Di động ở vùng cao
Tuyết Ân – Dạ Sơn
 |
| 11 giờ khuya, các thiếu niên Mường Tè vẫn còn chơi game say sưa. |
(TBVTSG) - Từ Hà Nội, chúng tôi đến Lai Châu và Điện Biên, kẻ đi công tác người theo đoàn du lịch mạo hiểm. Chúng tôi xem đây như là dịp để “trắc nghiệm” các tiện ích của dịch vụ viễn thông di động mà trong công việc và cuộc sống thường ngày chúng đã trở thành công cụ không thể thiếu được.
Cách trung tâm thị xã Lai Châu hơn 200 km, Mường Tè được xem là một trong hai huyện nghèo nhất cả nước (huyện còn lại là Sìn Hồ, cũng thuộc Lai Châu). Chúng tôi có dịp đến công tác tại đây để ghi nhận tình hình kinh-tế xã hội của huyện trước khi thực hiện Nghị quyết 30A của Chính phủ về giảm đói nghèo nhanh và bền vững cho người dân thông qua sự hỗ trợ của các doanh nghiệp nhà nước.
Cùng với hạ tầng điện, hệ thống đường sá, trường học, trạm xá thì lĩnh vực thông tin liên lạc cũng được đặc biệt quan tâm phát triển cho các huyện vùng cao hiện nay.
Internet vùng sơn cước
Toàn bộ thị trấn Mường Tè (thuộc huyện Mường Tè) có hai điểm truy nhập Internet công cộng, một của Bưu điện Mường Tè và một của tư nhân đầu tư. Các điểm Internet công cộng này rất đông khách, các máy đều kín chỗ và phải xếp hàng chờ đến lượt. Điểm truy nhập của Bưu điện Mường Tè chỉ mở cửa đến 22 giờ, còn điểm của tư nhân mở cửa suốt đêm.
Ở Bưu điện Mường Tè, 100% máy là do các em tuổi khoảng 11-15 sử dụng và chủ yếu là để chơi trò chơi trực tuyến. Với đường truyền 2 Mb/giây qua tuyến vi ba, điểm truy nhập này có thể đáp ứng được nhu cầu về trò chơi trực tuyến trên 15 máy tính.
Giá dịch vụ ở đây khoảng 3.000 đồng/giờ. Với 3.000 đồng này một học sinh nội trú tại trường Phìn Hồ có thể tự lo một bữa cơm cho mình. Tôi hỏi một thiếu niên khoảng 10 tuổi đang chat với bạn: “Tại sao cháu lại thích Internet?”, cậu thủng thẳng đáp: “Vì có net thì có game và có thể chat”. Quan sát tất cả các màn hình trong phòng máy, chúng tôi thấy 100% máy đều cài trò chơi của các nhà cung cấp thịnh hành nhất hiện nay và các em đều chat qua Yahoo! Messenger.
Mặc dù đã có dán các bản quy định về truy nhập Internet ở nhiều vị trí trong phòng nhưng các cán bộ bưu điện trông coi phòng máy vẫn phải giám sát màn hình để phòng các em vào các trang web có nội dung không lành mạnh. Đến khoảng 22 giờ, nhìn sang góc phòng tôi thấy một cậu bé đang gõ tên một ca sĩ teen nổi tiếng của Việt Nam vào cửa sổ tìm kiếm của Google. Chợt nghĩ, học sinh nơi đây đã biết cách tiếp cận với Internet nhưng tiếc rằng còn thiếu những yếu tố cần thiết là lượng nội dung thông tin hữu ích và phương pháp hướng dẫn để giúp các em có thể sử dụng Internet phục vụ cho việc học tập, bên cạnh việc giải trí lành mạnh.
Sóng di động “trên cao”
 |
| Những dòng điện thoại giá rẻ được người dân Điện Biên Phủ sử dụng khá phổ biến. |
Chúng tôi có mặt ở đỉnh đèo Pha Đin lúc trời đã xế chiều. Xe dừng lại nghỉ cho mọi người có thể đứng trên cao nhìn xuống những cung đường hiểm trở của núi rừng Tây Bắc. Bản làng bên dưới các thung lũng lãng đãng trong sương khói. Chúng tôi lặng ngắm núi rừng Tây Bắc nhưng không khỏi rùng mình trước tuyến đường quá hẹp và bên dưới là những vực sâu thăm thẳm có đến hàng ngàn mét!
Xe dừng lại không lâu trên đỉnh đèo nhưng chúng tôi cũng kịp thử “đo sóng” của các nhà cung cấp dịch vụ. Trên đỉnh đèo sóng điện thoại di động rất chập chờn, nhưng vẫn có thể liên lạc được. Dọc cung đường từ Hà Nội, Hà Tây lên Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu đến Điện Biên, có thể nói trạm phát sóng di động của các mạng đã phủ đầy, tuy chỗ mạnh chỗ yếu do ảnh hưởng của địa hình, nhưng vẫn có thể sử dụng được cho điện thoại.
Một cô bạn đồng nghiệp sử dụng dịch vụ của MobiFone để “giải quyết từ xa” việc gia đình nhưng sóng cứ bị gián đoạn và cô phải “hét lên” với người bên kia đầu dây. Các mạng khác cũng thế, sóng đều bị ảnh hưởng khi xe chạy qua những góc đèo khuất. Tôi thử mở máy S-Fone gọi cho bạn bè, cuộc nói chuyện diễn ra ổn thỏa chừng hai phút cho đến khi xe chạy vào một đoạn đường khuất thì sóng lại “trắng”. Trong lúc đó, có lẽ nhờ chiến dịch “đánh” vào thị trường nông thôn những năm gần đây mà Viettel đã phủ sóng tương đối rộng ở khu vực này. Tuy nhiên, chất lượng sóng cũng không thể bảo đảm hoàn toàn ở nơi địa hình trắc trở và dân cư thưa như thế này.
Ở thành phố Điện Biên Phủ (tỉnh Điện Biên) – thủ phủ du lịch của vùng Tây Bắc – bạn có thể dùng điện thoại của bất cứ nhà mạng nào để liên lạc mà không sợ mất sóng. Trên đỉnh đồi A1, bốn chiếc máy dùng mạng của VinaPhone, MobiFone, S-Fone và Viettel mà tôi mang theo để “đo” đều đầy sóng. Có lẽ đây là tâm điểm du lịch nên không có nhà cung cấp dịch vụ nào bỏ qua cơ hội “thu tiền” khách thập phương. Nhưng với Internet thì “bó tay”, vì ở khách sạn Him Lam – khách sạn lớn nhất nhì của tỉnh Điện Biên, không nối mạng Internet cũng không có Wi-Fi. Cả hai thiết bị truy cập qua sóng MobiFone và S-Fone tôi mang theo đều chập chờn, lúc có lúc không và liên tục đứt đoạn. Dùng điện thoại truy cập Internet để liên lạc qua Yahoo! chat trong khu vực nội thị cũng gặp tình trạng tương tự.
Ở thị trấn Mường Tè, sử dụng thiết bị Fast Connect của MobiFone có thể kết nối Internet qua sóng di động nhưng khó có thể gửi hay nhận e-mail vì tốc độ đường truyền khá thấp. Tuy nhiên, nếu cần trao đổi qua mạng thì tiện ích Super Sim của mạng này vẫn có thể gửi e-mail qua điện thoại đi động. Tại trung tâm thị xã Lai Châu và trung tâm Mường Lay (thị xã Lai Châu cũ – nay thuộc Điện Biên), thiết bị này kết nối khá hơn.
Thiết bị của S-Fone cũng có thể sử dụng tốt ở trung tâm nhưng khi ra khỏi thị xã Lai Châu thì mất tín hiệu. VinaPhone tuy có “sóng khỏe” khi đi qua các tỉnh nhưng lại không có thiết bị truy nhập Internet di động gắn liền với máy tính xách tay thật là bất tiện. MobiFone thì khi mạng mất sóng có thể sử dụng sóng roaming với VinaPhone nhưng lại không sử dụng được thiết bị di động kết nối với máy tính để truy cập Internet.
Hầu hết các mạng đi động cũng đều “mất sóng” khi ra khỏi các trung tâm xã hoặc huyện. Chúng tôi lên xã Bum Tở, cách thị trấn Mường Tè khoảng 20 km, nơi người dân tộc La Hủ sinh sống, thì điện thoại hoàn toàn không có một vạch đo tín hiệu di động nào của các nhà mạng. Cán bộ xã cho biết, đã thấy các nhà mạng trồng cột nhưng chưa thấy “sóng về”. Toàn bộ xã hiện mới có một máy điện thoại cố định của VNPT dành riêng cho công việc liên lạc của ban lãnh đạo xã.
Rõ ràng, với hạ tầng hiện tại các nhà cung cấp dịch vụ đã đáp ứng được phần nào nhu cầu thông tin liên lạc của người dân vùng cao. Dù cho những năm gần đây các nhà cung cấp liên tục “tấn công” vào thị trường nông thôn, nhưng những nơi hẻo lánh và sức mua của người dân kém cỏi như thế này vẫn chưa đủ sức thu hút họ. Để người dân ở những huyện nghèo nhất nước như Mường Tè hay Sìn Hồ có thể hưởng được những dịch vụ và tiện ích như người dân miền xuôi, các nhà cung cấp dịch vụ còn phải đầu tư rất nhiều.
