Foxconn và tập đoàn dầu khí PTT của Thái Lan tham vọng làm chủ cuộc đua xe điện

(KTSG Online) – Foxconn cùng tập đoàn dầu khí PTT sẽ đầu tư đến 2 tỉ đô la để sản xuất xe điện trong vòng 5-6 năm tới. Đây là sự chuyển mình của ngành công nghiệp xe hơi Thái Lan với tham vọng trở thành trung tâm xe điện hàng đầu ở Đông Nam Á. Riêng Foxconn, nhà thầu lớn nhất của Apple, là tìm kiếm vị trí và các cơ hội phát triển mới bên ngoài lãnh địa lắp ráp cho các hãng smartphone hàng đầu thế giới.

• Honda và General Motors lập nền tảng chia sẻ công nghệ chế tạo xe điện
• Thiếu linh kiện, các hãng xe hơi bị mất doanh số hơn 130 tỉ đô la

Không muốn đánh mất vai trò trung tâm

Các thủ tục giấy tờ sẽ hoàn tất trong quí cuối năm với vốn đăng ký không vượt quá 100.000 đô la. Nhà máy và trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) của liên doanh nằm trong đặc khu kinh tế của Vành đai kinh tế phía Đông của Thái Lan. Dự kiến, liên doanh sẽ bắt đầu sản xuất linh kiện và xe điện (EV) từ năm 2023 với công suất ban đầu là 50.000 xe mỗi năm và nâng dần lên 150.000 – 200.000 xe.

Hãng con Arun Plus của PTT sẽ chiếm 60% cổ phần, trong khi đó hãng con Lin Yin của Foxconn giữ phần còn lại.

Phát biểu tại lễ ký kết hôm 14-9, Spattapong Punmeechaow, Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Năng lượng, đã nói rằng ngành công nghệ EV có vai trò quan trọng trong đường hướng phát triển mới của Thái Lan. “Thỏa thuận này sẽ giúp PTT trở thành trung tâm sản xuất EV trong khu vực” – Chủ tịch kiêm CEO Auttapol Rerkpiboon nói trong thông cáo.

Liên doanh này là kết quả hiện thực hóa bản ghi nhớ ký kết hồi tháng 5 giữa PTT và Foxconn về việc cùng phát triển một nền tảng mở để sản xuất EV và các linh kiện chính cho ngành công nghiệp xe hơi Thái Lan.

Làn sóng đầu tư của các hãng xe Nhật Bản vào Thái Lan thập niên 1960 đã tạo nên nền móng cho ngành công nghiệp xe hơi nước này. Nhưng chỉ từ sau cuộc khủng hoảng tài chính Đông Nam Á năm 1997, Thái Lan mới vươn lên trở thành trung tâm chế tạo và xuất khẩu xe hơi hàng đầu của ASEAN. Chiến lược này tạo nên hàng trăm ngàn việc làm và chuyển giao công nghệ mới, giúp kinh tế Thái Lan chuyển mình.

Bangkok không bao giờ muốn mất đi vai trò trung tâm của ngành công nghiệp xe hơi, thậm chí ngay cả khi có sự chuyển dịch sang xe điện. Ủy ban quốc gia về thế hệ xe mới do Phó thủ tướng Supattanapong điều hành đã đặt ra mục tiêu lớn cho ngành công nghiệp là nâng tỷ lệ các loại xe có mức phát thải bằng không lên 30% trong tổng lượng xe bán ra vào năm 2030. Ủy ban cũng hy vọng 50% số xe sản xuất tại Thái Lan sẽ chạy hoàn toàn bằng điện vào năm bản lề 2030.

Trong nỗ lực phát triển cơ sở hạ tầng cho xe điện, chính phủ Thái Lan cũng đưa ra nhiều chính sách ưu đãi đối với ngành sản xuất pin sạc và khuyến khích các doanh nghiệp chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện vào tháng 5-2021.

Những tay đua đầu tiên

Thị trường xe điện Thái Lan đang chào đón những tay chơi mới, dù là ít ỏi. Hồi tháng 6 rồi, Great Wall Motors của Trung Quốc cũng khai trương nhà máy xe điện đầu tiên có vốn đầu tư đến 726 triệu đô la trong Hành lang kinh tế phía Đông. Nhà máy này sẽ sản xuất 80.000 xe lai (chạy bằng xăng và điện) mỗi năm trong thời gian đầu, sau đó chuyển sang các dòng xe EV có giá thành tương đối cho thị trường trong nước và khu vực.

Sự tham gia của những tay chơi mới đã làm rúng động các thương hiệu xe của Nhật Bản như Toyota, Nissan và Honda vốn chiếm đến 90% thị phần. Các hãng Nhật nhận ra tiềm năng của thị trường xe điện, nhưng lại không đủ “dũng khí” để chuyển dịch khỏi mảng sản xuất xe xăng.

Trong khi đó, mảng chế tạo xe điện là thị trường tương đối dễ chinh chiến, bởi EV có ít linh kiện cơ khí hơn xe chạy bằng xăng. Các hãng xe lâu đời hiện nay đang đối diện nhiều nguy cơ trong chuyển dịch từ sản xuất xe xăng sang xe điện bởi họ phải xem xét và tái cấu trúc một phần nào đó hay phần lớn chuỗi cung ứng. Quá trình này có thể khiến một số hãng cơ khí phải thu hẹp sản xuất, trong khi đó các hãng sản xuất linh kiện điện tử và dịch vụ công nghệ thông tin lại được mở rộng.

Tại các nước Đông Nam Á, 66% người tiêu dùng nói rằng sẽ chọn phương tiện đi lại chạy bằng điện trong tương lai gần – theo nghiên cứu do Frost & Sullivan thực hiện dưới sự tài trợ của hãng xe Nissan công bố vào tháng 2 vừa rồi.

Foxconn thâm nhập lãnh địa “iPhone bốn bánh”

Tập đoàn Đài Loan là nhà thầu chế tạo và lắp ráp hàng điện tử hàng đầu thế giới với danh sách dài các khách hàng đáng nể gồm Apple, Google, Facebook, Microsoft, Amazon, HP và cả hãng Xiaomi của Trung Quốc. Từ vị trí nhà thầu hàng điện tử, Foxconn đang chuyển mình để đón đợt sóng mới của sản xuất xe điện khi ngành công nghiệp smartphone đang chậm lại.

“Các nhà máy của chúng ta sẽ bắt đầu sản xuất hàng loạt ở Mỹ rồi Thái Lan trong năm 2023. Chúng ta cũng đang thảo luận về các địa điểm mở nhà máy ở châu Âu trong chiến lược đặt dấn ấn toàn cầu trong lĩnh vực xe điện”, Chủ tịch Young Liu của Foxconn phát biểu trong hội nghị các nhà đầu tư.

Foxconn đang chuyển sang sản xuất con chip sử dụng trong xe hơi, các linh kiện chính, thiết kế các phần mềm tự lái hiện đại và dây chuyền lắp ráp xe điện. Nhà thầu lớn nhất của Apple cũng hình thành MIH EV Open Platform – nền tảng mở về phần mềm và phần cứng, bao gồm phần khung, thiết kế nền điện tử và phần mềm hỗ trợ xe tự lái. Nền tảng này sẽ giúp các hãng xe điện, đặc biệt các hãng mới, rút ngắn thời gian phát triển dòng xe điện mới. Hiện có đến 1.800 công ty tham gia nền tảng này, trong đó Qualcomm, Microsoft và nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới Contemporary Amperex Technology (CATL).

Ngoài Thái Lan, nhà máy ở Mỹ của Foxconn sẽ phục vụ cho các startup chế tạo xe điện như hãng Fisker của Mỹ. Dự kiến, các EV đầu tiên sẽ xuất xưởng cuối năm 2023. Hiện Foxconn vẫn đang thảo luận với ba tiểu bang của Mỹ về địa điểm mở nhà máy, bao gồm bang Wisconsin vốn đã chuẩn thuận cho Foxconn điều chỉnh kế hoạch đầu tư 10 tỉ đô la vào tiểu bang này trong năm 2017.

Foxconn cũng có kế hoạch chi 90 triệu đô la để mua lại một nhà máy sản xuất chip ở thành phố Tân Trúc, Đài Loan trong chiến lược đảm bảo nguồn cung chip của tập đoàn. Đây cũng là kế hoạch để cạnh tranh với các hãng thầu đối thủ như Pegatron của Đài Loan và Luxshare Precision Industry của Trung Quốc đang giành các hợp đồng lắp ráp từ Apple với Foxconn.

Nhưng tham vọng của Foxconn lúc này là chinh phục lãnh địa mới. Câu hỏi của các nhà lãnh đạo của tập đoàn lắp ráp hàng điện tử lớn nhất thế giới lúc này là: Tại sao chúng ta có thể lắp ráp iPhone mà không thể tạo ra những “chiếc iPhone có bốn bánh”?

Foxconn hy vọng sẽ chế tạo xe cho startup Byton của Trung Quốc, nhưng hiện tài chính của Byton đang cạn dần. Foxtron, một liên doanh của Foxconn và Yulon Motor, đã sử dụng nền tảng MIH để thiết kế một chiếc xe buýt điện nguyên mẫu cho một nhà điều hành vận tải phía Nam Đài Loan, sẽ lăn bánh vào năm tới.

Hãng sản xuất động cơ Nidec hàng đầu của Nhật Bản hồi tháng 7 nói rằng đang đàm phán với Foxconn để lập liên doanh sản xuất động cơ xe điện vào năm tới. Nidec từng công khai mục tiêu cung cấp 45% động cơ xe điện vào năm 2030.

Chế tạo một chiếc xe điện có thể đơn giản hơn việc chế tạo một chiếc xe chạy xăng, nhưng vẫn phức tạp hơn việc tạo ra một chiếc iPhone. Sản xuất xe điện đòi hỏi số linh kiện nhiều hơn smartphone ít nhất 10 lần và yêu cầu an toàn cao hơn nhiều so với thiết bị cầm tay. “Bởi suy cho cùng, an toàn của xe điện là vấn đề sinh tử”, Nikkei Asia nhận định.

Nhưng kỷ nguyên của xe điện đang tạo ra các cơ hội. Sẽ có những công nghệ chế tạo xe mới và những mô hình xe hơi khác nhau. “Các hãng xe truyền thống và những hãng mới sẽ tìm thấy vị thế của mình. Thị trường đủ lớn cho tất cả tham gia”, Chiu Shi-fang của Viện Nghiên cứu kinh tế Đài Loan nói.

Apple cũng đang tham vọng tạo ra dòng xe thông minh iCar.  Từng là đối tác với Foxconn, nhưng kể từ khi nền tảng thiết kế xe điện MIH xuất hiện, Apple nay đã có đối thủ tiềm năng có tầm vóc.