(KTSG Online) – Mới hơn một tháng trước, người viết bài này kể chuyện có ông về hưu nọ ao ước dù chỉ một lần được đổ xăng cho chiếc xe gắn máy của mình khi giá xăng đang rẻ hơn vì ông chưa kịp làm thì giá xăng đã vọt lên trở lại. Đến nay tình hình đã đổi khác. Dù ông ấy có muốn đổ xăng… giá mắc cũng không được vì chưa kịp làm thì xăng đã… lên giá mắc hơn.
Sở dĩ phải nhắc lại chuyện này là vì mấy hôm nay báo chí lại đăng bài tường thuật khi đề cập đến vấn đề giá xăng tăng, một quan chức Bộ Công Thương cho rằng giá xăng ở Việt Nam còn thấp hơn giá thế giới và đang có tình trạng xăng dầu trong nước “chảy” ngược ra nước ngoài(1).
Người viết cảm thấy buồn khi một lần nữa phải nghe lại lập luận này bởi lẽ bao nhiêu ý kiến đã nêu rõ rằng so sánh giá một mặt hàng ở Việt Nam với giá thế giới để biện minh cho sự hợp lý của giá cả là vô cùng khập khiểng vì đã bỏ qua yếu tố thu nhập của người Việt. Đây là một so sánh nên tránh nếu có thể, đặc biệt là trong bối cảnh dầu sôi lửa bỏng, vì đối với người dân đang hứng chịu khó khăn, làm như vậy chẳng khác nào đổ thêm dầu vào lửa.
Thực ra, xăng dầu lên giá không chỉ ở Việt Nam mà toàn thế giới. Và có lẽ một mình Bộ Công Thương cũng không thể quyết hết vì còn bao nhiêu vấn đề khác phải cân nhắc. Tuy nhiên, những người có trách nhiệm liên quan cần chọn cách tiếp cận khác khi giải thích với người dân hơn là cứ nhắc lại lập luận cũ dựa trên so sánh giá ở nước mình với giá thế giới, rồi khẳng định rằng giá ở đây còn thấp. Xin nhắc lại một lần nữa rồi thôi là thu nhập của người Việt vẫn chưa thể so sánh được với nhiều nước khác và bối cảnh cũng như các yếu tố cấu thành giá rất khác.
Dù trong thâm tâm người phát biểu có thực sự thông cảm với nỗi khổ của người dân trước bão giá, cách nói này phần nhiều e rằng có tác dụng ngược. Có thể kiểm chứng nhận định này bằng cách đọc các bình luận của độc giả trong các bài báo đề cập đến chuyện so sánh giá xăng Việt Nam với giá thế giới. Chẳng hạn, một độc giả của báo Tuổi Trẻ hỏi ngược lại rằng nếu giá xăng còn thấp hơn giá thế giới, thì vì sao không giảm giá vàng xuống cho bằng người ta(?!)(2). Theo người viết, bạn đọc này đúng ở chỗ không chỉ giá vàng tại Việt Nam khác thường so với giá thế giới, nhiều mặt hàng khác cũng vậy. Ví dụ, bên cạnh giá vàng là giá xe hơi. Nhưng không thấy quan chức nào đề cập đến vấn đề này và bảo rằng phải kéo giá vàng, giá xe hơi xuống cho bằng thế giới cả; hay cũng chẳng mấy ai bảo rằng phải nâng thu nhập người Việt lên cho bằng thế giới! Sao vậy?
Kế đến, trong lúc tình hình giá đang nóng từng ngày không thua gì chiến sự tại Ukraine, thay vì so sánh giá, người phát biểu nên bàn sâu hơn về các biện pháp khả thi giúp người dân, người tiêu dùng, doanh nghiệp chống đỡ hiệu quả với bão giá. Lấy ví dụ, việc giám sát trực tuyến về cung ứng nguồn hàng của doanh nghiệp xăng dầu đầu mối là một trong ba biện pháp mới nhất được Bộ Công Thương đề xuất nhằm giữ giá xăng dầu trong nước không tăng cao trong thời gian tới (cùng với hai biện pháp là ưu tiên tạo nguồn, tiếp tục đề xuất giảm một số loại thuế).
Liên quan đến vấn đề giám sát, vì sao Bộ Công Thương không công bố rộng rãi các biện pháp mình sẽ thực hiện để bảo đảm các doanh nghiệp không ghìm hàng khi giá sắp tăng? Dù không có thống kê cụ thể, nhưng người ta vẫn nghe than phiền về hiện tượng “hết xăng” tại một số cây xăng trong đợt tăng giá gần nhất. Bộ đã nắm vấn đề này chưa và đã làm gì? Hay chuyện “chảy máu xăng” ra nước ngoài. Bộ Công Thương đã có kế hoạch gì để phối hợp với các cơ quan chức năng khác nhằm ngăn chặn hiệu quả vấn nạn này, chí ít là trong tình hình hiện nay? Có lẽ người dân cần được thông tin nhiều hơn về các biện pháp đó hơn là so sánh giá xăng.
Bây giờ xin bàn một chuyện nữa cũng liên quan. Giá xăng tăng trong khi Quốc hội đang họp phiên giữa kỳ. Cũng đã có vài đại biểu nêu mối quan tâm của mình về tình trạng giá tăng. Nếu thật sự cảm thấy cần thiết phải tiếp sức cho nền kinh tế và người dân để giúp họ chống chọi với các đợt tăng giá sắp tới, sao Quốc hội không họp phiên chuyên đề về các biện pháp chống tăng giá, chống lạm phát; hoặc mổ xẻ với các bộ, trong đó có Bộ Công Thương, về các biện pháp này và cách thực hiện sao cho có hiệu quả nhất, trong phiên chất vấn sắp tới?
Nếu dân kêu chưa đủ, Quốc hội cũng cần “kêu” nhằm thúc giục các cơ quan chức năng thực sự bắt tay vào việc.
———-
(1),(2)https://tuoitre.vn/bo-truong-bo-cong-thuong-gia-xang-viet-nam-thap-hon-gia-the-gioi-20220601164714503.htm
Quốc hội không chỉ là nơi, là diễn đàn để bàn chuyện vĩ mô, chiến lược, kế hoạch lớn lao, mà khi cần thiết phải quyết và xử lý nhanh, xử lý chuẩn những gì đang là trăn trở, lo lắng của đại đa số cử tri và dư luận. Nghĩa là, không có khái niệm chuyện lớn và chuyện nhỏ, mà tất cả những gì thực sự liên quan đến quốc kế dân sinh. Do bức xúc vì nguy cơ lạm phát, đời sống người lao động vô cùng khó khăn, đề nghị đợt họp này QH sẽ quyết nghị ngay về chủ trương và giải pháp cụ thể đề kiềm chế giá xăng dầu và những mặt hàng thiết yếu khác. Như vậy chính phủ sẽ dễ triển khai và đỡ tốn kém thời gian bàn bạc kiến nghị gì thêm nữa. Dân mong lắm rồi.
Giá xăng ở ta hiện nay phụ thuộc hai vấn đề chính. Một là thị trường. Hai là cơ chế điều hành. Thực tế chỉ còn lại vướng mắc về điều hành mà thôi. Quốc hội cho chủ trương miễn giảm thuế phí ngay, trao thượng phương chính sách cho Chính phủ ngay cuộc họp lần này. Bộ ngành ra quyết định thi hành. Thế là xong.
Không có việc gì qua mắt được dân. Cũng có nghĩa là không thể qua mắt quốc hội được. Dân là quốc hội. Quốc hội từ dân mà ra. Nếu QH không có ý kiến thì ai sẽ nói lên ý chí và nguyện vọng của dân đây ? Nhìn qua Anh quốc thì thấy, thủ tướng Boris Jonshon và thành viên nội các của ông tổ chức nhậu nhẹt thời phong tỏa covid, đã bị quốc hội đập cho tơi bời, thiếu điều phải từ chức. Như vậy là rõ, không có việc gì mà quốc hội không thay mặt dân để xử lý, đó không chỉ là chức trách mà còn là lòng tin được gởi gắm.