(KTSG Online) – Trong một động thái có thể đánh dấu sự thay đổi lớn ở một đất nước có chính sách nhập cư nổi tiếng khắt khe, Nhật Bản cho biết đang xem xét cho phép lao động nước ngoài có kỹ năng thiên về tay chân làm việc trong 14 ngành nghề lưu trú vô thời hạn tại nước này đồng thời cho phép họ bảo lãnh thân nhân sang cư trú. Đây là thông tin có ý nghĩa lớn đối với lao động Việt Nam đang làm việc có thời hạn tại Nhật Bản.
Theo một đạo luật của Nhật Bản có hiệu lực vào năm 2019, hạng mục lao động nước ngoài có kỹ năng đặc định (specified skilled workers) trong 14 lĩnh vực gồm điều dưỡng, vệ sinh tòa nhà, chế tạo máy công nghiệp, xây dựng, đóng và sửa chữa tàu biển, nông nghiệp, ngư nghiệp, chế biến thực phẩm… chỉ được phép lưu trú tối đa 5 năm tại Nhật Bản và không được phép mang theo gia đình.
Những nước ngoài trong các lĩnh vực nói trên được phân vào nhóm kỹ năng đặc định số 1, tức đòi hỏi phải có kỹ năng cần thiết cũng như có kiến thức và kinh nghiệm ở mức độ tương đối. Riêng lao động nước ngoài ở 2 lĩnh vực xây dựng và đóng, sửa chữa tàu có thể chuyển sang nhóm kỹ năng đặc định số 2 sau khi đạt được kỹ năng thành thạo. Những lao động thuộc nhóm này được phép lưu trú vô thời hạn và bảo lãnh gia đình sang Nhật Bản
Luật trên được ban hành nhằm thu hút khoảng 345.000 lao động có kỹ năng đặc định từ nước ngoài trong vòng 5 năm. Nhưng thực tế, trước khi đại dịch Covid-19 ập đến, Nhật Bản chỉ đón nhận khoảng 3.000 lao động trong hạng mục này mỗi tháng.
Tính đến cuối năm 2020, có 1,72 triệu lao động nước ngoài cư trú và làm việc tại Nhật Bản, chiếm khoảng 2,5% lực lượng lao động của nước này. Giờ đây, chính phủ Nhật Bản đang xem xét nới lỏng các hạn chế lưu trú đối với nhóm lao động có kỹ năng đặc định số 1.
Hãng tin Reuters hôm 18-11 dẫn lời một quan chức của Bộ Tư pháp Nhật Bản cho biết chính phủ Nhật Bản có thể sửa đổi luật trên để cho phép những lao động nhập cư có kỹ năng đặc định lưu trú và làm việc vô thời hạn tại Nhật Bản, sớm nhất là ngay trong năm 2022.
Bộ trưởng Tư pháp Nhật Bản, Yoshihisa Furukawa cũng nói rằng ông đang xem xét mở rộng phạm vi áp dụng đặc quyền lưu trú vô thời hạn cho lao động nước ngoài sau khi lắng nghe ý kiến từ các bộ ngành liên quan.
Ông nói: “Chúng tôi muốn bảo đảm rằng chính sách mới sẽ được sử dụng đúng đắn để giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động trầm trọng ở Nhật Bản”.
Ông cho biết thêm rằng lưu trú vô thời hạn theo diện nhóm kỹ năng đặc định số 2 không phải là hệ thống cho phép lao động nước ngoài cư trú vĩnh viễn ở Nhật Bản.
Chánh Văn phòng nội các Nhật Bản, Hirokazu Matsuno xác nhận chính phủ đang xem xét vấn đề này. Ông nói: “Theo tôi biết, Cục Di trú Nhật Bản và các cơ quan liên quan đang xem xét vấn đề này để mở rộng đặc quyền lưu trú dài hạn cho lao động nước ngoài ở nhiều lĩnh vực khác”.
Ông lưu ý rằng bất cứ sự thay đổi nào cũng có thể cho phép lao động nước ngoài gia hạn thị thực nhiều lần nhưng chưa cấp cho họ tư cách thường trú nhân ngay lập tức.
Chính phủ Nhật Bản từng nhiều lần xem xét nới lỏng hạn chế thời gian lưu trú và làm việc của lao động nhập cư vì nhiều doanh nghiệp ở nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới than phiền đó là một trong những lý do họ ngại tuyển dụng lao động nước ngoài.
Nếu luật sửa đổi có hiệu lực, những lao động nhập cư trong tất cả 14 lĩnh vực nói trên tại Nhật Bản, trong đó, có rất nhiều người đến từ Việt Nam và Trung Quốc, sẽ được phép gia hạn thị thực không hạn chế số lần đồng thời được phép mang theo thân nhân sang Nhật Bản.
Nhập cư từ lâu được xem vấn đề nhạy cảm tại Nhật Bản vì nhiều người dân xem trọng tính đồng nhất về sắc tộc. Song sức ép nới lỏng chính sách nhập cư ở nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới đang gia tăng khi tình trạng thiếu lao động ngày càng trầm trọng do dân số trong nước đang giá hóa và suy giảm.
Toshihiro Menju, Giám đốc điều hành Trung tâm Trao đổi quốc tế Nhật Bản (JCIE), nói: “Khi câu chuyện dân số suy giảm trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng hơn và nếu muốn được xem là bến đỗ tốt cho người lao động nước ngoài, thì Nhật Bản cần phải quảng bá rằng nước này có hệ thống phù hợp để chào đón họ”.
Theo Reuters, Jiji Press
