Nỗi khổ cao tốc

(KTSG) – Cứ vào những dịp nghỉ lễ, Tết thì trên cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Giây lại xảy ra cảnh ùn ứ, kẹt xe nghiêm trọng. Cánh tài xế thường nói với nhau là đi cao tốc chẳng thấy tiết kiệm thời gian đâu cả mà chỉ thấy ức chế nặng nề.

Xe hơi tăng đột biến, nhu cầu rời thành phố đi nghỉ dưỡng ngày càng cao có thể là những nguyên nhân. Nhưng còn có một nguyên nhân khác đã được mổ xẻ nhiều lần trên báo chí, cơ quan chức năng cũng đã có sự chỉ đạo để khắc phục, nhưng đến nay vẫn chưa được cải thiện, đó là cách thức tổ chức chu phí và điều tiết giao thông cứng nhắc.

Với mức phí thu cao thì việc tổ chức dịch vụ trên cao tốc nhằm đảm bảo quyền lợi cho người sử dụng cao tốc, ngay cả trong các dịp cao điểm, cần phải được mổ xẻ và giải quyết thấu đáo.

Trước hết, ai từng nếm trải nỗi khổ phải nhích từng xăng ti mét trên cao tốc đều thấy rằng các điểm “nghẽn” thường xuất hiện ở trạm thu phí. Việc tổ chức thu phí chậm chạp, thủ công trong khi lưu lượng xe lớn, dẫn đến quá tải là điều dễ hiểu. Chuyện này đã có giải pháp khắc phục bằng làn thu phí tự động không dừng (ETC), song ở đây lại nảy sinh sự bất cập khác: các dịch vụ thu phí tự động chưa phổ biến và chưa thuyết phục người dân tham gia. Nhiều người cho rằng khi hệ thống thu phí chưa có sự liên thông về công nghệ thì việc mở tài khoản và đóng tiền vào dịch vụ thu phí tự động để xài dần là một dạng bị chiếm dụng tiền, bởi họ vẫn phải chấp nhận đóng cả tiền mặt theo kiểu thủ công khi đi qua các trạm khác.

Có thể hình dung sự rắc rối xảy ra cho người dân khi trên một tuyến đường, nhưng trạm BOT ở cầu Phú Mỹ lại theo công nghệ khác (Etag, Epass), đến trạm thu phí Long Phước trên cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Giây lại phải đóng phí theo một công nghệ khác (DSRC), và những người đã có tài khoản sử dụng dịch vụ ETC vẫn phải xếp hàng dài trả tiền mặt mới được qua trạm.

Sự không đồng nhất trong công nghệ thu phí ở các trạm BOT làm giảm chất lượng dịch vụ tổ chức giao thông nói chung, trên cao tốc nói riêng. Mặc dù Bộ Giao thông Vận tải đã chỉ đạo việc dán thẻ thu phí tự động và các BOT không áp dụng thu phí thủ công nữa, nhưng nếu công nghệ thu phí của các trạm không liên thông và đồng bộ, không có những hình thức mở rộng dịch vụ như cách làm của các nước khác (như khấu trừ vào tài khoản và thanh toán sau trong trường hợp chủ tài khoản không kịp nạp tiền) thì tình trạng ùn ứ tại các trạm vẫn có thể tái diễn.

Một nguyên nhân nữa dẫn đến kẹt xe nghiêm trọng là việc điều tiết giao thông rất… cứng nhắc. Hình ảnh thường thấy trên cao tốc vào các dịp lễ, Tết đó là trong khi xe cộ đang chen chúc, kẹt cứng vài cây số thì các trạm BOT vẫn đủng đỉnh thu tiền, không hề thấy sốt ruột, cũng không có sự điều tiết nào phù hợp.

Xin nói thêm, thường thì trong khi tắc nghẽn, chỉ cần có một vụ va quẹt nhỏ ở gần đó thì tình trạng ùn ứ càng gia tăng mà thậm chí không có cả làn xe cho xe cứu hộ hay cứu thương len vào để giải quyết sự việc khẩn cấp.

Như vậy, việc đảm bảo một dịch vụ giao thông tốt nhất, từ điều tiết giao thông linh động và chuyên nghiệp, cho đến việc đồng nhất, liên thông hệ thống công nghệ thu phí là trách nhiệm của những nhà đầu tư BOT. Đừng để cứ đến những dịp nghỉ lễ, Tết thì cao tốc lại trở thành nơi nếm trải những bế tắc dai dẳng trong điều tiết giao thông.

Tuyến cao tốc TPHCM – Long Thành trong tương lai sẽ là tuyến giao thông huyết mạch khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động. Cho nên, những bất cập nêu trên rất cần phải được tháo gỡ.