(KTSG Online) - Dịch vụ mua trước trả sau (buy now, pay later – BNPL) phát triển nhanh chóng ở Đông Nam Á kể từ thời kỳ đại dịch Covid-19. Các nền tảng internet lớn nhất khu vực bao gồm Grab, Sea (công ty mẹ của Shopee) và GoTo Group đều đang cung cấp cho khách hàng các khoản vay ngắn hạn để có thể thanh toán cho nhiều sản phẩm và dịch vụ gồm taxi, giao đồ ăn và các sản phẩm làm đẹp.
- Mua trước, trả sau có thể đưa giới trẻ Mỹ vào bẫy nợ
- Châu Á: Sôi động thị trường ‘mua trước trả sau’
Gần đây nhất, hồi tháng 7, GoTo (được hình thành từ vụ sáp nhập giữa Gojek và Công ty thương mại điện tử Tokopedia ) ra mắt dịch vụ BNPL, có tên là GoPayLater Cicil (tiếng Indonesia có nghĩa là “trả góp” ), cho phép một số người dùng chọn lọc mua hàng hóa và dịch vụ từ nền tảng của GoTo với giá trị tối đa 5.000.000 rupiah (327 đô la Mỹ) và trả góp hàng tháng theo gói 2, 3, 6 hoặc 12 tháng.
Dịch vụ này bổ sung cho dịch vụ GoPayLater ra mắt vào tháng 10 năm ngoái, cho phép người dùng mua hàng hóa và dịch vụ với một hạn mức tín dụng nhất định rồi thanh toán vào cuối tháng.
Cổ phiếu của Grab, GoTo và Sea giảm giá mạnh trong năm nay do kinh doanh liên tục thua lỗ. Cổ phiếu của Grab và Sea giảm khoảng 2/3 kể từ đầu năm. Cổ phiếu GoTo, được niêm yết hồi tháng 4, đã giảm 28%. Hiện nay, tổng vốn hóa thị trường của 3 công ty này còn khoảng 60 tỉ USD.
Theo một báo cáo do Google công bố hồi năm ngoái, tổng dư nợ của các nền tảng cho vay kỹ thuật số trong khu vực được dự báo sẽ tăng gần gấp ba lần lên 116 tỉ đô la vào năm 2025.
Grab, GoTo và Sea kỳ vọng việc bổ sung dịch vụ BNPL sẽ tạo ra nhiều hoạt động kinh doanh hơn trên nền tảng của họ để thúc đẩy lợi nhuận, thay vì chỉ kiếm tiền từ chính khoản cho vay.
Nhưng các công ty công nghệ lớn này hiện đang đang tìm cách trả lời một câu hỏi mà những công ty cho vay truyền thống đã phải đối mặt trong nhiều thế kỷ: Làm thế nào để xác định được các khoản vay có được hoàn trả hay không?
Các ngân hàng thường sử dụng kết hợp điểm tín dụng, thu nhập của khách vay và lịch sử thanh toán để giảm rủi ro khách mất khả năng trả nợ. Grab, Sea và GoTo, những công ty đang cung cấp các khoản vay nhỏ, ngắn hạn và không có thế chấp, cho đến nay vẫn tránh được quy trình kiểm tra tín dụng rườm rà như vậy.
Yvonne Szeto, Phó chủ tịch phụ trách các chiến lược thương mại và bán hàng tại Công ty xử lý thanh toán Worldpay from FIS (Mỹ), cảnh báo: “Trong trường hợp không có thông tin tài chính như vậy, các nhà cung cấp dịch vụ BNPL phải đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu hạn chế hoặc thậm chí không đáng tin cậy”.
Grab, Sea và GoTo cho biết, họ quản lý rủi ro bằng cách phát triển các mô hình độc quyền để sàng lọc các đơn xin vay, với hành vi và dữ liệu của người dùng chẳng hạn lịch sử giao dịch mua sẽ là nguồn thông tin quan trọng để đánh giá điểm số tín dụng của người dùng.
Theo Patrick Cao, Chủ tịch GoTo, nguồn dữ liệu khổng lồ từ người dùng của GoTo sẽ cho phép công ty thẩm định điểm số tín dụng tốt hơn và thiết lập một “danh sách trắng người dùng” có thể sử dụng dịch vụ BNPL một cách an toàn.
Grab, Sea và GoTo cũng áp dụng các biện pháp mà trong một số trường hợp có vẻ khắt khe hơn so với các yêu cầu thanh toán bằng thẻ tín dụng. Grab, công ty vận hành một siêu ứng dụng cung cấp một loạt các dịch vụ, cho biết sẽ đình chỉ tài khoản người dùng nếu khách hàng không thanh toán cho một hóa đơn quá hạn sau khi được thông báo. Grab yêu cầu thanh toán một khoản phí quản lý để kích hoạt lại tài khoản BNPL.
Theo Anthony Tan, Giám đốc điều hành Grab, tỷ lệ nợ xấu của khách hàng Grab ổn định trong quí 2 và chỉ ở mức một con số thấp. Một số khách hàng coi những yêu cầu khắt khe hơn đó sẽ giúp tránh được các rủi ro tài chính.
Napitupulu, một người dùng của GoTo ở Jakarta (Indonesia) đã sử dụng dịch vụ GoPayLater để đặt hàng giao thực phẩm thường xuyên cũng như mua sắm trực tuyến. Anh có thể vay số tiền tương đương khoảng 65 đô la mỗi tháng. Nền tảng GoTo sẽ không cho phép anh thực hiện các giao dịch khi chi tiêu của anh ta đạt đến giới hạn vay đó, giúp anh khỏi lún sâu vào việc chi tiêu quá mức.
“Đôi khi tôi mất kiểm soát”, Napitupulu, 26 tuổi, làm việc trong lĩnh vực tiếp thị cho một ngân hàng Indonesia nói. Anh cũng có một thẻ tín dụng nhưng để dành cho các giao dịch mua lớn hơn.
Grab, Sea và GoTo chỉ cung cấp dịch vụ BNPL cho những người dùng thường xuyên để giảm rủi ro. Grab, công ty đã ra mắt dịch vụ PayLater vào năm 2019, chỉ cung cấp dịch vụ này cho những người dùng đã sử dụng ứng dụng của Grab trong ít nhất sáu tháng. Khách hàng được đánh giá tín dụng một phần dựa trên thói quen sử dụng dịch vụ gọi xe và mức xếp hạng trong chương trình khách hàng thân thiết của công ty. Dịch vụ GoPayLater Cicil của GoTo hiện chỉ khả dụng cho một số người dùng nhất định.
Tổng dư nợ cho vay của Grab trong ba tháng kết thúc vào ngày 30-6 tăng hơn gấp đôi so với một năm trước đó do có nhiều khách hàng sử dụng dịch vụ PayLater hơn. Tổng dư nợ cho vay này cũng bao gồm các khoản cho vay đối với các tài xế đối tác và người bán hàng sử dụng nền tảng của Grab.
Peter Oey, Giám đốc tài chính Grab, cho biết các khoản vay chủ yếu được huy động từ nguồn tài chính của công ty.
Theo WSJ
