Những cú “hattrick” về tăng trưởng kinh tế
Thái Bình
(TBKTSG Online) – Số liệu thống kê về tăng trưởng có thể nói gì về thực chất của một nền kinh tế?
Hôm 19-10-2016, Trung Quốc công bố GDP nước này tăng 6,7% trong quí 3-2016, so với cùng kỳ năm ngoái. Điều đó không có gì lạ, không trở thành “tiêu đề” (headline) của báo chí nếu không chú ý rằng, con số 6,7% cũng là mức tăng trưởng của Trung Quốc trong quí trước đó, và quí trước đó nữa. “China had reported exactly the same figure for the previous quarter – and for the quarter before that”, báo The Economist cho biết.
Những người “nghi ngờ dữ kiện” (data doubters) từ lâu vẫn cho rằng Trung Quốc thường “gian lận” (fudge) số liệu đã lập tức lên án (scorn) sự “kiên định quái đản” (freakish consistency) đó. Họ chỉ ra rằng, Trung Quốc vẫn thường tăng trưởng cùng một tốc độ từ quí này sang quí khác nhưng chưa bao giờ có ba quí liên tiếp lại tăng trưởng cùng một tốc độ, không thay đổi.
Tuy nhiên, theo EIU – cơ quan thông tin kinh tế thuộc báo The Economist, trên thế giới không hiếm những “tiền lệ” (precedent) mà tốc độ tăng trưởng không thay đổi qua ba quí liên tiếp như vậy.
Dữ liệu thu thập từ năm 1993 đến nay ở 83 nền kinh tế trên thế giới ghi nhận, ngoài Trung Quốc còn có 7 nước công bố tốc độ tăng trưởng không thay đổi trong ba quí liên tiếp (Seven other countries have reported the same growth rate for three quarters in a row, according to a database spanning 83 countries since 1993).
Trong 7 nước này có những nền kinh tế đang nổi lên là Brazil, Croatia, Indonesia, Malaysia và Việt Nam, nhưng cũng có hai nền kinh tế phát triển là Áo (Austria) và Tây Ban Nha (Spain). Riêng Tây Ban Nha đã có tới 2 lần đạt được cái “miracle of consistency” (sự kiên định kỳ diệu) này: đạt mức tăng trưởng 3,1% trong ba quí đầu năm 2003 và 4,2% trong ba quí đầu năm 2006!
Bảng thống kê ở trên trích số liệu của 15 nền kinh tế, từ năm 1993 đến năm 2016, cho thấy nhiều nước đạt mức tăng trưởng không đổi trong hai quí liền kề, ít thì đạt được 2 lần như Cộng hòa Czech, nhiều thì đạt tới 13 lần như Tây Ban Nha; Tây Ban Nha, Áo và Trung Quốc còn lập được "hattrick": đạt mức tăng trưởng không đổi trong ba quí liên tiếp (cột 2 và 3 trong bảng).
Nhưng, khác với niềm tin của nhiều người, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc thường trồi sụt chứ không phẳng phiu dễ dàng, thể hiện ở khoảng cách chênh lệch bình quân mức tăng trưởng giữa các quí liền kề. (Contrary to popular belief, China’s GDP statistics have not always been unusually smooth. Since 1993, the average gap between one quarter’s growth and the next has been (plus or minus) 0.77 percentage points). Mức chênh lệch bình quân này ở Trung Quốc là +/- 0,77 điểm phần trăm, trong khi 14 nền kinh tế còn lại trong bảng trên đều có mức chênh lệch bình quân nhỏ hơn; ví dụ như Mỹ có mức chênh lệch chỉ +/- 0,6 điểm phần trăm. Mức chênh lệch bình quân này càng nhỏ thì nền kinh tế càng tăng trưởng ổn định.
Tuy nhiên, theo EIU, từ năm 2012 tình hình đã thay đổi. Trong 4 năm qua, sự trồi sụt về tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc không còn rõ rệt nữa; chỉ có Pháp và Jordan ghi nhận mức tăng trưởng ổn định hơn Trung Quốc mà thôi. (But in recent years, the zigzags in China’s growth have been less pronounced. Since 2012 only France and Jordan have enjoyed more stable growth (as measured by statistical variance, a common measure of volatility).
Vậy điều gì đã xảy ra? Có phải các nhà lập chính sách Trung Quốc đã thành công trong việc ổn định đà tăng trưởng của nền kinh tế, hoặc các nhà thống kê của họ đã quyết làm ổn định dữ liệu? Nhưng nếu họ cố tình xào nấu số liệu thì tại sao họ không cố gắng giấu biệt nó đi? (Either China’s policymakers are newly successful at stabilising growth or its statisticians are newly determined to smooth the data. But if the number-crunchers are to blame, one wonders why they do not try harder to hide it?)
