(KTSG) – Nền kinh tế thế giới đang đi vào một giai đoạn khó khăn với nhiều ẩn số khó lường. Lạm phát đang trỗi dậy ở nhiều nước trong khi công cụ tăng lãi suất để chống lạm phát chưa chắc đã có hiệu quả. Giá dầu thô, giá phân bón, giá nhiều loại nguyên liệu và đặc biệt giá nông sản vẫn chịu áp lực tăng mạnh. Trong một nền kinh tế liên kết rộng như hiện nay, không nước nào có thể một mình chặn đà tăng của giá; hơn nữa áp dụng mạnh các công cụ chống lạm phát như nâng lãi suất rất dễ đẩy nền kinh tế vào chỗ suy thoái.
Trong tình hình kinh tế thế giới không bình thường như thế, thiết nghĩ chúng ta cần nhanh chóng vạch ra một số chiến lược đối phó hay ít nhất cũng thích ứng được với những khó khăn trước mắt. Điều đầu tiên là nhân cơ hội giá nhiên liệu hóa thạch tăng cao, cần đẩy mạnh sự chuyển dịch sang các nguồn năng lượng tái tạo, vừa góp phần bảo vệ môi trường, thực hiện các cam kết giảm khí thải với quốc tế vừa giảm lệ thuộc vào sự lên xuống bất thường của giá xăng dầu. Cần rà soát lại các cơ chế ưu đãi cho các dự án điện gió, điện mặt trời và nếu cần cứ kéo dài thời gian ưu đãi. Không việc gì chỉ do những vướng mắc một phần do dịch Covid-19 mà phải để các dự án điện gió kêu cứu vì chính sách chưa linh hoạt.
Để ổn định giá cả về lâu về dài, điều cần thiết là có những chính sách hỗ trợ cụ thể cho nông nghiệp và nông dân bởi đây là chỗ dựa của nền kinh tế, vừa hóa giải tác động của lạm phát từ bên ngoài nhập vào vừa nâng cao thu nhập của người nông dân khi xuất khẩu nông sản, thủy sản được giá hơn trước. Lạm phát ở các nước một phần là do hụt cung khi các chuỗi cung ứng bị dịch bệnh làm tắc nghẽn. Chúng ta may mắn hơn là vẫn duy trì được nguồn cung ứng lương thực thực phẩm thông suốt trên cả nước, trừ một vài tháng giãn cách chống dịch. Cần phát huy thế mạnh này để bảo đảm không xảy ra tình trạng tăng giá do thiếu hàng.
Tăng cường đầu tư công, nhất là rót tiền cho các công trình hạ tầng cơ sở như xây đường cao tốc, xây cầu, xây sân bay… là những dự án kích cầu đầu tư rất cần thiết nhằm duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, thiết nghĩ đầu tư công vào các công trình nhỏ hơn, rải đều ở các địa phương như làm lại hệ thống đường sá nông thôn, hệ thống thoát nước, hệ thống cung cấp nước sạch… lại tỏ ra rất hiệu quả. Bởi các công trình như thế sẽ tạo công ăn việc làm tại chỗ, tránh được việc dịch chuyển nguồn lao động như thời kỳ trước dịch. Các dự án loại này cũng nâng cao chất lượng sống, cải thiện được môi trường sống trực tiếp cho người dân.
Giai đoạn kinh tế thế giới đang rất bấp bênh và nhiều khó khăn này cũng buộc chúng ta chấm dứt ngay các dự án lãng phí như xây cổng chào hoành tráng. Ngay cả các dự án văn hóa, chỉnh trang đô thị, thay gạch vỉa hè chưa thật sự cần thiết cũng cần tạm ngưng. Các dự án khác cần theo tinh thần tiết kiệm và chú trọng đến hiệu quả là chính chứ không chạy theo các con số hoành tráng.
Kinh tế các nước khó khăn, ắt sẽ ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu của chúng ta. Vì thế, để cân đối cán cân thanh toán, cần kêu gọi sự tiết kiệm tiêu dùng hàng nhập khẩu ở mọi người, trở thành một phong trào rộng rãi. Dự trữ ngoại hối trong giai đoạn này có tầm quan trọng hơn bao giờ hết. Có chuẩn bị mọi mặt như thế mới mong hạn chế được các tác động khó lường của các thách thức mà nền kinh tế thế giới đang trải qua.
Mọi thứ xoay quanh quy luật cung cầu. Lạm phát cao cũng từ đó mà ra. Chỉ có một cách dễ dàng nhất để lập lại trạng thái bình thường, đó là làm những việc không bình thường so với trước đó. Trước đây bạn xài tiền nhiều, thì nay xài ít lại. Trước đây ăn uống, mua sắm, xài thoải mái vô tư, thì nay hạn chế lại… Tóm lại, đó là quá trình đòi hỏi sự tiết giảm/ tiết chế/ tiết kiệm. Đây là chìa khóa bền vững nhất, có lợi nhất, không chỉ cho bạn mà cho cả thế giới loài người.
Lạm phát cũng có cái tốt. Xài vừa/ Chơi ít/ Ăn nhẹ/ Siêng vận động/ Suy nghĩ thoáng… thì càng tốt cho sức khỏe thôi. Chỉ khổ cho người nghèo và khó. Nhà nước phải chăm lo nhiều hơn cho những đối tượng này.