Jeffrey P. Bezos – Tiên phong và mạo hiểm

Jeffrey P. Bezos – Tiên phong và mạo hiểm

Hoàng Xuân Phương

Bezos giới thiệu máy tính bảng Kindle Fire hôm 28-9-2011.

(TBVTSG) – Sự phát triển của công nghệ thông tin qua từng thời kỳ luôn gắn liền với những người đi tiên phong biết cách nhận dạng đúng cơ hội và dám mạo hiểm. Và Jeffrey Preston Bezos có thể được xem là một trong những nhân vật điển hình trong xu hướng phát triển nền thương mại điện tử của thế giới. Tên tuổi của Jeff Bezos không chỉ gắn liền với doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến mang tên dòng sông hùng vĩ Amazon mà còn gắn liền với một thiết bị số mang tính cách mạng đối với văn hóa đọc của cộng đồng – máy đọc sách Kindle.

Sự nghiệp của Jeff Bezos bắt đầu vào độ tuổi “tam thập nhi lập”, với quyết định mạo hiểm lập ra công ty thương mại điện tử với trang web Amazon.com và khởi nghiệp bằng việc kinh doanh sách. Từ những năm 1990, Bezos đã nhận định rằng Internet sẽ có một mức tăng trưởng đến chóng mặt trong tương lai và đi đến quyết định thành lập công ty năm 1994 để khai phá nguồn tài nguyên này. Dưới mắt Jeff lúc bấy giờ “Internet là tương lai của nhân loại. Đó không chỉ là một thư viện khổng lồ mà còn là một thị trường rộng lớn cho việc kinh doanh mọi lĩnh vực sản phẩm”. Từ việc khám phá đến khai phá, Bezos đã góp phần viết nên trang sử mới cho nền thương mại thế giới hiện đại.

Khởi nghiệp với thương mại điện tử

Câu chuyện làm thương mại điện tử bắt đầu từ một garage trong khu ngoại ô Bellevue của thành phố Seattle (Mỹ). Mùa hè 1994, sau những đêm suy nghĩ  cùng khát vọng cháy bỏng về việc khai mở cho riêng mình một thế giới trên Internet, Bezos đã làm đơn xin từ chức sau bốn năm làm việc cho hãng dịch vụ tài chính D.E.Shaw & Co. ở New York, để lại sau lưng chức Phó chủ tịch thứ nhất cùng con đường thăng tiến và cả sự luyến tiếc của ban giám đốc và các nhân viên. Cùng với người bạn đời là McKinsey quen nhau từ thủa đại học ở Princeton, Bezos chuyển đến thành phố công nghiệp Seattle để tận dụng sự phát triển bùng nổ của Internet tại đây làm cơ hội khởi nghiệp Amazon. Tháng 7 năm đó họ thuê một căn nhà hai phòng và dùng garage làm nơi đặt ba máy Sun chuẩn bị cho việc cho ra đời một trong những công ty thương mại điện tử đầu tiên và hàng đầu cho đến ngày nay.

Hai người đã bắt đầu bằng việc nghiên cứu các mặt hàng thường được người tiêu dùng đặt mua qua thư điện tử (e-mail) và chuyển qua bưu điện rồi từ đó lập thành cơ sở dữ liệu cho chúng để một năm sau, ngày 16-7-1995, trang web Amazon.com ra đời. Khi đó, Jeff đã quả quyết rằng: “Nếu tôi thất bại, sẽ không phải là việc để đáng hối tiếc, nhưng tôi biết chắc một điều là tôi sẽ rất hối tiếc nếu không dám mạo hiểm”.

Ngôi chợ ảo này bắt đầu như một hiệu sách trực tuyến, nhưng nhanh chóng đa dạng hóa lĩnh vực bán lẻ, từ đĩa DVD, CD, dịch vụ tải nhạc MP3, phần mềm máy tính, các trò chơi… đến các mặt hàng điện tử, hàng may mặc, đồ gỗ, thực phẩm, đồ chơi các loại.

Theo những câu chuyện được kể lại cho giới truyền thông, khi trang web Amazon.com bắt đầu xuất hiện trên Internet, những người xung quanh có thể nhìn thấy cảnh làm việc tất bật gần như 24/24 của tất cả mọi thành viên của công ty trong văn phòng 500m2 được thuê ở tầng hai và kho chứa sách 200m2 nằm ở tầng hầm của cùng một tòa nhà. Bezos hồi tưởng lại rằng vào thời điểm đó, có người đã nhìn ông “như thể người từ sao Hỏa mới đến Trái đất” khi ông nhắc nhân viên rằng do công ty không có bàn làm việc nên mọi người phải quỳ gối lên sàn để đóng gói sách cho kịp với thời hạn giao hàng!

Với mức chiết khấu lên tới 10-30% tùy từng cuốn sách, giá trị các đơn đặt hàng qua trang web trong tuần đầu đã lên tới 12.000 đô la trong khi nhân viên chỉ giao được số lượng đơn hàng trị giá 846 đô la. Tuần thứ hai bắt đầu khá hơn với 7.000 đô la giá trị đơn hàng được giao trong 15.000 đô la đặt hàng. Nhưng chỉ 30 ngày sau, Amazon.com đã nhận được các đơn đặt hàng từ 50 tiểu bang và 45 quốc gia và vùng lãnh thổ bên ngoài nước Mỹ, doanh số tháng 9-1995 đạt mức 20.000 đô la mỗi tuần. Trang web đã phải trải qua nhiều lần chỉnh sửa. Nhưng sự hoàn chỉnh đầu tiên của Amazon.com lại là phong cách phục vụ, bắt đầu từ người chủ doanh nghiệp. Nhân viên của công ty có trách nhiệm phải trả lời ngay tất cả e-mail và đăng công khai lên mạng mọi ý kiến khách hàng, kể cả khi họ phàn nàn về các món hàng đang bán. Bezos gọi đó là “nền tảng của Amazon.com” mà nay cũng trở thành tác phong phục vụ khách hàng của ngành thương mại điện tử.

Không ngừng mạo hiểm

Khi mà thương mại điện tử đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động giao thương toàn cầu, người ta càng ngưỡng mộ và thán phục ý tưởng của Bezos. Thương mại điện tử lan nhanh như vết dầu loang chỉ sau những cú nhấp chuột, nhưng lúc bấy giờ không ít người cho rằng ý tưởng của Bezos là điên rồ.

Amazon ngày nay là một tập đoàn đa quốc gia có hàng ngàn chi nhánh trên khắp thế giới cùng các trang web riêng cho từng khu vực. Hiện tại, tập đoàn này cũng được xem là nhà bán lẻ trực tuyến lớn nhất ở Mỹ. Doanh thu bán hàng tính đến đầu năm 2010 lên tới 30 tỉ đô la Mỹ, gấp ba lần đối thủ về nhì là tập đoàn Staples. Trên thực tế, giá trị cổ phiếu của Amazon.com đã tăng ngoạn mục kể cả trong thời kỳ suy thoái, từ 6 đô la vào năm 2001 lên 180 đô la vào năm 2010, và các nhà phân tích dự đoán doanh số của công ty sẽ đạt mức 100 tỉ đô la vào năm 2015. Thị trường trực tuyến mỗi ngày một thêm sôi động và người ta đang chứng kiến một dòng chảy mới mạnh mẽ đến từ các nhà bán lẻ truyền thống như Sears, Wal-Mart hay P.C.Penney.

Nếu trước đó Bezos thường nói như đùa rằng nếu ai không tin vào dự án thương mại điện tử thì chỉ cần bố thí vào đó 5 xu Mỹ cũng đủ giúp ông thành công, thì thực tế đã chứng minh những quyết định mạo hiểm của ông là đúng đắn. Chỉ ba ngày sau khi trang web Amazon.com triển khai, ông chủ Yahoo! là Jerry Yang đã nhận ra giá trị của một cuộc cách mạng kinh doanh và đưa ra đề nghị hợp tác bằng việc quảng cáo. Cái ý tưởng đã từng được xem là “điên rồ” đó đã ngày càng chinh phục các nhà đầu tư bằng hiệu quả thực chất. Còn trong chính gia đình của Jeff, người mẹ Jacklyn và bố dượng cũng là cha nuôi Miguel Bezos đã nhận ra giá trị của ý tưởng đó khi họ cho rằng: “Chúng tôi không phải dốc tiền đầu tư vào dự án của Jeff mà chính là đầu tư vào con trai của chúng tôi”. Nhưng Internet là một dòng chảy không bao giờ ngừng nghỉ của những tri thức. Một lần nữa năng lượng của dòng chảy đang hình thành nên trong Bezos những ý tưởng “điên rồ” khác.

Từ năm 2001, Jeff bắt đầu một cuộc mạo hiểm mới khi quyết định chia sẻ miễn phí các gian hàng ảo trên trang web của chính mình cho các đối thủ cạnh tranh. Tiếp nối sau đó, những ý tưởng khác được cụ thể hóa qua việc cho ra đời các thiết bị số như Kindle, Kindle Fire và có thể cả Kindle Smartphone trong tương lai.

Không chỉ dừng lại ở vai trò nhà bán sách truyền thống, vào năm 2007, Amazon đã chào hàng thị trường dòng máy Kindle sử dụng cho việc đọc sách và tạp chí miễn phí trên mạng. Rồi tháng 9-2011, khi điện toán đám mây trở thành một mảnh đất màu mỡ của ngành công nghệ thông tin thì Amazon cho ra đời dòng máy tính bảng Kindle Fire có thể khai thác miễn phí dữ liệu và các ứng dụng từ hệ thống điện toán đám mây của mình. Người ta không biết những gì sẽ xảy ra sau những quyết định táo bạo của Bezos, ngoại trừ một triết lý kinh doanh khá lạ đời của ông là “muốn kiếm được tiền thì hãy cho không những gì mình có!”.

Khởi đầu cho thời đại sách điện tử

Jeffrey P. Bezos, người sáng lập Amazon.com.

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin cho phép mỗi người trong chúng ta có thể hình dung rằng trong những năm sắp tới các học sinh, sinh viên có thể đến trường chỉ với một thiết bị đọc sách (e-reader) nặng không quá 200g thay cho chiếc cặp sách nặng trĩu trên vai.

Khi đó, các giáo trình và các bài hướng dẫn kỹ năng cho mọi môn học, từ âm nhạc đến hội họa sẽ được lưu trữ bởi các kho dữ liệu. Người thầy sẽ bắt đầu giờ học bằng việc cung cấp các địa chỉ trên Internet để mỗi học viên tự tải (download) tài liệu, giáo trình của buổi học vào máy trước khi nghe giảng bài. Câu chuyện này không hề là sự viễn vông, khi mà Jeff Bezos – một trong những người đang góp phần vào việc thay đổi văn hóa đọc – giới thiệu Kindle với người tiêu dùng vào năm 2007. Thiết bị điện tử với bề rộng chưa bằng một trang giấy này được kết nối với Internet để hỗ trợ người sử dụng có thể đặt mua sách báo, tải xuống máy và đem ra đọc ở bất cứ lúc nào vào bất cứ nơi đâu thông qua một màn hình công nghệ E Ink làm chữ nổi lên như bản in.

Chỉ sau bốn năm, kho dữ liệu của Amazon.com đã chứa 950.000 đầu sách điện tử có giá bán rẻ hơn khá nhiều so với sách in và khoảng 1,8 triệu đầu sách miễn phí được xuất bản từ trước năm 1923. Bản thân mỗi máy Kindle có thể tải và lưu trữ cùng một lúc hàng trăm cuốn sách. Bezos hẳn đã ngạc nhiên khi chỉ 33 tháng sau khi Kindle chào đời thì doanh số bán sách điện tử đã lớn hơn doanh số bán sách in.

Ở Mỹ, Amazon.com hiện chiếm hơn 70% thị phần sách điện tử (e-book). Mặc dù doanh số bán sách điện tử hiện mới chỉ chiếm 6,4% so với sách in thì tốc độ tăng trưởng của nó cũng đáng để xem xét. Chỉ trong năm tháng đầu năm nay, mức tăng trưởng đã lên đến 160%, cùng lúc với sự sụt giảm đến 20% của cả hai loại sách bìa cứng và bìa mềm. Một lần nữa, Jeff Bezos lại làm nên một cuộc cách mạng, lần này là trong lĩnh vực xuất bản và thu hút các nhà kinh doanh chuyển sang bán sách kỹ thuật số.

Tuy vậy, đằng sau cuộc cách mạng này, những người yêu thích công nghệ có thể nhận ra sự chuyển hướng của Amazon vào dịch vụ lưu trữ dữ liệu cho các trang web cũng như trước đây tập đoàn này đã đầu tư vào các kho sách. Trong khi kho lưu trữ dữ liệu Simple Storage Service gọi là S3 của Amazon với khoản thu phí trên dưới 15 xu Mỹ/GB/tháng đã có những khách hàng lớn như Linden Labs cho các máy Second Life và Microsoft cho chương trình Direct Student Download thì dịch vụ Cloud Drive cũng đang nhanh chóng qua mặt Apple và Google để trở thành kho dự trữ âm nhạc trực tuyến lớn nhất. Điều này càng được khẳng định vào ngày 28-9 năm nay khi Bezos chính thức giới thiệu máy tính bảng Kindle Fire và hai kiểu máy đọc sách tân tiến hơn là Kindle Touch và Kindle Touch 3G, tất cả đều có giá bán bình dân.

Việc Amazon tham gia vào thị phần máy tính bảng là thách thức lớn cho Apple với dòng thiết bị đình đám iPad và cho Samsung với Galaxy. Các khách hàng của nhà bán sách trực tuyến này đều được nhận một tài khoản trên điện toán đám mây gọi là Amazon Cloud để khai thác các kho sách, kho nhạc, đoạn video, phim ảnh cùng các ứng dụng của hệ điều hành Android mà Amazon đã tăng cường đầu tư từ mấy năm nay.

____________________________________________

Tài liệu tham khảo:

– Jeff Bezos: http://en.wikipedia.org/wiki/Jeff_Bezos

– Global Players: Jeff Bezos, CEO, Amazon http://www.thomaswhite.com/explore-the-world/global-players/jeff-bezos.aspx

– Jeff Bezos Interview: http://www.achievement.org/autodoc/page/bez0int-1