(KTSG Online) - Mục tiêu của chính phủ Trung Quốc là tự cung ứng 70% nhu cầu chất bán dẫn vào năm 2025 theo kế hoạch “Made in China 2025”. Nhưng đó vẫn là con đường rất xa bởi Trung Quốc còn phụ thuộc vào thiết bị và công nghệ Mỹ. Khả năng sản xuất chip của Trung Quốc chỉ đáp ứng 16% nhu cầu trong năm ngoái, dù chính phủ đã nỗ lực bằng mọi cách để tăng sản lượng chip.
- Trung Quốc sẽ thay thế chương trình “Made in China 2025”?
- Cuộc đua của hai người khổng lồ trong ngành chip Mỹ và Trung Quốc
Khó đạt được mục tiêu
Trong một sự kiện tại Bắc Kinh hồi cuối tháng 9, Chủ tịch Wang Xiaoqiu của SAIC Motor bắt đầu cuộc trò chuyện với Chủ tịch Feng Xingya của Guangzhou Automobile Group bằng câu hỏi tháng trước mua chip có gặp khó khăn không. Feng trả lời với nụ cười gượng rằng: “Hỏi chuyện mua chip giờ đã trở thành câu chào thông thường”.
Tình trạng thiếu hụt chip toàn cầu vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm. Nguồn cung thấp trong nước đang làm các hãng sản xuất xe hơi hàng đầu nước này đau đầu. “Ngành công nghiệp xe hơi sử dụng ít hơn 5% chất bán dẫn sản xuất trong nước”, YeShengji, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội các hãng sản xuất xe hơi Trung Quốc, cho biết.
Chiến lược của Mỹ nhằm ngăn Trung Quốc tiếp cận với nguồn chip đã khiến chuyện tự cung tự cấp trở thành áp lực với Bắc Kinh. Được công bố vào năm 2015, sáng kiến “Made in China 2025” đã đặt ra mục tiêu đưa khả năng tự sản xuất chip dưới 10% lên 40% vào năm 2020 và đạt 70% vào năm 2025.
Theo đó, chính phủ đã đưa ra hàng loạt biện pháp để đạt mục tiêu ưu tiên mà Chủ tịch Tập Cận Bình đặt ra, bao gồm các quỹ có hậu thuẫn của nhà nước tăng cường đầu tư vào ngành chip. Một trong những quỹ này là Quỹ đầu tư công nghiệp mạch tích hợp Trung Hoa, được gọi là Big Fund, hình thành vào mùa thu 2014 với nhiệm vụ chính là hỗ trợ chương trình “Made in China 2025”. Quỹ đã gọi được 140 tỉ nhân dân tệ (22 tỉ đô la) trong đợt đầu tiên và 200 tỉ nhân dân tệ đợt kế tiếp trong năm 2019 nhằm ứng phó với những đối đầu giữa Bắc Kinh và Washington.
Big Fund còn giúp cho hãng chế tạo chip nhớ NAND Yangtze Memory Technologies ở Vũ Hán được mọi người biết đến. Quỹ cũng đầu tư lớn vào chuỗi cung ứng nguyên liệu và thiết bị cho hãng SMIC nhằm giúp hãng này trở thành hãng đúc chip hàng đầu của Trung Quốc.
Năm ngoái, chính phủ cũng giảm thuế và các ưu đãi khác cho các hãng chip. Đầu tư vào ngành chip đã tăng gấp bốn lần, đạt 140 tỉ tệ, tức hơn 21,7 tỉ đô la, trong năm 2020. Năm ngoái, doanh số ngành chip đạt gần 885 tỉ tệ, tức 137 tỉ đô la, tăng gấp ba con số của năm 2014.
Nhưng nhập khẩu chip cũng tăng gấp bội để đáp ứng nhu cầu tăng ở nhiều lĩnh vực, đặc biệt ở ngành xe hơi, bởi xe điện bắt đầu thu hút sự chú ý và công nghệ xe tự lái tiến triển nhanh. Nhập khẩu đạt 350 tỉ đô la trong năm 2020, tăng 60% so với năm 2014.
Trong kế hoạch “Made in China 2025”, Trung Quốc đặt mục tiêu tỷ lệ nội địa hóa là 40% trong năm ngoái. Tuy nhiên, theo dữ liệu của hãng nghiên cứu thị trường IC Insights, lượng bán dẫn trong nước chỉ đạt 16% trong năm ngoái. Tỷ lệ này thậm chí còn thấp hơn, chỉ khoảng 6% sau khi trừ đi sản lượng của các hãng nước ngoài tại đại lục như TSMC của Đài Loan, Samsung Electronics và SK Hynix của Hàn Quốc.
Việc giao nhận thiết bị chế tạo chip chậm trễ cũng khiến tiến triển của kế hoạch chậm lại. “Các cơ quan chính phủ Mỹ đã trì hoãn chuẩn thuận xuất khẩu thiết bị chế tạo chip 14nn và 28nn”, đồng CEO Zhao Haijun của hãng SMIC phát biểu tại đại hội cổ đông vào tháng 8 vừa rồi.
Vẫn không bỏ cuộc
Trung Quốc vẫn chưa có ý định từ bỏ mục tiêu trở thành một cường quốc ngành bán dẫn. Các công ty ngôi sao của các ngành công nghiệp khác nhau đang ồ ạt đổ nguồn lực vào ngành này, với sự hậu thuẫn của chính phủ.
Hãng smartphone Xiaomi đã đầu tư vào hơn 20 hãng chip trong năm nay, bao gồm các nguồn vốn từ các quỹ liên kết. Hãng xe điện BYD đang chuẩn bị mua lại hãng bán dẫn có trụ sở ở Sơn Đông. Liên doanh SAIC-GM-Wuling cũng bắt đầu phát triển chip riêng. Liên doanh này đang đặt tham vọng chiếm lĩnh thị trường với dòng xe điện chỉ 4.500 đô la để cạnh tranh với Tesla.
Giới khoa bảng cũng đang góp sức xây dựng niềm tự hào mới cho công nghiệp chip Trung Quốc. Đại học Thanh Hoa – nơi ông Tập từng theo học – đã chuyển khóa học về bán dẫn thành một khoa chuyên biệt vào tháng 4-2021. Đại học Bắc Kinh và Đại học Khoa học Công nghệ Hoa Trung cũng theo bước vào tháng 7.
Khi đến trụ sở hãng mạch tích hợp SiEn ở Thanh Đảo, đập vào mắt khách tham quan là tấm biển lớn với thông điệp “Nhanh chóng hình thành ngành bán dẫn ở Trung Quốc”. Trong buổi lễ hồi tháng 8, Richard Chang, người sáng lập và từng giữ vị trí lãnh đạo của SMIC, đang dẫn dắt SiEn, đã phát biểu: “Chúng ta hãy góp sức cho ngành bán dẫn của Trung Quốc”.
Mặc dù chính phủ Trung Quốc đang tìm cách xây dựng chuỗi cung ứng chip không bị ảnh hưởng bởi các biện pháp cấm vận của Mỹ, nhưng các chuyên gia cho rằng nói thì vẫn dễ hơn làm.
Công nghệ bán dẫn dựa trên sự phân bổ lao động toàn cầu. Không có quốc gia nào có thể hình thành chuỗi cung ứng hoàn toàn độc lập. “Một Trung Quốc chỉ dựa vào nguồn lực nội tại thì các nỗ lực quốc tế của ngành sẽ gặp trở ngại và hệ quả là triển vọng đạt được sự tự chủ cao hơn mà Trung Quốc mong muốn sẽ mờ nhạt đi”, một chuyên gia bình luận với tờ Nikkei Asia.
