(KTSG Online) – Đồng tiền mạnh, nguồn cung năng lượng ổn định và các biện pháp kiểm soát giá hiệu quả nằm trong số những yếu tố giúp nền kinh tế Thụy Sĩ tránh được “bão” lạm phát hoành hành khắp phương Tây.
- Lạm phát tiền lương gây sức ép lên doanh nghiệp châu Âu
- Lạm phát cao kỷ lục, châu Âu đứng trước lựa chọn khó khăn
Trong khi các nhà hoạch định chính sách ở nhiều nước trên thế giới đang đau đầu tính toán các giải pháp chống lại lạm phát cao ngất ngưỡng thì đà tăng giá cả ở Thụy Sĩ, một quốc gia nhỏ ở Tây Âu lại ít kịch tính hơn.
Vào năm ngoái, lạm phát ở Thụy Sĩ là 3,5%, mức cao nhất trong vòng 29 năm qua. Dù vẫn ở mức cao theo tiêu chuẩn của Thụy Sĩ nhưng tốc độ tăng giá cả này vẫn thấp hơn nhiều so với tỷ lệ hai con số của các nền kinh tế phát triển như Mỹ (9,1%), Anh (11,1%) và khu vực đồng sử dụng đồng euro (10,6%).
Dưới đây là một số lý do giúp Thụy Sĩ không phải vất vả chống đỡ lạm phát như ở các nước giàu khác.
Mặt bằng giá cả vốn đã ở mức cao
Thụy Sĩ là một trong nước giàu có nhất thế giới với GDP bình quân đầu người vượt xa các nền kinh tế lớn khác, như Mỹ, Nhật Bản và Đức. Giá trị sản sản trung bình của người trưởng thành ở Thụy Sĩ đạt mức 696.604 đô la/người. Vì vậy, chi phí sinh hoạt của người dân cũng cao tương ứng.
Các thành phố Zurich và Geneva của Thụy Sĩ nằm trong số 10 thành phố đắt đỏ nhất thế giới vào năm ngoái, theo Economist Intelligence Unit. Người dân Thụy Sĩ thường ít bị ảnh hưởng bởi xu hướng giá cả tăng vì có xu hướng chi tiêu một phần thu nhập thấp hơn cho nhu yếu phẩm như thực phẩm và chỗ ở so với các mặt hàng tiêu dùng tùy ý.
“Vì người dân ở đây đều khá giả có nên tỷ lệ chi tiêu thực phẩm trong tổng ngân sách của các hộ gia đình không lớn như ở các quốc gia khác. Tất nhiên, cũng có tình trạng bất bình đẳng thu nhập nhưng so với thế giới, tôi nghĩ rằng chúng tôi có một chính sách phúc lợi xã hội đang hoạt động rất hiệu quả”, Tobias Straumann, giáo sư lịch sử kinh tế tại Đại học Zurich nói với CNBC.
Sự ổn định của đồng franc Thụy Sĩ
Một lý do quan trọng khác giúp cả ở Thụy Sĩ tương đối ổn định là sức mạnh của đồng franc Thụy Sĩ, vốn được xem là tài sản trú ẩn an toàn. Đồng tiền của nước này liên tục tăng giá trị để đạt mức ngang giá so với đồng euro vào năm 2022. Trong khi nhiều đồng tiền giảm giá mạnh so với đồng đô la Mỹ, đồng franc Thụy Sĩ vẫn ổn định trong bối cảnh châu Âu có nhiều biến động.
Nắm giữ một lượng lớn dự trữ vàng, trái phiếu và các tài sản tài khác, Ngân hàng quốc gia Thụy Sĩ có thể bảo đảm bảo sự ổn định của đồng tiền của nước này trong những thời kỳ biến động. Đồng tiền ổn định cũng có lợi cho Thụy Sĩ, một nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào thương mại quốc tế.
Thụy Sĩ nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ trị giá khoảng 302 tỉ đô la mỗi năm, phần lớn trong số đó đến từ các nước Liên minh châu Âu (EU) láng giềng. Đồng franc Thụy Sĩ mạnh hơn giúp chi phí nhập khẩu những hàng hóa đó trở nên rẻ hơn.
Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu của Thụy Sĩ đạt khoảng 305 tỉ đô la mỗi năm. Phần lớn là các hàng hóa và dịch vụ có giá trị cao như đồng hồ và dược phẩm, những mặt hàng ít bị ảnh hưởng bởi biến động giá cả so với hàng hóa sản xuất hàng loạt, có lợi nhuận thấp.
Nguồn cung năng lượng dồi dào
Các yếu tố bên ngoài như cuộc chiến của Nga ở Ukraine khiến giả cả tăng vọt vào năm ngoái cũng ít ảnh hưởng đến Thụy Sĩ.
Với nguồn cung thủy điện dồi dào nhờ có địa hình đồi núi và hơn 1.500 hồ, Thụy Sĩ ít phụ thuộc vào nhập khẩu dầu khí hơn một số nước láng giềng châu Âu.
Các nhà cung cấp năng lượng của Thụy Sĩ cũng phần lớn thuộc sở hữu nhà nước nên hoạt động kinh doanh phải tuân thủ các quy định chặt chẽ về giá bán năng lượng cũng như chính sách phúc lợi xã hội. Do đó, giá năng lượng ở Thụy Sĩ ít chịu sự ảnh hưởng của các biến động cực đoan của thị trường.
Vào cuối năm 2022, giá năng lượng ở Thụy Sĩ tăng với tốc độ 16,2%, thấp hơn Đức (25%), Hà Lan (30%), Anh (52,3%) và Ý (64,7%). Jean-Claude Huber, quản lý khách sạn Piz Buin Klosters ở phía đông Thụy Sĩ, cho biết việc ký kết các hợp đồng mua năng lượng dài hạn đã giúp bảo vệ doanh nghiệp tránh được các đợt tăng giá lớn trong năm nay.
Kiểm soát chặt chẽ giá hàng hóa và dịch vụ
Bên cạnh năng lượng, Thụy Sĩ cũng kiểm soát chặt chẽ giá cả hàng hóa và dịch vụ. Gần một phần ba (30%) trong các số mặt hàng và dịch vụ cốt lõi, gồm thực phẩm, nhà ở và vận tải chịu sự quản lý giá của nhà nước, nhiều hơn bất kỳ nước châu Âu nào khác.
Giá thực phẩm ở Thụy Sĩ chỉ tăng với tốc độ 4% trong tháng 12 năm ngoái, so với 11,9% ở Mỹ, 16,9% ở Anh và 19,8% ở Đức.
Thụy Sĩ áp mức thuế cao đối với một số mặt hàng nông sản nhập khẩu, giúp thực phẩm sản xuất trong nước. Chẳng hạn, sữa và pho mát, có giá thấp hơn và ít bị ảnh hưởng từ các biện động trên thị trường thực phẩm toàn cầu. Chính sách thuế nhập khẩu này giúp kích thích nền kinh tế của đất nước.
Điều đó không có nghĩa là người tiêu dùng Thụy Sĩ hoàn toàn miễn nhiễm với những đợt tăng giá gần đây. Chi phí thuê nhà ở cũng như giá của một số thực phẩm ở Thụy Sĩ đã tăng tương đối trong năm ngoái
Ngân hàng quốc gia Thụy Sĩ dự báo, lạm phát sẽ giảm xuống mức trung bình 2,4% vào năm 2023, trước khi giảm xuống còn 1,8% vào năm 2024, thấp hơn mức mục tiêu 2%.
Bối cảnh kinh tế độc đáo giúp kiểm soát lạm phát của Thụy Sĩ đã được hình thành trong nhiều thập niên và hầu hết các nước khác khó bắt chước hoàn toàn.
Tuy nhiên, Straumann cho rằng, việc quốc hữu hóa nguồn cung năng lượng của Thụy Sĩ có thể là một bài học quan trọng cho các nước khác, đặc biệt là những nước ở châu Âu vốn đã tư nhân hóa rộng rãi lĩnh vực năng lượng.
Theo CNBC
