiên, nguồn cung ngũ cốc tăng lên ở những nước này đã gây căng thẳng. Ba Lan, Slovakia và Hungary, cùng với Bulgaria và Romania, đã cấm mua ngũ cốc của Ukraine sau khi giá giảm khiến nông dân trong nước phản đối.
Cho đến nay, tác động chính xác đối với diện tích gieo trồng lúa mì, lúa mạch và hạt cải dầu trong vụ đông vẫn chưa rõ ràng do thời tiết mưa nhiều làm trì hoãn hoạt động thu hoạch vụ mùa trước. Tháng 8 và tháng 9 là thời kỳ quan trọng để gieo trồng vụ đông ở Ukraine.
Theo Hội đồng Ngũ cốc quốc tế, tổng sản lượng ngũ cốc của Ukraine giảm 37% trong năm nay so với mức trước chiến tranh. Chiến tranh cũng gây gián đoạn công việc đồng áng vì nông dân phải rà phá bom mìn trước khi gieo trồng.
Giờ đây, việc Nga phong tỏa hành lang Biển Đen có nguy cơ khiến nguồn cung lúa mì thắt chặt hơn cho đến cuối năm 2024.
Theo Lissitsa của IMC, ngũ cốc đang chất đống ở nhà kho hình tháp (silo) trên các cánh đồng vì không còn nơi nào để cất giữ chúng. Các cuộc tấn công của Nga nhằm vào các cảng sông của Ukraine đang khiến các chủ tàu trở nên cảnh giác hơn.
“Chúng tôi cất giữ ngũ cốc với hy vọng sau này có thể bán được. Mọi người đang cố gắng xuất khẩu bằng tuyến đường sông Danube, nhưng công suất bị giới hạn”, Lissitsa nói.
HarvEast, công ty đã mất một phần lớn đất đai do chiến tranh, cho biết sẽ dừng gieo trồng ở 10-15% diện tích canh tác kém hiệu quả nhất.
“Sau khi xét các vấn đề về hậu cần và với sản lượng ngũ cốc giảm từ những diện tích kém năng suất, giá bán nông sản hiện tại không bảo đảm lợi nhuận cho chúng tôi”, CEO Dmitry Skornyakov của HarvEast nói. Tại khu vực Kyiv, HarvEast có kế hoạch gieo trồng lúa mì mùa đông với diện tích bằng một nửa so với mùa trước.
Ukraine đang xuất một giải pháp thay thế, cho phép Ukraine sử dụng các cảng Biển Baltic giáp Litva để vận chuyển hàng nông sản xuất khẩu. Tuy nhiên, điều đó có thể làm tăng gấp đôi chi phí vận chuyển từ biên giới Ukraine, do khoảng cách đến các cảng đó dài hơn. Liên minh châu Âu (EU) đang xem xét trợ cấp chi phí đó.
Hélène Duflot, nhà phân tích thị trường ngũ cốc của Strategie Grains, cho biết trong vụ đông sắp tới, bên hưởng lợi lớn nhất từ những thách thức mà nông dân trồng lúa mì Ukraine đang đối mặt sẽ là Nga. Bà cho biết, các nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu khác là Canada, Úc và Argentina đang đối mặt các vấn đề thời tiết.
“Nói chung, nguồn cung lúa mì toàn cầu sẽ tập trung ở Nga. Nga sẽ là người định giá trên thị trường”, Duflot nói.
Theo Bloomberg
