Tính toán cho thị trường xuất khẩu mới
 |
| Cá tra của Việt Nam vào thị trường Mỹ sẽ bị kiểm soát chặt chẽ trở lại bằng các hàng rào kỹ thuật mà phía Mỹ đang dự kiến áp dụng – Ảnh: Lê Toàn |
(TBKTSG Online) – Những tác động xấu của suy thoái kinh tế thế giới khiến tình hình xuất khẩu của Việt Nam suy giảm theo. Nhiều cuộc hội thảo bàn cách phát triển thị trường chủ lực mới đã được đặt ra, nhưng vẫn còn quá nhiều khó khăn và thách thức.
Khó khăn vẫn chồng chất
Đánh giá mới nhất của Bộ Công Thương và lãnh đạo các hiệp hội, ngành hàng trong các cuộc họp về xuất nhập khẩu gần đây là tình hình xuất khẩu những tháng cuối năm đã có sự sụt giảm rõ rệt. Đây cũng là thông điệp cho tình hình sản xuất và xuất khẩu năm tới.
Bộ Công Thương đánh giá thị trường xuất khẩu Việt Nam đang thu hẹp mạnh. Các đơn hàng xuất khẩu dệt may, hạt điều, hạt tiêu, đồ gỗ vào Mỹ và EU đều giảm xuống từ 20% đến 30%.
Theo ông Vũ Đức Giang, Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam, nhiều đơn hàng sang thị trường chủ lực là Mỹ và Nhật Bản đã dừng hẳn, mặc dù theo thông lệ cuối năm, sức mua từ các thị trường này tăng lên để phục vụ dịp lễ Noel và Tết Dương lịch.
Một khó khăn khác nữa là việc thắt chặt tín dụng của ngân hàng các nước đã khiến các nhà nhập khẩu không có tiền trả cho doanh nghiệp ngay khi nhận hàng như trước đây. Nhiều nhà nhập khẩu yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam cho trả chậm sau khi bán được hàng, điều này càng gây khó cho doanh nghiệp.
Tổng giám đốc một công ty xuất khẩu thủy sản cho Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online biết rằng, thông thường EU, Nga và Ukraine luôn là thị trường hàng đầu của thủy sản Việt Nam nhưng hiện tại, nhiều nhà nhập khẩu không có tiền mua hàng do ngân hàng nước họ không chịu bảo lãnh và siết chặt tín dụng, dẫn đến việc phải ngưng đặt hàng.
Một số lãnh đạo hiệp hội e ngại việc ngày càng xuất hiện các hành vi bảo hộ thương mại tinh vi tại các thị trường lớn. Ví dụ Bộ Nông nghiệp Mỹ đang triển khai dự luật nông nghiệp 2008, trong đó có điều khoản nhằm hạn chế việc nhập khẩu cá tra của Việt Nam. Họ dựa trên việc mở rộng định nghĩa catfish và đưa cá tra của Việt Nam vào danh sách để chuyển đối tượng qua cho Bộ Nông nghiệp Mỹ quản lý.
Hoặc đạo luật Lacey vừa được ban hành tại Mỹ, có hiệu lực vào cuối năm nay và đầu năm sau cũng thắt chặt việc kiểm soát nguồn gốc sản phẩm gỗ. Bên cạnh đó, thị trường EU cũng đặc biệt lưu ý vấn đề nguồn gốc này qua việc kiểm tra xuất xứ nguồn gỗ sản xuất.
Ngoài những vấn đề mà xuất khẩu Việt Nam phải tính toán mang tính dài hạn kể trên và cần nhiều thời gian để tìm lối thoát thì ngay cả việc giảm giá các mặt hàng xuất khẩu chủ lực (đặc biệt giảm mạnh trong tháng 10), càng mang đến những quan ngại cho xuất khẩu cuối năm và đầu năm tới.
Phát triển thị trường chủ lực mới
Theo đánh giá của Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), tại các thị trường Úc, New Zealand, Ấn Độ và các nước Nam Á rất có tiềm năng. Nhất là đối với việc nhập khẩu thủy sản và các sản phẩm công nghiệp.
Ở các nước Đông Âu, Việt Nam có thể khơi lại quan hệ tốt đẹp thời kinh tế kế hoạch để phát triển thị trường. Còn các nước Trung Đông vẫn tiêu thụ hàng nông sản, thực phẩm và hàng gia dụng của Việt Nam ở mức cao. Các nước Nam Mỹ có triển vọng đối với hàng tiêu dùng và hàng công nghiệp.
Đối với thị trường Châu Phi, theo đánh giá vẫn của cục này thì có nhiều tiềm năng cần xúc tiến nhưng hiện tại còn một số khó khăn như môi trường kinh doanh, khả năng thanh toán và hoạt động xuất khẩu chưa thuận lợi nên các doanh nghiệp Việt Nam thường làm qua trung gian thương mại.
Việc phát triển các thị trường mới, ngoài Mỹ, EU, Đông Nam Á và Nhật Bản đối với các nhà xuất khẩu Việt Nam rất quan trọng, nhằm mục đích đa dạng hóa và tạo cơ hội mới. Tuy nhiên, điều mà các doanh nghiệp mong muốn là nhà nước cần có chiến lược và định hướng cụ thể đối với từng thị trường và mặt hàng, hỗ trợ doanh nghiệp về thông tin thương mại.
Đặc biệt, cần có chính sách bảo hiểm tín dụng xuất khẩu đối với các thị trường có khó khăn và khả năng thanh toán kém.
NGỌC LAN
